Phát hiện loài khủng long kỳ dị với móng vuốt khổng lồ tại Mông Cổ: Bí ẩn của sự tiến hóa

Phát hiện này được công bố trên tạp chí iScience vào ngày 25/3. Mẫu hóa thạch được tìm thấy tại sa mạc Gobi, thuộc tầng địa chất Bayanshiree ở miền nam Mông Cổ, trong quá trình xây dựng một đường ống dẫn nước.

Điều khiến giới khoa học kinh ngạc là dù thuộc nhóm therizinosaur, những khủng long ăn thực vật khổng lồ với bộ móng vuốt dài, loài này chỉ có hai ngón tay, phá vỡ hoàn toàn đặc điểm ba ngón vốn có của họ hàng chúng. Chính vì đặc điểm này, loài khủng long mới được đặt tên Duonychus tsogtbaatari, trong đó Duonychus có nghĩa là "hai ngón" trong tiếng Hy Lạp, còn tsogtbaatari vinh danh nhà cổ sinh vật học Mông Cổ Khishigjav Tsogtbaatar.

Loài khủng long mới được phát hiện Duonychus tsogtbaatari có hai móng vuốt hình lưỡi liềm dài bất thường ở mỗi bàn tay.

"Chúng tôi đã phát hiện nhiều loài therizinosaur trước đây, nhưng hầu hết đều có ba ngón tay. Việc tìm thấy một loài chỉ có hai ngón là điều chưa từng có," nhà cổ sinh vật học Darla Zelenitsky từ Đại học Calgary (Canada) chia sẻ.

Khủng long therizinosaur là một nhánh đặc biệt của theropod, nhóm khủng long thường gắn liền với những loài săn mồi khét tiếng như Tyrannosaurus rex. Tuy nhiên, therizinosaur lại là những “gã khổng lồ ăn chay” với bộ móng vuốt dài hình lưỡi liềm. Một số loài trong nhóm này có móng vuốt dài tới 50 cm.

Trước đây, tất cả các loài therizinosaur được biết đến đều có ba ngón tay. Việc phát hiện Duonychus tsogtbaatari với chỉ hai ngón đánh dấu một bước ngoặt lớn trong sự hiểu biết về sự tiến hóa của nhóm khủng long này.

Các nhà nghiên cứu tin rằng D. tsogtbaatari có thể đã tiến hóa để tối ưu hóa khả năng nắm bắt thực vật, giúp chúng kéo các nhánh cây về phía miệng một cách hiệu quả hơn.

"Cấu trúc móng vuốt cong của Duonychus cho thấy nó có thể đã dùng tay để kéo cành cây lại gần, giống như cách loài tắc kè hoa làm ngày nay," nhà cổ sinh vật học Yoshitsugu Kobayashi từ Đại học Hokkaido (Nhật Bản) nhận định. "Việc mất đi ngón thứ ba có thể giúp hai ngón còn lại hoạt động hiệu quả hơn trong việc nắm chặt thức ăn."

Ngoài chức năng kiếm ăn, các nhà nghiên cứu cũng đưa ra giả thuyết rằng móng vuốt khổng lồ của Duonychus có thể được dùng để tự vệ, thu hút bạn tình hoặc thậm chí là chơi đùa.

Một trong những điểm đáng kinh ngạc nhất của phát hiện này chính là độ bảo tồn hoàn hảo của hóa thạch. Các nhà khoa học tìm thấy bàn tay của Duonychus vẫn còn nguyên vẹn, với đầy đủ xương ngón tay, cổ tay và đặc biệt là lớp vỏ sừng bao quanh móng vuốt, một cấu trúc hiếm khi được bảo tồn trong hóa thạch.

"Bàn tay của Duonychus được bảo tồn một cách xuất sắc, với lớp sừng trên móng vuốt vẫn còn nguyên vẹn. Điều này giúp chúng ta hình dung được kích thước và độ sắc bén thực sự của bộ móng này," Zelenitsky cho biết.

Trước đây, các loài khủng long khác như T. rex cũng có hai ngón tay, nhưng đây là lần đầu tiên một loài therizinosaur được phát hiện có ít hơn ba ngón. Điều này cho thấy D. tsogtbaatari không phải là một cá thể đột biến mà có thể đại diện cho một sự chuyển đổi tiến hóa thực sự trong nhóm therizinosaur.

Sự xuất hiện của Duonychus tsogtbaatari không chỉ mở ra một hướng nghiên cứu mới về therizinosaur mà còn là bằng chứng cho thấy khủng long theropod đã tiến hóa theo nhiều cách khác nhau để thích nghi với môi trường sống.

"Đây là lần thứ năm một nhánh khủng long theropod tiến hóa để mất đi ngón thứ ba," Kobayashi cho biết. "Phát hiện này không chỉ làm thay đổi cách chúng ta hiểu về therizinosaur, mà còn giúp tái định hình sự tiến hóa của khủng long theropod nói chung."

Dù cần thêm các hóa thạch khác để khẳng định chắc chắn, nhưng mọi dấu hiệu đều cho thấy Duonychus tsogtbaatari là một minh chứng cho sự thích nghi độc đáo của loài khủng long trong hành trình tiến hóa hàng triệu năm.

"Chúng tôi tin rằng phát hiện này không phải là một sự ngẫu nhiên, mà là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử tiến hóa của khủng long," Kobayashi kết luận.