Tại sao một số người có thể cảm nhận được thời điểm chết? Bác sĩ lý giải những cảm giác này sẽ xuất hiện một năm trước khi chết

Có những người dường như đã dự cảm được thời điểm cuối đời, để lại những lời sau cùng cho người thân, bạn bè, hoặc thay đổi đột ngột các thói quen và thái độ đã tồn tại lâu dài. Nhiều người tự hỏi: đây là sự ngẫu nhiên hay là một hiện tượng có quy luật nào đó?

Hiện tượng này liệu có thể được giải thích bằng các cơ sở khoa học? Hay nó liên quan đến “giác quan thứ sáu” đã từng được đề cập trong nhiều nền văn hóa cổ đại?

1.Góc nhìn khoa học: Cảnh báo từ cơ thể - dấu hiệu đầu tiên

1.1. Dấu hiệu tiềm ẩn của lão hóa và bệnh tật

Ảnh minh họa

 

Nghiên cứu khoa học cho thấy, khi con người tiến gần đến cái chết, cơ thể thường phát ra những tín hiệu sinh lý khó nhận biết. Những tín hiệu này bao gồm sự trầm trọng hơn của các bệnh mãn tính hoặc suy giảm chức năng của các cơ quan. Ví dụ, cảm giác mệt mỏi và kiệt sức thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh nan y có thể bắt nguồn từ quá trình chuyển hóa tế bào chậm lại và hệ miễn dịch suy yếu. Hiện tượng này được y học gọi là “những thay đổi chức năng cơ thể cuối đời”.

Đối với bệnh nhân mắc bệnh mãn tính như ung thư hay bệnh tim mạch, cơ thể có thể trải qua “giai đoạn giả ổn định” vào giai đoạn cuối, khi các triệu chứng không rõ rệt nhưng tổn thương đã không thể phục hồi. Trong trường hợp này, bệnh nhân đôi khi đưa ra phán đoán trực quan dựa trên các tín hiệu tiềm thức từ cơ thể.

1.2. Mối liên hệ giữa hệ thần kinh và “linh cảm”

Bên cạnh những triệu chứng thể chất, sự thay đổi trong hệ thần kinh cũng có thể gây ra cảm giác “điềm báo”. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, các vùng não điều khiển cảm xúc và nhận thức như hạch hạnh nhân và vỏ não trước trán phản ứng mạnh mẽ với các mối đe dọa, đặc biệt trong tình huống căng thẳng cực độ. Những phản ứng này đôi khi biểu hiện qua cảm giác “bồn chồn” hoặc “trực giác bất an”, trong đó cái chết có thể được nhận biết như một mối đe dọa tối hậu.

Ngoài ra, một số bệnh nhân gần kề cái chết còn gặp phải những giấc mơ hoặc ảo giác do thiếu oxy hoặc rối loạn dẫn truyền thần kinh. Những hình ảnh trong giấc mơ này đôi khi có thể ảnh hưởng đến nhận thức của bệnh nhân về tương lai.

2. Phạm trù tâm lý: Ý thức sâu thẳm và “trực giác sắc bén”

2.1. Nhận thức bên trong: Tín hiệu từ tiềm thức

Ảnh minh họa

 

Tâm lý học giải thích rằng trực giác là kết quả của quá trình não bộ xử lý nhanh chóng các thông tin tiềm ẩn trong môi trường thông qua suy nghĩ vô thức. Một người có thể không nhận thức rõ về sức khỏe của mình, nhưng tiềm thức đã đưa ra những dự đoán dựa trên các thay đổi tích lũy. Điều này giải thích tại sao một số người sắp qua đời đột nhiên cảm thấy “thời gian không còn nhiều” trước khi tình trạng sức khỏe trở nên xấu đi rõ rệt.

Nhà tâm lý học Carl Jung từng nhấn mạnh rằng khả năng cảm nhận mối đe dọa sinh tồn là một cơ chế phòng vệ nguyên thủy. Dù không nhận thức rõ, trái tim chúng ta vẫn gửi tín hiệu cảnh báo qua những cảm xúc hoặc phản ứng bản năng.

2.2. Sự chuyển hóa tâm lý khi đối mặt với cái chết

Lý thuyết nổi tiếng “Năm giai đoạn chết” của Kübler-Ross mô tả các bước phủ nhận, tức giận, mặc cả, trầm cảm và chấp nhận. Khi người sắp chết chấp nhận cái chết của mình, họ có thể bộc lộ các hành vi “tiên đoán” như xử lý tài sản hay chia sẻ với người thân. Những hành vi này giúp họ cảm thấy kiểm soát được cuộc sống trong bối cảnh bất định.

3. Văn hóa và truyền thống: Góc nhìn vượt thời gian

3.1. Điềm báo trong tín ngưỡng dân gian

Trong các nền văn hóa truyền thống, cái chết luôn mang màu sắc huyền bí. Ví dụ, quan niệm “lời nói cuối của người sắp chết thường đúng” phản ánh niềm tin rằng con người có thể dự đoán tương lai gần. Tương tự, các nền văn hóa như Ấn Độ giáo và Phật giáo Tây Tạng cũng đề cập đến sự kết nối giữa linh hồn và năng lượng vũ trụ, giúp con người nhận thức vận mệnh.

Dù thiếu căn cứ khoa học, những niềm tin này có thể phản ánh tiềm thức tập thể, giúp con người đối mặt với nỗi sợ hãi cái chết.

3.2. Góc nhìn khoa học hiện đại

Khoa học hiện đại đặt nghi vấn về các điềm báo tử. Một số nhà nghiên cứu cho rằng chúng có thể là kết quả của các cơ chế tâm lý hoặc sinh lý phức tạp. Ví dụ, trải nghiệm cận tử (NDE) với hình ảnh “ánh sáng” hay “thế giới bên kia” được cho là phản ứng tự vệ của não.

Một số lý thuyết lượng tử còn đặt giả thuyết rằng ý thức có thể là một dạng năng lượng kết nối với vũ trụ, mở ra góc nhìn mới về nhận thức cái chết.

4. Những cảm giác điển hình trước khi chết

4.1. Kiệt sức không rõ nguyên nhân

Cảm giác mệt mỏi triền miên, không thể cải thiện bằng nghỉ ngơi, thường xuất hiện khi cơ thể cạn kiệt năng lượng và các tế bào lão hóa.

4.2. Thanh lý cuộc sống

Nhiều người sắp chết đột ngột giải quyết tài sản, nợ nần, hoặc hàn gắn quan hệ gia đình. Đây có thể là phản ứng tiềm thức hoặc chuẩn bị tâm lý trước khi đối mặt với sự suy giảm sức khỏe.

4.3. Cảm giác cô lập

Cảm giác cô đơn hoặc mất kết nối với thế giới cũng là triệu chứng thường thấy ở bệnh nhân hấp hối. Điều này có thể do sự thay đổi tâm lý hoặc phản ứng tự vệ trước cái chết.

Những hiện tượng này, dù mang tính sinh lý, tâm lý hay văn hóa, đều cho thấy sự phức tạp trong cách con người đối diện với cái chết. Mặc dù chưa có lời giải khoa học hoàn chỉnh, chúng nhắc nhở chúng ta trân trọng cuộc sống và sử dụng thời gian còn lại một cách ý nghĩa.