Khám phá hang động nơi chàng Từ Thức “gặp tiên”

Động Từ Thức nằm trên dãy núi Tam Điệp hùng vĩ, tiếp giáp với huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình và được coi là một trong những hang động đẹp gắn liền với truyền thuyết về người trần gặp Tiên.

Theo truyền thuyết, Từ Thức là người Tống Sơn, nay là huyện Hà Trung (Thanh Hóa) làm quan tri huyện ở huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Thường ngày, Từ Thức vốn thích ngao du sơn thủy, thưởng ngoạn phong cảnh và làm thơ. Trong một lần dự hội xem hoa, chàng bắt gặp một thiếu nữ tuyệt sắc giai nhân, khi ngắm hoa đã vô ý làm gãy cành mẫu đơn và bị nhà chùa giữ lại. Thấy vậy, chàng liền cởi chiếc áo gấm đang mặc để chuộc tội cho người thiếu nữ. Thời gian sau, vì không muốn danh lợi ràng buộc nên Từ Thức đã từ quan về quê vui thú điền viên.

Một hôm, trông ra cửa biển Thần Phù, chàng thấy có áng mây ngũ sắc kết thành hình hoa sen. Từ Thức bèn chèo thuyền ra phía núi và đã lạc động Bích Đào. Khi vừa bước vào động, Từ Thức thấy một tòa lâu đài nguy nga, tráng lệ. Rồi chàng được người chủ tòa lâu đài gả cho con gái tên Giáng Hương làm vợ. Giáng Hương chính là người con gái năm trước chàng đã cởi áo gấm chuộc lỗi khi còn làm tri huyện Tiên Du.

Sống với nhau được một năm, dù thuận hoà, êm ấm, Từ Thức chợt nhớ nhà, xin được về thăm. Cảm thông nỗi niềm của chồng, Giáng Hương sắm xe và gài sẵn phong thư kín nói lời ly biệt. Khi đến quê, tất cả đều đổi thay, Từ Thức hỏi một cụ già râu tóc bạc phơ thì mới biết đó là cháu nội của mình. Chàng đã đi quá lâu. Từ Thức muốn trở lại cõi tiên với vợ, nhưng xe mây đã biến mất. Mở phong thư ra thì thấy lời từ biệt của Giáng Hương. Chàng buồn bã, thất vọng đi về phía Tây Nam theo dãy núi Hoàng Sơn (ở xã Hoàng Sơn, huyện Nông Cống) rồi sau đó biệt tích đến ngày nay. Từ đó, động Bích Đào còn có tên gọi là động Từ Thức.

Động nằm trên sườn một ngọn núi đá nhỏ, xung quanh là cánh đồng lúa xanh ngút ngàn, dài khoảng 200 m, rộng hàng nghìn m2, vòm hang chỗ cao nhất chừng 40 m. Khung cảnh bên trong và xung quanh động vẫn còn giữ được nét hoang sơ và thơ mộng.

Từ dưới chân núi, du khách chỉ cần leo hơn 100 bậc thang được làm bằng bê tông là đến cửa động. Quãng đường này cây cối bao phủ, những bộ rễ cây thuộc họ dây leo quấn quanh lối đi, thậm chí du khách còn có thể ngồi lên rễ cây như ngồi võng.

Động được thiên nhiên ban tặng cho nhiều nhũ đá, người dân địa phương đã tưởng tượng ra những câu chuyện thần tiên gắn với từng mảng thạch nhũ khiến nhiều du khách thêm mê hoặc, cuốn hút. Dưới ánh điện màu càng làm cho hang núi thêm lung linh huyền ảo.

Từ đầu đến cuối động du khách sẽ được chiêm ngưỡng tầng tầng, lớp lớp thạch nhũ lóng lánh sắc màu gợi lên những hình ảnh gắn liền với tình yêu của nàng tiên Giáng Hương và Từ Thức.

Bên trong hang động chia thành 2 ngăn động, với vô số các hình thù nhũ đá đẹp mắt. Theo cách gọi của người dân thì đây là núi tiền, kia là kho bạc, kho vàng, núi muối, nàng Giáng Hương, chàng Từ Thức, rồng ấp trứng..., tất cả đều gắn liền với sự tích Từ Thức gặp tiên đẹp đến mê hồn.

Theo những người dân, đá nhũ tựa như những núi vàng, núi bạc khi chạm tay vào sẽ gặp nhiều may mắn.

Tiến sâu vào trong, du khách bắt gặp hình ảnh bằng thạch nhũ với đủ hình trâu, dê, lợn, mâm cỗ, mâm ngũ quả... bày sẵn từ muôn đời nay.

Chạm tay vào thạch nhũ, lắng nghe câu chuyện hư hư, thực thực khiến du khách tiếc ngẩn ngơ chuyện tình đẹp.

Vì thắng cảnh đẹp hiếm thấy của động, năm 1992, động Từ Thức được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích thắng cảnh cấp quốc gia.

Động Từ Thức đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài tỉnh.