Khủng long đến xương cũng không để lại, vậy làm sao người ta biết được chúng trông thế nào khi còn sống?

Một bức phác thảo cổ về bộ xương voi Mammouth nhưng cặp ngà thì bị gắn ngược

Phiên bản dị hợm của voi (trái) ngựa vằn (trên) và tê giác (dưới) nếu chúng được phục dựng chỉ với bộ xương

Từ mảnh xương để vẽ ra một sinh vật sống là chuyện cực kỳ khó khăn, từ các mẫu hóa thạch thiếu đầu thiếu đuôi mà vẽ ra khủng long thì còn mệt óc và có sai số khủng khiếp hơn nữa. Hình dạng của các loài khủng long luôn phải được cập nhật liên tục dựa trên các phát hiện mới nhất chứ không chỉ là tìm được một mẫu hóa thạch là xong.

Đến nay người ta các nhà cổ sinh vật học vẫn còn tranh cãi về việc bọn khủng long là loài máu lạnh như đám họ hàng bò sát hiện đại hay máu nóng như hậu duệ trực tiếp của nhóm khủng long chân thú (Theropoda ) là các loài chim. T-Rex, Utahraptor và Velociraptor có lông vũ thì sau này người ta mới biết.

Cái đuôi có vây như mái chèo của Spinosaurus thì chỉ mới được phát hiện cách đây vài tháng. Hiện vẫn đang còn rất nhiều vấn đề được mang ra tranh cãi nhưng chắc chắn khi những cuộc tranh cãi đó đến hồi kết thì kiến thức của nhân loại về khủng long sẽ được nâng lên một tầm cao mới.

Lúc đó sẽ lại có nhiều vấn đề và những cuộc tranh cãi khác nổ ra, câu chuyện về kiến thức cổ sinh vật học sẽ lại tiếp tục như trước nay đã từng.

Thời đại khủng long bắt đầu từ kỷ Tam Điệp cách đây 243 – 233,23 triệu năm trước chấm dứt từ trận đại tuyệt chủng cuối kỷ Phấn Trắng cách đây 65 triệu năm. Ngần ấy thời gian là quá đủ để cơ thể của một sinh vật sống bị tàn phá đến không còn gì cả, kể cả xương luôn. May mắn thay trái đất của chúng ta có một hiện tượng gọi sự hình thành hóa thạch.

Khi một sinh vật chết đi, nếu xác của nó được vùi mình trong môi trường lý tưởng như cát, bùn đất, dung nham hay tro tàn núi lửa thì nó đã đạt điều kiện tiên quyết để hình thành hóa thạch. Các mô mềm thường sẽ nhanh chóng phân hủy chỉ để lại xương, thế nên hầu hết hóa thạch mà chúng ta tìm thấy đều là hóa thạch xương.

Qua thời gian, đất đá bên trên bộ xương sẽ ngày càng dày hơn trong khi các lớp trầm tích xung quanh sẽ rắn lại thành đá. Cuối cùng, nước sẽ thấm vào và phân hủy đến mẩu xương cuối cùng, để lại những khoáng chất có trong nước. Kết quả là từ một bộ xương ban đầu, qua quá trình hình hóa thạch, chúng ta có những mảnh đá mang hình dáng của bộ xương.

Khủng long chết đi không thể để lại mẫu mô, xương hay bộ gen qua từng đó thời gian được. Tất cả những gì chúng ta biết về chúng chỉ có đá và đá mà thôi. Tuy nhiên những mẫu hóa thạch này lại chính là những trang sách quý giá mà trái đất dành cho con người, là những bằng rõ ràng rằng trước thời của chúng ta, đã từng có những những sinh vật thú vị như thế thống trị trái đất.