Mèo có đồng tử dọc, dê lại có đồng tử ngang – liệu đây có phải chỉ là sự khác biệt ngẫu nhiên hay ẩn chứa một bí mật tiến hóa đầy thú vị?

DNVN - Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Science Advances, các nhà khoa học từ Đại học Durham và Berkeley đã chỉ ra rằng hình dạng đồng tử không chỉ phản ánh cấu trúc mắt mà còn thể hiện vai trò sinh thái của từng loài trong tự nhiên.

Khám phá những chủng tộc người ngoài hành tinh bị nghi từng ghé thăm Trái Đất / CLIP: Cầy Mangut đơn độc chống lại bầy sư tử, cái kết gây sững sờ

Nếu bạn từng quan sát một chú mèo, bạn sẽ thấy đồng tử của chúng có thể mở rộng tròn xoe trong bóng tối nhưng lại thu nhỏ thành một đường dọc mảnh khi trời sáng. Cơ chế này giúp mèo kiểm soát lượng ánh sáng đi vào mắt, tối ưu hóa tầm nhìn trong mọi điều kiện.

Ảnh minh họa.

Điểm đặc biệt là sự thay đổi kích thước này có biên độ rất lớn – từ 135 đến 300 lần, trong khi con ngươi của con người chỉ thay đổi khoảng 15 lần. Đây là lợi thế quan trọng đối với các loài săn mồi hoạt động cả ngày lẫn đêm, giúp chúng phát hiện và tiếp cận con mồi một cách chính xác.

Đồng tử dọc không chỉ giúp mèo mà còn là đặc điểm chung của các loài săn mồi phục kích như rắn, cá sấu hay một số loài cú. Nó giúp ước lượng khoảng cách chính xác mà không cần cử động đầu, tránh để con mồi phát hiện.

Trái ngược với mèo, những loài động vật ăn cỏ như dê, cừu, ngựa hay hươu có đồng tử nằm ngang. Đây là một thiết kế sinh học hoàn hảo giúp chúng mở rộng tầm nhìn gần 360 độ, quan sát môi trường xung quanh để phát hiện kẻ săn mồi từ xa.

Không dừng lại ở đó, nhãn cầu của dê, ngựa hay hươu có khả năng xoay khi chúng cúi đầu xuống gặm cỏ. Nhờ đó, đồng tử ngang luôn song song với mặt đất, giúp chúng duy trì tầm nhìn tối ưu ngay cả khi đang ăn.

Ngoài ra, đồng tử ngang còn giúp giảm ánh sáng chói từ mặt trời, đặc biệt hữu ích trong môi trường mở như thảo nguyên hay đồng cỏ.

Không giống như mèo hay dê, con người sở hữu đồng tử tròn. Đây là đặc điểm giúp chúng ta quan sát tổng thể, nắm bắt chi tiết và nhận diện khuôn mặt – yếu tố quan trọng trong đời sống xã hội.

Hình dạng đồng tử này phù hợp với lối sống của con người nguyên thủy, khi chúng ta cần quan sát môi trường rộng lớn để hái lượm, săn bắt, và thích nghi với những cảnh quan phức tạp.

Từ đồng tử dọc của kẻ săn mồi, đồng tử ngang của con mồi cho đến đồng tử tròn của con người, mỗi hình dạng đều là kết quả của hàng triệu năm tiến hóa, giúp từng loài sinh tồn và phát triển trong môi trường riêng. Thế giới tự nhiên không ngừng vận động và thích nghi, và đôi mắt – cửa sổ tâm hồn – chính là minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó.