Khám phá vùng đất lạnh lẽo nhất Trái Đất, suốt 3 tháng chìm trong bóng tối

Đầu tháng 11 hằng năm, Mặt Trời bắt đầu nằm thấp dần bên dưới đường chân trời ở vịnh Bắc Cực, bầu trời chuyển dần sang màu tím và lam đậm, rồi Mặt Trời sẽ không mọc lại nữa cho đến ba tháng sau đó, khiến nơi đây trải qua một quãng thời gian dài chìm trong bóng tối.

Giữa các đài nguyên và biển cả, Nunavut là vùng lãnh thổ lớn nhất và nằm xa nhất về phía bắc của Canada, nơi có nhiều đảo ngoài khơi và nhiều cộng đồng người Inuit sinh sống.

Nữ nhiếp ảnh gia Acacia Johnson nổi tiếng từng đạt danh hiệu danh giá của trường Fulbright, đã có chuyến đi đến một trong những nơi có mùa đông lạnh lẽo và tăm tối nhất thế giới.

Joy và Amelia (10 tuổi) đeo kính mắt đèn dạ quang có hình ảnh trái tim trong một đêm vũ hội tại vịnh Bắc Cực. Inuit là một cộng đồng dân cư có tính xã hội mạnh mẽ, là một trong số ít những nền kinh tế lâu đời còn tồn tại đến ngày nay, hoạt động kinh tế độc đáo khiến họ có thể tồn tại trong bóng tối suốt hàng ngàn năm nay. Ảnh: Acacia Johnson.

Nhiếp ảnh gia Johnson cho biết: “Việc vùng trong vòng cực bắc có những mùa đông chìm trong bóng tối thì ai cũng đã biết, rất nhiều hình ảnh đã khai thác về đề tài này. Mục đích của tôi khi đi đến nơi này là tập trung vào cuộc sống đời thường, những nét văn hóa truyền thống của người dân nơi đây khi trải qua mùa đông không có chút ánh sáng Mặt Trời”.

Khuôn mặt của những người trong gia đình Tatatoapik khi quan sát ánh sáng từ Trăng tròn. Chiếc áo choàng lông của những người dân nơi đây được gọi là parka, được may bởi những người phụ nữ trong gia đình. Ảnh: Acacia Johnson.

Bà Kigutikarjuk Shappa đang hướng mắt nhìn ra cửa sổ tại nhà mẹ của bà. Đây là ngôi nhà được xây theo kiểu truyền thống, nằm chìm một phần xuống lòng đất để giữ ấm. Ảnh: Acacia Johnson.

Cộng đồng dân cư sống tại vịnh Bắc Cực. Thị trấn này có tên gọi là Ikpiarjuk, trong tiếng của người Inuit nghĩa là “chiếc túi”. Ảnh: Acacia Johnson.

Hơn 50 năm qua, người Inuit đã trải qua rất nhiều cuộc chuyển đổi từ chính trị, kinh tế và văn hóa một cách nhanh chóng để phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa và các chính sách điều tra thông tin dân số được thực hiện suốt từ thế kỷ 19 đến nay.

Không chỉ người Inuit, nhiều dân tộc khác có nếp sống truyền thống trên thế giới cũng vấp phải nhiều sự việc tương tự với chính quyền của thế giới hiện đại.

Trong ngôi làng vốn có lối sống khép kín, người Inuit phải bầu một vài người làm quản lý, biến nơi ở của mình trực thuộc một khu định cư được quy hoạch bởi chính phủ Canada. Chính phủ hạn chế một số quyền của họ, thúc đẩy những công nghệ mới trong nông nghiệp, khiến họ cảm thấy không được tự chủ và bị xúc phạm đến nhân phẩm.

Ngày nay, người Inuit vẫn tiếp tục mối quan hệ phức tạp giữa lối sống truyền thống và các giá trị mới từ bên ngoài. Trải qua thời gian 4 tháng tại cộng đồng ở đảo Bắc Baffin thuộc vùng vịnh Bắc Cực, nhiếp ảnh gia Johnson phải sống theo kiểu của người dân bản xứ chứ không được dùng thái độ của một người hiện đại mà 'khai sáng' họ.

Vào đêm giao thừa chào đón năm mới, người dân vịnh Bắc Cực tụ tập trên các con đường để tham dự lễ hội diễu phố giữa đêm. Trong hình là một đoàn xe chạy trên biển băng, khói bụi thải ra từ những chiếc xe cũ được chiếu sáng bởi đèn pha và pháo hoa. Ảnh: Acacia Johnson.

Susan (11 tuổi) và Sipporah (12 tuổi) chìm trong thứ ánh sáng nhân tạo của màn hình TV. Dưới sự tác động rất lớn của toàn cầu hóa, những người trẻ nơi đây cố gắng tiếp cận những công nghệ mới từ thế giới nhưng vẫn đảm bảo giữ các giá trị truyền thống được đặt ra bởi những người cao tuổi trong cộng đồng. Ảnh: Acacia Johnson.

Cô bé Hilary (8 tuổi) đang nằm thẳng người trên một vùng biển đã bị đóng băng, cạnh bộ da gấu Bắc Cực trong ánh sáng le lói của tháng 12. Băng tan chảy trên biển khiến gấu Bắc Cực không còn nơi sinh sống, khiến chúng phải mạo hiểm đi sâu vào các cộng đồng dân cư sinh sống ven biển để tìm thức ăn. Việc này khiến chúng gặp rủi ro cao hơn khi người dân có thể bắt và giết chết chúng. Ảnh: Acacia Johnson.

Nữ nhiếp ảnh gia chia sẻ: “Tôi rất ấn tượng với đời sống của cư dân tại vùng vịnh Bắc Cực. Trong suy nghĩ của nhiều người, nơi đây là một không gian tĩnh lặng phủ một màu trắng xóa. Nhưng thật ra nó còn nhiều mảng màu khác, và ở đây là những mảng màu nhỏ bé cố lóe lên trong màn đêm dài bất tận.

Thứ ánh sáng mờ ảo nhưng rực rỡ từ màn hình điện thoại thông minh, những thiết bị số từ thế giới hiện đại. Những người thợ săn lướt nhanh qua bầu trời chạng vàng nhuộm ít màu nâu rồi nhanh chóng vụt tắt, tuyết rơi nhuốm ánh sáng đỏ từ Mặt Trời mới nhú ở đằng xa và cũng nhanh chóng chìm đi hòa vào màn đêm cùng các ngôi sao.

Khi bạn không thấy Mặt Trời trong suốt thời gian dài, đôi mắt của bạn sẽ quen với bóng tối, tức là sẽ nhạy cảm hơn với ánh sáng.

Bóng tối là một thứ không mấy thân thiện với hầu hết người dân trên Trái Đất nhưng nó là truyền thống không thể tách rời đối với cư dân nơi đây. Chỉ ở đây trong một thời gian ngắn, nhưng tôi đã để ý nhiều hơn đến các vì sao và Mặt Trăng, điều mà trước đây tôi gần như không thấy được để mà quan tâm.

Săn bắt mà chủ yếu là săn bắt động vật có vú sống dưới biển, là văn hóa tồn tại từ rất lâu trong truyền thống của người dân ở đây, những người đàn ông trưởng thành đều giàu kinh nghiệm về việc này. Một trong những loài vật quan trọng nhất và được săn nhiều nhất là hải cẩu vòng”.

Một bộ da hải cẩu vòng bị đóng băng nằm trên nền băng trắng, đối nghịch với nền trời đầy màu sắc tại vịnh Bắc Cực. Ảnh: Acacia Johnson.

Da của hải cẩu vòng được sấy khô và kéo sợi. Đây là giai đoạn đầu tiên trong quá trình may lên một bộ quần áo, lều ở và túi ngủ bởi bàn tay những người phụ nữ khéo léo. May vá là kỹ năng có giá trị cao nhất trong xã hội người Inuit. Ảnh: Acacia Johnson.

Ông Darcy Enoogoo đang tìm kiếm một lỗ được chính ông đánh dấu trước đó tại vùng biển bị đóng băng trong vịnh Bắc Cực. Người Inuit phụ thuộc rất nhiều vào săn bắt truyền thống, dù nhiệt độ ấm lên toàn cầu khiến việc săn bắt trở nên nguy hiểm hơn và thời gian mùa săn bị rút ngắn đáng kể. Ảnh: Acacia Johnson.

Việc săn bắt của người Inuit khác với những cuộc săn bắn rộng rãi mang tính thương mại bị chỉ trích của những người Canada. Các cộng đồng thổ dân săn bắt ở quy mô nhỏ suốt hàng ngàn năm nay và dùng nó làm nguồn cung cấp dinh dưỡng và quần áo.

Trong khi đó, tình trạng mất an ninh lương thực và siêu lạm phát hàng nhập khẩu khiến việc săn bắt truyền thống phải đối mặt với sức ép của sự bất ổn kinh tế từ chính phủ.

Quá trình thực dân hóa diễn ra quá nhanh đã làm suy yếu đáng kể các kỹ năng truyền thống của thổ dân trên khắp thế giới, lối sống cộng đồng cũng bị đe dọa bởi biến đổi khí hậu. Những thợ săn truyền thống đã trải qua nhiều giai đoạn khác nhau của Trái Đất, và bây giờ lại phải chứng kiến băng ở Bắc cực đang tan chảy với tốc độ nhanh chưa từng có.

Nhiệt độ tăng cao cùng nhiều kiểu thời tiết cực đoan đang đẩy nhanh quá trình thoái hóa ven biển và làm các tảng băng nhanh chóng tách ra rồi trôi dạt. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sinh kế và sức khỏe của cộng đồng dân bản xứ, vốn đã có lối sống hàng ngàn năm phụ thuộc và tự nhiên.

Các tinh thể băng đang hình thành trên biển băng ven bờ. Ảnh: Acacia Johnson.

Một căn nhà băng truyền thống đang được thắp sáng giữa mùa đông tăm tối. Hầu hết người Inuit không còn sử dụng những ngôi nhà kiểu này nữa, nhưng họ vẫn biết cách xây dựng chúng và sử dụng chúng như một hầm trú ẩn khẩn cấp. Ảnh: Acacia Johnson.

Nhóm sao Bắc Đẩu, nhóm 7 ngôi sao sáng nhất tạo thành hình dạng cái gàu múc nước thuộc chòm sao Ursa Major (Đại Hùng), đang tỏa sáng trên bầu trời vịnh Bắc Cực. Bắc Đẩu là một biểu tượng có thể được nhìn thấy trên bầu trời khắp nơi thuộc bán cầu bắc, từ Bắc Mỹ, Châu Âu, bắc Phi và Châu Á. Ảnh: Acacia Johnson.

“Mọi thứ xoay quanh sự ổn định của biển và băng. Băng trên biển tạo thành những con đường kết nối những khu vực cộng đồng dân cư xa xôi lại với nhau. Khí hậu ấm lên và sự bất ổn của băng trên biển sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đối với người dân sống tại đây”, Johnson cho biết.

Johnson nói rằng, những bức ảnh của cô ấy cho thấy sự thích nghi và khả năng sinh tồn của người Inuit là rất cao, cô tin rằng những phẩm chất của người Inuit sẽ kết nối được họ lại với nhau dù thế giới ngày nay có đổi thay như vũ bão.

Cô hy vọng tương lai của những người Inuit sẽ rất tươi sáng theo một cách mà chính chúng ta vẫn chưa thể đoán trước được.