Giải mã xác ướp ong 3.000 năm tuổi

Hàng ngàn năm trước, một nhóm ong trưởng thành bị mắc kẹt trong kén bên trong tổ của chúng và để lại một hồ sơ được bảo tồn đáng kể về xác ướp của chúng.

Các nhà nghiên cứu ở Bồ Đào Nha đã báo cáo việc phát hiện ra loài côn trùng cổ đại và tổ ong hóa thạch - tổ ong đầu tiên được tìm thấy được bảo quản bên trong - trong một nghiên cứu được công bố mới đây trên tạp chí Papers in Palaeontology.

Sự tiến hóa của loài ong thời tiền sử

Carlos Neto de Carvalho, nhà cổ sinh vật học tại Công viên địa chất toàn cầu Naturtejo UNESCO, Bồ Đào Nha, cho biết: “Địa điểm hóa thạch mới này là một cơ hội đáng chú ý để hiểu rõ hơn về hành vi làm tổ của ong và sự tiến hóa của chúng, bởi vì chúng ta có thể đối mặt với những người sử dụng tổ ong”.

Những con ong được tìm thấy trong những tảng đá hình thành khoảng 3.000 năm trước gần bờ biển Đại Tây Dương của Bồ Đào Nha. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy hóa thạch của chúng mà họ xác định là dấu vết của kén cổ đại. Tuy nhiên, vì những loại hang này có thể đã được đào bởi nhiều loại ong hoặc ong bắp cày nên các nhà nghiên cứu cho rằng, họ sẽ không bao giờ biết điều gì đã tạo ra những vật thể này, nghĩa là, cho đến khi họ tìm thấy một số kén còn nguyên vẹn.

Bằng cách quét các mẫu này, nhóm nghiên cứu có thể nhìn thấy xác của những con ong cổ đại ẩn bên trong những cái kén này, trông không bị biến dạng đáng kể vì đã ở dưới lòng đất hàng nghìn năm. Các mẫu vật còn nguyên vẹn đến mức các nhà nghiên cứu xếp chúng vào một nhóm ong thường có râu dài đặc biệt. Các mẫu vật cũng chứa bằng chứng về phấn hoa từ cây Brassicaceae, tiết lộ những gì những con ong này đã ăn.

Những con ong này đẻ trứng trong các tổ dưới lòng đất, nơi mà theo thời gian, kén sinh sản của chúng sẽ quay tròn khi chúng phát triển và lớn lên thành những con ong trưởng thành trước khi nổi lên trên mặt đất. Nhưng những cá thể này đã bị giết trước khi đạt đến giai đoạn đó - và bị giết theo cách có thể dẫn đến sự bảo tồn đặc biệt của chúng.

Môi trường không có oxy, xác không bị phân hủy

Neto de Carvalho cho biết, các nhà nghiên cứu suy đoán rằng tất cả những con ong đều chết cùng một lúc, có thể do bị đóng băng đột ngột hoặc do lũ lụt và bị chôn vùi sau đó.

Các tác giả nghiên cứu đề xuất, những điều kiện này có thể đã tạo ra một môi trường nhỏ xung quanh những con ong không có oxy, có thể giúp loại bỏ vi khuẩn thường giúp phân hủy cơ thể côn trùng sau khi chúng chết.

Bryan Danforth, nhà côn trùng học tại Đại học Cornell,cho biết: “Côn trùng thời tiền sử được bảo quản tốt thường được tìm thấy trong hổ phách khô, khi một con vật bị bọc trong nhựa cây dính. Nhưng ngay cả trong lớp đá, bằng chứng hóa thạch của côn trùng đều có niên đại từ “những sinh vật khổng lồ, giống chuồn chuồn” của thời đại Cổ Sinh, hơn 250 triệu năm trước”.

Các nhà khoa học đã biết rằng, loài ong đã sống ở Bồ Đào Nha cách đây 3.000 năm, nhưng Danforth cho biết, nghiên cứu này cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về "khả năng của hóa thạch trong việc phục hồi các khía cạnh về hành vi và lịch sử cuộc sống của loài ong".