Giải mã hiện tượng lốc xoáy xuất hiện trước khi bão đổ bộ

Lốc xoáy hình thành như thế nào?

Lốc xoáy là hiện tượng khí tượng cực đoan, thường hình thành trong những cơn dông mạnh hoặc các hệ thống bão nhiệt đới. Khi không khí nóng ẩm bốc lên gặp không khí lạnh di chuyển xuống, sự tương tác giữa các luồng khí tạo nên các dòng xoáy thẳng đứng trong đám mây.

Khi các dòng khí này quay quanh trục đứng với tốc độ cao, chúng tạo thành một cột khí xoáy - chính là lốc xoáy. Tốc độ gió bên trong lốc xoáy mạnh có thể đạt hơn 300 km/h, đủ sức cuốn bay những vật thể lớn như xe tải hoặc phá hủy nhà cửa trong vài giây.

Theo các chuyên gia, lốc xoáy có thể hình thành và tan biến rất nhanh, đôi khi chỉ trong 1-2 phút, di chuyển trên mặt đất với vận tốc khoảng 40-60 km/h, khiến việc dự báo và cảnh báo trở nên đặc biệt khó khăn.

Ảnh minh họa. Nguồn: Pngtree.

Vì sao bão nhiệt đới dễ sinh ra lốc xoáy?

Các bão nhiệt đới thường tạo ra điều kiện lý tưởng để hình thành những cơn lốc xoáy phụ. Khi bão tiến gần đất liền, lực ma sát từ mặt đất khiến gió ở tầng thấp giảm tốc, trong khi gió ở tầng cao vẫn thổi mạnh. Sự chênh lệch vận tốc này tạo nên hiệu ứng cắt gió, làm thay đổi hướng và tốc độ gió theo độ cao, khiến luồng không khí trong các đám mây xoáy tròn và có thể phát triển thành lốc xoáy.

Lốc xoáy thường xuất hiện ở vành ngoài của bão, nơi có các dải mưa mạnh và giông sét. Đặc biệt, ở bán cầu Bắc, vùng phía Đông-Bắc so với tâm bão thường là nơi có nguy cơ cao nhất.

Điều đáng lo ngại là những cơn xoáy này hình thành nhanh, quy mô nhỏ, tồn tại ngắn nên radar thời tiết truyền thống khó phát hiện kịp thời. Vì vậy, khi có cảnh báo bão, người dân cần chuẩn bị tinh thần đối phó với khả năng xuất hiện lốc xoáy đi kèm.

Công nghệ dự báo hiện đại giúp cảnh báo sớm

Để nâng cao khả năng phát hiện và cảnh báo, các nhà khoa học sử dụng vệ tinh thời tiết thế hệ mới như dòng GOES-R do Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) vận hành. Các vệ tinh này có thể theo dõi chuyển động của mây theo thời gian thực, đo cường độ sét và xác định những đặc điểm khí quyển cảnh báo khả năng hình thành lốc xoáy.

Nhờ dữ liệu từ vệ tinh và radar Doppler, cơ quan khí tượng có thể phát hiện sớm các vùng có nguy cơ xoáy mạnh, từ đó phát đi cảnh báo để người dân kịp thời ứng phó.

Không thể ngăn chặn, nhưng có thể giảm thiểu thiệt hại

Lốc xoáy là hiện tượng tự nhiên không thể ngăn chặn, song việc cảnh báo sớm và chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động tìm nơi trú ẩn an toàn, tránh xa khu vực cửa sổ, vật thể dễ bị gió cuốn, và không nên ra ngoài khi có cảnh báo lốc xoáy.

Các chuyên gia nhấn mạnh, hiểu rõ cơ chế hình thành lốc xoáy và nâng cao ý thức phòng tránh là chìa khóa giúp con người sống an toàn hơn trong mùa bão.