Số phận quả bom nguyên tử thứ ba, không tấn công Nhật Bản mà giết hại chính người Mỹ

Hai quả bom đã gây ra sự tàn phá khủng khiếp, nhưng ít ai biết rằng nước Mỹ còn chuẩn bị sẵn một quả bom nguyên tử thứ ba, sẵn sàng thả tiếp xuống Nhật Bản. May mắn là Nhật Bản đã tuyên bố đầu hàng chỉ vài ngày trước thời điểm quả bom nguyên tử thứ ba được lên kế hoạch triển khai, tránh được tổn thất thêm hàng chục ngàn sinh mạng.

Quả bom thứ ba đã không cướp đi bất cứ mạng sống nào, nhưng phần lõi plutoni của nó thì lại gây họa, làm hai nhà vật lý Mỹ thiệt mạng, khiến nó còn mang biệt danh “lõi quỷ”.

Dự án Manhattan và quả bom nguyên tử không dùng đến

Người ta thường cho rằng kế hoạch từ trước đến nay dành cho Dự án Manhattan của Mỹ là chỉ chế tạo hai quả bom nguyên tử. Nhưng thực ra không phải vậy. Dự án này đã phát triển thành một dây chuyền sản xuất vũ khí nguyên tử hoàn chỉnh. Hầu hết các nguồn lực được sử dụng trong dự án nhiều tỉ USD này là dành cho việc thu thập urani và plutoni đã làm giàu, những nguyên liệu đặc biệt khó sản xuất vào thời điểm đó.

Đến mùa Hè năm 1945, Dự án Manhattanđã sản xuất đủ nhiên liệu phóng xạ để sản xuất ba quả bom, và quả thứ tư vẫn đang được kế hoạchthực hiện. Số nhiên liệu này tiếp theo được sử dụng trong cuộc Thử nghiệm Trinity, với hai quả bom mang biệt danh “Cậu bé” và “Gã mập”.

Nhật Bản đã không đầu hàng ngay lập tức sau khi hai quả bom nguyên tử được thả xuống Hiroshima và Nagasaki, buộc người Mỹ phải chuẩn bị sẵn quả bom thứ ba. Theo kế hoạch, quả bom này sẽ được thả vào ngày 19/8, nhưngngày 16/8, Nhật hoàng đã tuyên bố đầu hàng.

Vào thời điểm đó, rất ít người trong Dự án Manhattan cho rằng sẽ chỉ có rất ít quả bom được thả. Nhiều người nghĩ sẽ cần nhiều bom hơn để buộc Tokyo đầu hàng, và ngay cả khi họ đầu hàng, vẫn có những lo ngại rằng chiến tranh có thể dễ dàng bùng phát trở lại.

Nhưng trên thực tế, rốt cuộc quả bom thứ ba không được sử dụng, để lại cho người Mỹ một lõi plutoni có đường kính 9cm, nặng 6,2kg. Họ quyết định chuyển phần lõi này cho mục đích thínghiệm.

Những thí nghiệm với "lõi quỷ"

Lõi của quả bom nguyên tử thứ bađã được sử dụng cho các thí nghiệm trong suốt năm 1945 và 1946. Vì được thiết kế cho một quả bom, khối cầu plutoni có biên độ an toàn cực kỳ mỏng trước khi nó đạt tới điểmsiêu tới hạn.

Một trong nhiều thí nghiệm đã được tiến hành trên lõi plutoni, tập trung vào tính chất tới hạn của nó. Trong các thí nghiệm này, các nhà khoa học đã phủ quanh phần lõi bằng các tấm phản xạ neutron - phản xạ các neutron từ phản ứng phân hạch hạt nhân trở lại lõi, làm tăng phản ứng hơn nữa.

Nếu lõi plutoni hoàn toàn được bao quanh bởi các tấm phản xạ neutron, nó sẽ nhanh chóng đạt tới siêu tới hạn, giải phóng tia bức xạ cực mạnh.

Do các tiêu chuẩn an toàn được nới lỏng một cách đáng sợ, đồng nghĩa các nhà khoa học khi đó tiến hành các thí nghiệm này một cách thủ công.

Khi nhà vật lý học Harry Daghlian đang thực hiện thí nghiệm vào năm 1945 thì sơ xuất nghiêm trọng đã xảy ra. Trong lúcđặt các khối cacbua vonfram phản xạ neutron xung quanh lõi để đưa nó đến gần mức tới hạn, thì Daghlian đã vô tình làm rơi một khối vào lõi.

Daghlian tìm cách gỡ bỏ khối cacbua vonfram nhanh nhất có thể, nhưng đã quá muộn. Trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó, lõi plutoni bước vào trạng thái siêu tới hạn và giải phóng một lượng bức xạ gây chết người. Daghlian lập tức được đưa đi cấp cứu, ông trải qua ba tuần tiếp theo chống chọi với phóng xạ rồi qua đời.

Sau cái chết của ông, các quy trình an toàn nghiêm ngặt hơn nhiều đã được áp dụng để ngăn ngừa sự cố xảy ra một lần nữa.