Tam quốc diễn nghĩa: Tào Tháo không chỉ đa nghi, hung ác, ông còn là người có tâm đại nhẫn

Người đời thường cho rằng họ Tào đa nghi, hung ác nhưng trên thực tế ông là người vô cùng nhẫn nại, lại có lòng biệt đãi nhân tài. Ngoài hùng tài văn võ, điều binh khiển tướng, sự quý mến hiền tài và đức nhẫn chính là những yếu tố giúp ông dựng thành đại nghiệp, thống nhất cả một miền bắc Trung Hoa rộng lớn.

Tào Tháo không chỉ là gian hùng, ông còn là người biết quý trọng nhân tài.

Tào Tháo từng bị một cuồng sĩ tên là Nễ Hành dùng đủ loại lời lẽ mắng chửi nhưng vẫn tỏ ra vô cùng khoan dung, nhẫn nại. Tào Tháo không hại ông ta mà còn đưa Nễ Hành an toàn trở về Kinh Châu cho Lưu Biểu. Khi Viên Thiệu tiến đánh Tào Tháo, nho sĩ Trần Lâm đã viết hịch giúp Viên Thiệu mắng chửi cả tổ tông 3 đời Tào gia.

Sau này khi phá được Viên Thiệu, bắt được Trần Lâm, Tào Tháo chỉ hỏi đúng một câu: “Ngươi chửi ta thì đã đành, cớ sao lại mang cả 3 đời nhà ta ra mà mắng nhiếc”. Trần Lâm thưa: “Mũi tên đã đặt trên dây cung, không thể không bắn thưa minh công” cũng có bản dịch là "Tên đã lên cung, không thể không bắn".

Câu nói trên sau đó đã trở thành một thành ngữ nổi tiếng Trung Quốc dùng để nhắc nhở người đời một đạo lý: Sự việc đã đến lúc thì không thể không làm, cũng như lời nói đã tới thời điểm cần dùng thì không thể không nói ra.

Cũng chính câu nói ấy đã khiến Tào Tháo cảm mến cái tài của Trần Lâm nên không tha chết, đồng thời còn trọng dụng ông làm chức quan chuyên lo việc giấy bút dưới trướng mình.

Trần Lâm là một trong bảy danh sĩ nổi tiếng Kiến An

Trần Lâm là một nho sĩ.

Trần Lâm là một nhà văn vào cuối thời Đông Hán, góp mặt trong hàng ngũ Kiến An thất tử (bảy danh sĩ thời Kiến An) gồm có 7 người: Vương Xán, Khổng Dung, Lưu Trinh, Trần Lâm, Nguyễn Vũ, Từ Cán, Ứng Sướng. Đây là nhóm nhà thơ nổi tiếng thời Đông Hán ở Trung Quốc.

Ông vốn là người đất Quảng An, không rõ năm sinh và tuổi tác. Có một số ý kiến cho rằng văn nhân họ Trần rất có thể cùng lứa tuổi với Khổng Dung và được xem là một trong những bậc tiền bối trong hàng ngũ Kiến An thất tử nói trên.

Chính sử không ghi chép nhiều về thân thế của văn sĩ họ Trần, chỉ biết rằng ông chính thức bước lên vũ đài lịch sử với vai trò chính trị đầu tiên ở trong phe cánh của Đại tướng quân Hà Tiến và nêu cao chủ trương tru diệt hoạn quan.

Sau khi Hà Tiến bị giết, Trần Lâm gia nhập thế lực của Viên Thiệu. Vào năm 200, khi Viên Thiệu chuẩn bị quyết chiến cùng Tào Tháo, vị văn nhân này đã viết ra một thiên hịch văn nổi tiếng mang tên Vi Viên Thiệu hịch Dự Châu văn.

Cảnh trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2019.

Dưới bút lực mạnh mẽ cùng phong cách phóng khoáng của Trần Lâm, áng văn trên đã trở thành một trong những thiên hùng văn nổi danh thời bấy giờ và cũng được hậu thế hết lời ca ngợi.

Điều đáng nói còn nằm ở chỗ, bài hịch nổi tiếng do Trần Lâm viết nên thực chất là một "bản cáo trạng" tố cáo những tội danh và tai tiếng mà Tào Tháo từng làm ra lúc sinh thời, thậm chí còn đem cả 3 đời tổ tông nhà họ Tào ra để mắng chửi.

Về nội dung của bài hịch Vi Viên Thiệu hịch Dự Châu văn, Tam quốc diễn nghĩa hồi thứ 22 của La Quán Trung đã từng dẫn lại, trong đó có đoạn vạch tội Tào Tháo hết sức gay gắt:

"Thân ở ngôi Tam công mà làm việc trộm cướp, nhơ nhuốc quốc thể, làm khổ đến dân, hại cả người sống lẫn người chết. Vả lại chính sự tế toái thảm khốc, luật lệ bày ra thật nhiều, khác gì dò bẫy đầy cả khe, hang hố lấp cả đường, giơ tay mắc phải lưới, đụng chân vấp phải cạm.

Cho nên ở Duyện, Dự có những người đau buồn, kinh đô có những lời than vãn. Xem hết cả sử sách xưa nay, những kẻ làm tôi vô đạo, tham tàn ác nghiệt, cũng chỉ đến như Tháo là cùng".

Chưa dừng lại ở đó, bản cáo trạng trên còn chỉ thẳng mặt, nói thẳng tên 3 đời nhà Tào gia với những lời không lấy gì làm tốt đẹp:

"Ông nó là Trung thường thị tên Đằng, cùng với bọn Tả Quan, Từ Hoàng hưng yêu tác quan, tham lam, nát đạo hại dân. Bố nó là Tung, con nuôi của Đằng, nhân có nhờ đút lót mà được chức vị, xe vàng khiên ngọc, đem nộp cửa quyền, trộm giữ ngôi cao, làm nghiêng đổ quyền lớn. Đến Tháo: nòi giống sót của hoạn quan, vốn không có đức hạnh, gian giảo độc ác, thích gây ra sự biến loạn, vui mừng khi thấy sự tai vạ".

Tào Tháo cũng từng làm nhiều việc gian ác.

Thiết nghĩ Tào Tháo lúc sinh thời vốn là một người có dã tâm, lại từng làm ra không ít việc gây tranh cãi, cho nên danh tiếng chung quy cũng có nhiều tỳ vết. Thế nhưng người dám cả gan lôi cả 3 đời nhà họ Tào ra để mắng mỏ thì có lẽ chỉ có duy nhất một Trần Lâm "ăn gan hùm, mật gấu" mà thôi.

Về thái độ của Tào Tháo đối với bài hịch này, Thái Bình ngự lãm chú dẫn Ngụy thư từng ghi lại rằng:

"Lúc ấy Tào Tháo đang mắc bệnh đau đầu, nằm liệt giường không dậy nổi, sau khi đọc xong hịch văn của Trần Lâm thì ngồi bật dậy và nói: ‘Thiên văn chương này đã chữa hết bệnh của ta".

Theo Quốc Tiệp/Người đưa tin