Giật mình phát hiện các vụ hiến tế thiếu nữ trong lăng mộ 5.000 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ

Khoảng 5.000 năm trước, cư dân Lưỡng Hà cổ đại đã xây dựng những lăng mộ xa hoa, chứa đầy châu báu và đáng sợ hơn cả là các thi thể bị hiến tế. Trong số những bộ xương được tìm thấy tại khu khảo cổ Başur Höyük (thuộc đông nam Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay), các nhà nghiên cứu bất ngờ nhận ra một chi tiết kỳ lạ: phần lớn nạn nhân là thiếu nữ tuổi vị thành niên, không có quan hệ huyết thống với nhau.

"Kết quả này thật đáng kinh ngạc. Nó cho thấy chúng ta chưa đánh giá đúng vai trò của tuổi vị thành niên trong xã hội cổ đại," Giáo sư David Wengrow từ Đại học College London nhận xét.

Tám vật hiến tế người được tìm thấy ở lối vào ngôi mộ này, nơi lưu giữ hài cốt của hai đứa trẻ 12 tuổi từ Lưỡng Hà cổ đại.

Phát hiện này không chỉ làm sáng tỏ nghi thức hiến tế bí ẩn mà còn đặt ra nghi vấn về tổ chức xã hội của nền văn minh thời đại đồ đồng.

Trước đây, các nhà sử học cho rằng xã hội Lưỡng Hà thời kỳ này là một vương quốc do vua cai trị, với những lăng mộ "hoàng gia" chôn cùng các "người hầu" bị hiến tế. Tuy nhiên, nghiên cứu ADN mới cho thấy giả thuyết này có thể sai lệch.

Các nhà khoa học đã phân tích ADN từ chín bộ xương tại Başur Höyük và phát hiện rằng những người này không có quan hệ huyết thống. Điều này bác bỏ ý tưởng về một gia đình hoàng gia và thay vào đó gợi ý về một nhóm tuổi đặc biệt trong xã hội—những thiếu niên có thể được tuyển chọn cho một nghi lễ thiêng liêng hoặc là nạn nhân của một cuộc xung đột tàn khốc.

"Những người này có thể là thành viên của một giáo phái cổ xưa, hoặc là nạn nhân của những cuộc cạnh tranh giữa các nhóm," nghiên cứu kết luận.

Hơn nữa, các bằng chứng khảo cổ mới cho thấy chính trị thời đại đồ đồng có thể không cứng nhắc như chúng ta từng nghĩ. Xã hội Lưỡng Hà có thể đã chuyển đổi linh hoạt giữa chế độ quân chủ và hệ thống tự quản bình đẳng, nơi quyền lực không được thừa kế mà phải được giành lấy.

Một câu hỏi lớn khác vẫn chưa có lời giải: Những thiếu nữ bị hiến tế này đến từ đâu?

Các nhà nghiên cứu dự định thực hiện thêm các phân tích đồng vị ổn định để xác định nguồn gốc của họ. Nhưng bước đầu, Wengrow cho biết: "Nhiều thiếu niên được chôn trong lăng mộ này không phải là người bản địa của khu vực nghĩa trang."

Liệu họ đã bị bắt cóc từ nơi khác để làm vật hiến tế? Hay họ tình nguyện tham gia vào một nghi thức bí ẩn? Những câu hỏi này vẫn đang chờ lời giải, nhưng một điều chắc chắn: lăng mộ ở Başur Höyük đã vén màn một nghi thức hiến tế kỳ bí có thể làm thay đổi cách chúng ta hiểu về nền văn minh thời đại đồ đồng.