Một "Ngân Hà khổng lồ" đang bị tàn phá bởi lỗ đen cuồng nộ

DNVN - Một hiện tượng thiên văn ngoạn mục vừa được ghi nhận: ba kính thiên văn hàng đầu thế giới đã đồng thời bắt được khoảnh khắc một luồng năng lượng khủng khiếp bùng phát từ trung tâm của một thiên hà xoắn ốc khổng lồ bản sao phóng đại gấp ba lần của Ngân Hà, cách Trái Đất gần 1 tỷ năm ánh sáng.

Việt Nam và 10 cái 'nhất' cực ấn tượng khiến ai cũng phải tự hào / Đại tá Bùi Quang Thận – Người cắm cờ giải phóng trên nóc Dinh Độc Lập ngày 30/4/1975

Theo nhà thiên văn Patrick Ogle từ Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian (Mỹ) và các cộng sự, thiên hà có tên J2345-0449 đang gào thét trong im lặng vũ trụ, khi một lỗ đen siêu lớn tại "trái tim" của nó phát ra những luồng năng lượng mạnh mẽ đến mức như đang xé toạc toàn bộ cấu trúc thiên hà.

Dữ liệu quan sát cho thấy một bản sao khổng lồ của Ngân Hà đang bị xé toạc bởi luồng tia còn lớn hơn chính nó nhiều lần - Ảnh: Kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave

Tương tự như Ngân Hà nơi chứa Hệ Mặt Trời của chúng ta J2345-0449 cũng là một thiên hà xoắn ốc. Tuy nhiên, điểm khác biệt then chốt nằm ở trung tâm: nếu như lỗ đen tại trung tâm Ngân Hà hiện đang “ngủ yên”, thì trái lại, lỗ đen của J2345-0449 là một quái vật đang hoạt động dữ dội.

Từ con quái vật vũ trụ đó, các tia vô tuyến cực mạnh đã được phun ra những luồng hạt mang điện lao đi với vận tốc kinh hoàng, trải dài hơn 5 triệu năm ánh sáng. Đây là hiện tượng cực kỳ hiếm gặp ở các thiên hà dạng xoắn ốc. Thông thường, những cơn “phun trào” khủng khiếp như vậy chỉ xuất hiện ở các thiên hà hình elip khổng lồ, nơi có lỗ đen trung tâm lớn hơn rất nhiều.

Vậy điều gì đang xảy ra với J2345-0449? Theo nhóm nghiên cứu, lỗ đen tại trung tâm của nó có thể là một dị thường vũ trụ to lớn bất thường so với cấu trúc thiên hà xoắn ốc, đủ sức tạo ra những tia vô tuyến đáng gờm vốn không "thuộc về" kiểu thiên hà này.

Hậu quả mà nó gây ra không chỉ mang tính hình ảnh. Dữ liệu kết hợp từ ba kính thiên văn Hubble (quang học), Giant Metrewave (vô tuyến) và ALMA (millimeter) cho thấy các tia năng lượng đang phá hủy thiên hà từ bên trong: chúng làm nóng các đám mây khí đến mức không thể ngưng tụ lại để hình thành sao mới, thậm chí còn đẩy vật chất ra ngoài thiên hà, làm cạn kiệt nguyên liệu sinh sao.

Phát hiện này, được công bố trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, mở ra một góc nhìn mới về cách lỗ đen có thể tác động đến sự sống còn và tiến hóa của thiên hà. Một dải Ngân Hà khổng lồ, tưởng như vững chãi, giờ đây đang phải đối mặt với sự hủy diệt từ chính trung tâm của mình.