Tại sao một số loại nấm mọc theo vòng tròn hoàn hảo?

Khi nhắc đến nấm, chúng ta thường nghĩ ngay đến những chiếc mũ nấm mọc trên mặt đất. Tuy nhiên, những chiếc nấm mà ta thấy thực ra chỉ là một phần nhỏ và thoáng qua của toàn bộ cơ thể nấm. Dưới lòng đất, mạng lưới phức tạp của những sợi nhỏ gọi là sợi nấm (hyphae) tạo thành hệ thống gọi là tản nấm (mycelium).

Một vòng nấm cổ tích (fairy rings) được hình thành khi các sợi nấm phát triển từ một bào tử ban đầu, lan tỏa đều ra mọi hướng. Quá trình này tạo ra một vòng tròn nhỏ gồm những quả thể (phần mọc trên mặt đất mà ta gọi là nấm). Theo thời gian, mỗi năm các vòng này lại mở rộng dần, lớn hơn theo sự phát triển của tản nấm dưới lòng đất.

Theo nhà nấm học Maurizio Zotti, các vòng cổ tích chỉ xuất hiện khi đất nơi sợi nấm phát triển có thành phần đồng nhất, không bị ngăn cản bởi các yếu tố môi trường khác. Hình dạng vòng tròn có thể mang lại lợi thế sinh tồn cho nấm, giúp chúng chống lại sự tấn công của các mầm bệnh.

Ảnh minh họa.

Những vòng nấm không chỉ đẹp mắt mà còn có tác động đáng kể đến môi trường xung quanh. Trong quá trình phát triển, tản nấm phá vỡ các chất hữu cơ trong đất, giúp tái chế lá rụng và cung cấp thức ăn cho các sinh vật nhỏ.

Tuy nhiên, nghiên cứu năm 2020 cho thấy các vòng cổ tích có thể làm giảm sự đa dạng sinh học trong hệ sinh thái. Tại đồng cỏ Địa Trung Hải, sự lây lan của các vòng nấm làm thay đổi đáng kể thành phần thực vật, vi khuẩn và nấm, đôi khi gây ra tác động tiêu cực. Điều này cho thấy nấm hình thành nhẫn cổ tích không chỉ là những sinh vật bị động mà còn đóng vai trò như "kỹ sư hệ sinh thái", định hình môi trường sống theo những cách đôi khi bất lợi cho các loài khác.

Nguồn gốc cái tên "nhẫn cổ tích" xuất phát từ các câu chuyện dân gian Anh và Celtic. Theo truyền thuyết, những vòng nấm này là dấu vết để lại từ những điệu nhảy của các nàng tiên vào ban đêm. Nhưng không phải lúc nào câu chuyện cũng mang màu sắc tích cực. Người ta tin rằng nếu con người bước vào vòng tròn và cố gắng tham gia bữa tiệc của các nàng tiên, họ sẽ bị buộc phải nhảy múa liên tục cho đến kiệt sức.

Ở Đức, các vòng nấm được xem là nơi các phù thủy tụ tập nhảy múa trước đêm Halloween, mang đến những điềm báo không may. Một số thậm chí còn tin rằng nếu bắt gặp một loại nấm vàng sáng gọi là "bơ phù thủy" gần nhẫn cổ tích, gia đình bạn có thể đã bị nguyền rủa.

Nếu bạn muốn tận mắt chiêm ngưỡng hiện tượng tự nhiên kỳ diệu này, hãy đến các khu vực rừng hoặc đồng cỏ. Nấm thích môi trường ẩm ướt, vì vậy mùa thu sau những cơn mưa là thời điểm lý tưởng để tìm kiếm.

Dù các vòng nấm cổ tích mang vẻ đẹp huyền bí và gợi lên sự tò mò, chúng cũng ẩn chứa một phần lịch sử văn hóa phong phú và tác động sâu sắc đến môi trường tự nhiên. Điều này cho thấy rằng, ngay cả những hiện tượng đơn giản nhất trong tự nhiên cũng có thể gợi mở những câu chuyện lớn lao về sự sống và sự kết nối trong thế giới quanh ta.