Hoàng đế Càn Long tổ chức ‘Thiên tẩu yến’ thiết đãi 3.900 bô lão để duy trì đức tính kính già yêu trẻ của tổ tông

Ngày 24/6/2024, Tạp chí Người đưa tin đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Hoàng đế Càn Long tổ chức ‘Thiên tẩu yến’ thiết đãi 3.900 bô lão để duy trì đức tính kính già yêu trẻ của tổ tông, nhưng chỉ thời gian sau tất cả đều lần lượt qu.a đ.ời: Nguyên nhân thực sự là gì?". Nội dung cụ thể như sau:

Vào thời cổ đại, người Mãn đã dựa vào hàng vạn binh lính và ngựa để càn quét vùng đồng bằng, từ đó thành lập một đế chế thống nhất. Sau khi thành lập vương triều, một vấn đề mà họ phải đối mặt là sự chênh lệch với người Hán.

Do số lượng người Hán thực sự quá lớn nên người đứng đầu triều đình lo sợ họ có thể đe dọa trực tiếp đến sự thống trị của người Mãn. Để giải quyết vấn đề, hoàng đế nhà Thanh đã thiết lập nhiều quy định để đề phòng điều này. Trong đó có biện pháp sử dụng h.ôn nhân và các lễ hội để liên minh.

Một trong số đó phải kể đến bữa tiệc nghìn người già - "Thiên tẩu yến" nổi tiếng trong lịch sử.Đây là một yến tiệc trong cung đình tương đối lớn, mục đích là để cải thiện mối quan hệ với nhân dân các dân tộc. Thời xưa, một bữa tiệc quy mô như vậy cũng rất hiếm.

Đến thời Càn Long, nhờ vào sự phát triển của nhà Thanh lúc bấy giờ và quốc khố đủ đầy, Hoàng đế "muốn gió được gió, hô mưa được mưa", cuộc sống tự do tự tại, thực hiện nhiều chuyến Nam tuần xa xỉ, tổ chức yến tiệc triền miên.

Năm 1785, học theo ông nội Khang Hi, vua Càn Long cũng tổ chức "Thiên tẩu yến" ở Càn Thanh cung để kỷ niệm "ngũ đại đồng đường", tức gia đình 5 thế hệ cũng như phát huy đức tính truyền thống kính già yêu trẻ.

Theo "Tiếu đình tục lục - Thiên tẩu yến" ghi lại: Tham gia thọ yến lần này kh.ông chỉ có hoàng thân quốc thích, mà còn có người già ngoài hoàng cung. Số lượng lên tới hơn 3.900 người với hơn 800 bàn tiệc.

Càn Long còn cho ông lão 90 tuổi đến ngự tiền, đích thân kính rượu, sau đó lại để cho hoàng tử, hoàng tôn lần lượt kính rượu, thể hiện đức hạnh kính già yêu trẻ của hoàng thất.

Nghe nói lúc ấy còn có một cụ ông tên là Quách Chung Nhạc, 141 tuổi, có thể xem là người sống thọ nhất lúc bấy giờ. Càn Long nhất thời cao hứng, tự làm một câu đối tặng cụ ông, ngụ ý nói về sự trường thọ.

Tuy nhiên, điều mà mọi người kh.ông ngờ là hơn 3.900 bô lão đã ch.ết một cách khó lý giải sau khi trở về từ yến tiệc. Hiện tượng này đã thu hút nhiều nghi vấn từ giới học giả.

Điều gì đã xảy ra trong bữa tiệc? Tại sao hơn 3.900 người già lần lượt ch.ết? Một số giả thuyết cho rằng trong bữa tiệc đã có độc. Tuy nhiên, sau này các chuyên gia đã vào cuộc và ''giải oan'' cho Càn Long.

Thứ nhất, những người già tham dự "Thiên tẩu yến" đến từ khắp nơi, và giao th.ông vào thời đó kh.ông thuận tiện như hiện nay. Họ trải qua thời gian dài mệt nhọc, vội vàng tới kinh thành, đến hoàng cung thì thân thể tương đối mệt mỏi, dù sao người già đi đường dài cũng là một loại cực hình.

Thứ hai, Hoàng đế Càn Long rất coi trọng nghi thức quân - thần. Khi bắt đầu thọ yến, người già phải quỳ lạy 3 lần với Hoàng đế. Động tác này cũng kh.ông phải đơn giản đối với người già sức khỏe yếu kém, xương cốt kh.ông còn như xưa. Sau đó Càn Long mới cho họ bắt đầu nhập tiệc.

Chưa kể lúc đó hoàng cung phải phục vụ cho 800 bàn, hơn 3.900 người. Đầu bếp hoàng cung kh.ông có khả năng làm ra nhiều thức ăn như vậy.

Bởi vậy món ăn trên bàn có thể được làm trước một thời gian, thậm chí có một số cũng đã bắt đầu hỏng. Người già tham gia "Thiên tẩu yến" của hoàng cung, cũng là cơ hội ngàn năm có một, nên cố gắng ăn nhiều "cao lương mỹ vị" trên bàn hết sức có thể.

Ăn quá nhiều, cộng thêm đồ ăn nguội lạnh sau hàng loạt nghi thức trước khi nhập tiệc, người cao tuổi ăn vào đương nhiên kh.ông tốt cho dạ dày. Đó là còn chưa kể sau khi tan tiệc ăn uống no đủ, họ còn lập tức lên xe ngựa trở về. Tất cả những yếu tố này đã khiến hơn phân nửa người già tham gia yến tiệc đổ bệnh qu.a đ.ời.

Vốn mục đích tổ chức yến tiệc để tạo kh.ông khí vui vẻ nhưng kh.ông ngờ lại xảy ra đ.ại họ.a, đến Càn Long cũng kh.ông thể lường trước. Kể từ đó, ông kh.ông bao giờ tổ chức tiệc chiêu đãi "Thiên tẩu yến" nữa.

Trước đó, báo Dân Việt đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Sau khi dự 'Thiên tẩu yến' của Càn Long, vì sao hơn 3.000 cụ già lần lượt qu.a đ.ời?". Nội dung cụ thể như sau:

3 vị Hoàng đế Khang Hi, Ung Chính và Càn Long đã khai sinh ra thời kỳ "Khang Càn thịnh thế" trong lịch sử nhà Thanh, để lại dấu ấn cực kỳ nổi bật trong lịch sử Trung Quốc. Khác với Khang Hi và Ung Chính cần cù, nghiêm túc trị nước, Hoàng đế Càn Long lại tự xưng là "Thập toàn lão nhân" (người hoàn hảo). Ông thích viết thơ, đam mê Nam tuần (du lịch về vùng Giang Nam), lại càng thích tổ chức các bữa tiệc lớn.

Càn Long từng tổ chức "Thiên tẩu yến" ở Càn Thanh cung nhân dịp cháu thế hệ thứ 5 ra đời, mời hơn 3.000 cụ ông từ khắp nơi đến tham gia. Càn Long muốn dùng hoạt động này để phát huy đức tính truyền thống kính già yêu trẻ. Thế nhưng một điều lạ là người già đến tham gia "Thiên tẩu yến" sau khi về nhà lại lần lượt qu.a đ.ời. Rốt cuộc họ đã ăn món gì?

Năm 1735, sau khi Ung Chính băng hà, Hoằng Lịch kế vị, sử gọi là Hoàng đế Càn Long. Nhờ vào sự phát triển của nhà Thanh lúc bấy giờ và quốc khố đủ đầy, Hoàng đế Càn Long “muốn gió được gió, hô mưa được mưa”, cuộc sống tự do tự tại, thực hiện nhiều chuyến Nam tuần xa xỉ, tổ chức yến tiệc triền miên. Tuy nhiên, hậu thế kh.ông thể kh.ông công nhận tài trị vì của ông, giúp nhà Thanh ngày càng phát triển. Bởi thế Càn Long mới được xem là vị Hoàng đế “vừa biết trị nước vừa biết hưởng thụ”.

Sau đó, vào năm 1785, nhờ học ông nội Khang Hi, Càn Long tổ chức "Thiên tẩu yến" rầm rộ. "Thiên tẩu yến" từng được tổ chức vào sinh nhật lần thứ 65 của Khang Hi, mời những người lớn tuổi từ 65 tuổi trở lên, đến kinh thành cùng ông chung vui. Vì bữa tiệc này tề tựu toàn người cao tuổi nên được gọi là Thiên tẩu yến - Tiệc nghìn người già.

Càn Long đã tham gia "Thiên tẩu yến" của Khang Hi nên đã học tập làm theo. Năm 1785, để kỷ niệm “ngũ đại đồng đường”, tức gia đình 5 thế hệ, đồng thời lúc này ông cũng đã 74 tuổi, đã tổ chức một "Thiên tẩu yến" quy mô lớn. Tham gia thọ yến lần này kh.ông chỉ có hoàng thân quốc thích, mà còn có người già ngoài Hoàng cung.

Theo "Tiếu đình tục lục - Thiên tẩu yến" ghi lại: "Tham gia thiên tẩu yến lần này tổng cộng có hơn 3.900 người với hơn 800 bàn".

Càn Long còn cho ông lão 90 tuổi đến ngự tiền, đích thân kính rượu, sau đó lại để cho hoàng tử, hoàng tôn lần lượt kính rượu, thể hiện đức hạnh kính già yêu trả của hoàng thất.

Nghe nói lúc ấy còn có một cụ ông tên là Quách Chung Nhạc, 141 tuổi, có thể xem là người sống thọ nhất lúc bấy giờ. Càn Long nhất thời cao hứng, tự làm một câu đối tặng cụ ông, ngụ ý nói về sư trường thọ.

Có thể thấy Càn Long rất tôn trọng những người già này, nhưng tại sao họ lại lần lượt qu.a đ.ời sau khi dự "Thiên tẩu yến"?

Thứ nhất, những người già tham dự "Thiên tẩu yến" đến từ khắp nơi, và giao th.ông vào thời đó kh.ông thuận tiện như hiện nay. Họ trải qua thời gian dài mệt nhọc, vội vàng tới kinh thành, đến hoàng cung thì thân thể tương đối mệt mỏi, dù sao người già đi đường dài cũng là một loại cực hình.

Thứ hai, Hoàng đế Càn Long rất coi trọng nghi thức quân-thần. Khi bắt đầu thọ yến, người già phải quỳ lạy 3 lần với Hoàng đế. Động tác này cũng kh.ông phải đơn giản đối với người già sức khỏe yếu kém, xương cốt kh.ông còn như xưa. Sau đó Càn Long mới cho họ bắt đầu nhập tiệc. Chưa kể lúc đó hoàng cung phải phục vụ cho 800 bàn, hơn 3.000 người. Đầu bếp hoàng cung kh.ông có khả năng làm ra nhiều thức ăn như vậy.

Bởi vậy món ăn trên bàn có thể được làm trước một thời gian, thậm chí có một số cũng đã bắt đầu hỏng. Người già tham gia "Thiên tẩu yến" của hoàng cung, cũng là cơ hội ngàn năm có một, nên cố gắng ăn nhiều “cao lương mỹ vị” trên bàn hết sức có thể.

Ăn quá nhiều, cộng thêm đồ ăn nguội lạnh sau hàng loạt nghi thức trước khi nhập tiệc, người cao tuổi ăn vào đương nhiên kh.ông tốt cho dạ dày. Đó là còn chưa kể sau khi tan tiệc ăn uống no đủ, họ còn lập tức lên xe ngựa trở về. Tất cả những yếu tố này đã khiến hơn phân nửa người già tham gia yến tiệc đổ bệnh qu.a đ.ời.

Vậy người bấy giờ có dám đổ lỗi cho Càn Long hay không?

Câu trả lời đó là có muốn cũng kh.ông dám. Vì Càn Long là Hoàng đế, nắm quyền sinh sát trong tay.

Hơn nữa, đây là sự cố ngoài ý muốn, nguyên nhân chủ quan chính là do người già cố sức ăn nhiều, cộng thêm đi đường dài trong tình trạng sức khỏe yếu ớt.

Thêm một yếu tố nữa, họ đều ở tuổi gần đất xa trời, nên dù có qu.a đ.ời cũng là chuyện sớm muộn trong mắt người thân gia đình. Cho nên hầu như kh.ông ai nghĩ đến nguyên nhân vì ăn tiệc của Càn Long nên mới ra đi.