Ngạc nhiên với cách các loài vật 'nhìn đời': Đại bàng mắt sáng, ruồi muỗi 'cận nặng'

Các nhà nghiên cứu ở Trường Đại học Duke đã so sánh và xếp hạng tầm nhìn của nhiều loài khác nhau để xem xét độ sắc nét và mờ ảo trong thị lực của chúng. Trong thế giới động vật, hầu hết các loài “đều thấy ít chi tiết trong môi trường xung quanh hơn chúng ta,” Eleanor Caves, một nhà sinh thái học chuyên về thị lực ở Duke cho biết.

Bạn không thể đến gặp và yêu cầu một con ruồi hoặc một con đại bàng đọc to các chữ cái trên biểu đồ mắt. Vậy làm sao để kiểm tra thị lực của chúng? Các nhà nghiên cứu đã xem xét giải phẫu mắt, và sử dụng những bài kiểm tra hành vi để tìm hiểu độ sắc nét của thị giác ở những loài động vật khác nhau.

Họ đã sử dụng một phương pháp đo lường được gọi là “chu trình trên mỗi độ” để xác định độ sắc nét. Sau đó, họ đưa thông tin vào một loại phần mềm mà thể hiện những loại hình ảnh mà các động vật sẽ thấy.

Con người có thể giải quyết khoảng 60 chu kỳ trên mỗi độ- nghĩa là trong khoảng tầm nhìn của chúng ta, chúng ta có thể thấy 60 cặp đường song song màu đen và trắng.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng tinh tinh và các loài linh trưởng khác cũng có thể nhìn thấy các chi tiết với mức độ giống như con người. Đây không phải là một bất ngờ lớn.

Điều thú vị là không có nhiều loài động vật khác nhìn tốt hơn chúng ta, ngoại trừ một vài loài chim săn mồi có thể có tầm nhìn gần gấp đôi con người.

Một ví dụ mà các nhà nghiên cứu đề cập là đại bàng đuôi nêm Úc. Chúng có thể thấy 140 chu trình trên mỗi độ-điều này rất hữu ích cho việc phát hiện các loài thú có túi nhỏ chạy lăng xăng trên mặt đất trong khi những con chim thì đang bay cao hàng ngàn mét trên bầu trời.

Lần lượt từ trái qua, tầm nhìn của: người, mèo, cá vàng, chuột, ruồi, muỗi. (Ảnh: Hang Eleanor)

Các nhà nghiên cứu thấy rằng cá và hầu hết các loài chim nhìn thấy khoảng 30 chutrình, và voi chỉ có thể nhìn thấy khoảng 10 chu trình.

Về mặt pháp luật, một người được xem là mù khi họ chỉ nhìn thấy 10 chu trình trong một cấp, nhưng hầu hết thị lực của động vật và côn trùng đều ở dưới mức đó.Ngoài việc xếp hạng thị lực, điều đặc biệt thú vị ở nghiên cứu này là những phát hiện mới giúp chúng ta hiểu thêm về sinh thái động vật.

Ví dụ, nếu một con tôm bác sĩ (loài tôm chuyên dọn dẹp môi trường nơi chúng đang sống) có màu sắc tươi sáng và chúng dùng râu của mình để dọn vệ sinh khi nhìn thấy một con cá “khách hàng” – thì cụ thể hành động này đã được diễn ra như thế nào?

Biểu đồ thể hiện thị lực của các loài. (Ảnh: Xu hướng Sinh thái & Tiến hóa)

Bản thân loài tôm này "không có khả năng nhìn thấy màu sắc của các loài khác, thậm chí từ khoảng cách 2 cm... tuy nhiên, những con cá lại có thể nhìn thấy cả màu sắc và râu của con tôm từ khoảng cách ít nhất 10 cm", nhóm nghiên cứu cho biết.

"Vì vậy, màu sắc đặc biệt và hành vi đung đưa râu của tôm bác sĩ có thể xem như một tín hiệu để lôi kéo các “khách hàng”, mặc dù bản thân chúng không thể phân biệt được.”

Một ví dụ khác là đôi cánh của bướm - bản thân bướm không có khả năng nhìn thấy cánh của những con khác, nhưng chim thì có thể.

"Vấn đề là những nhà khoa học nghiên cứu về tương tác của động vật không nên cho rằng những loài khác nhau có thể nhận thức được các chi tiết giống như con người", Caves nói.

Hiện tại có một điều quan trọng cần lưu ý đó là: tuy nghiên cứu cho thấy nhện, cá hoặc bất kỳ động vật nào khác có thị lực hạn chế, nhưng thực sự chúng có thể nhìn tốt hơn do các dạng “hậu xử lý” trong não. Vào thời điểm này, nhóm nghiên cứu chỉ thuần nghiên cứu về mắt, và nó không thể cung cấp những kết quả chính xác về việc bộ não của các con vật hoạt động như thế nào khi tiếp xúc với hình ảnh.

Ví dụ, nếu dùng phần mềm này để cho một con đại bàng nhìn mọi vật bằng thị lực của con người, "nó sẽ nghĩ thế giới của chúng ta thật mờ ảo – nhưng sự thật thì không phải vậy", Caves phát biểu trên báo chí.

Nhưng bất chấp hạn chế này, nghiên cứu vẫn cung cấp cho chúng ta những hiểu biết sâu sắc về cách thế giới động vật nhìn các vật thể xung quanh chúng.

Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Xu hướng sinh thái và Tiến hóa.