Tào Tháo: Hai mươi năm trả thù không muộn

Một cuộc đại thanh trừng của cha con Tào Tháo

Trương Tú hàng Tào thật đúng lúc. Khẩu hiệu phụng thiên tử dĩ lệnh bất thần của Tháo lúc này mới thực thi được 3 năm, thiên hạ phản đối ầm ầm. Bản thân Tháo chưa được người ta trọng vọng. Sau đó lại bị Trần Lâm kể tội, chửi rủa Tháo thậm tệ, nói Tháo xưa nay coi thường lẽ phải, chẳng qua là một tên ma giáo, thậm chí rủa Tháo là kẻ vô đạo, tham lam ngỗ ngược chưa từng thấy, là quân vô lại, lưu manh.

Bài hịch có những chỗ chưa chắc đã đúng sự thực, nhưng Tào Tháo cũng có những chuyện không thể thanh minh. Tỉ như chuyện giết Biên Nhượng, cướp Từ Châu, là những vết nhơ không rửa sạch. Năm Sơ Bình thứ tư đời Hán Hiến đế (193 sau công nguyên), Tào Tháo thân chinh đánh chiếm Từ Châu, báo thù chuyện bộ tướng của Từ Châu mục Đào Khiêm là Dương Khải giết cha Tháo là Tào Tùng và em ruột Tháo Tào Đức. Đào Khiêm bỏ chạy về Nghiệp Quận (nay là huyện Đàn Thành tỉnh Sơn Đông). Tào Tháo trút giận lên đầu nhân dân, thả quân cướp phá, giết hại những người vô tội, chôn sống hàng vạn người cả đàn ông lẫn đàn bà bên bờ Sái Thủy (khanh sát sổ vạn khẩu), khiến dòng sông bị tắc. Rất nhiều thành trì không còn dấu vết (vô phục hình tích), người không còn, mà gà chó cũng giết sạch.

Vì vậy sau đó, khi Tào Tháo quyết định lại tiến đánh Từ Châu, Tuân Úc cả quyết dân Từ Châu sẽ liều chết chống cự, dứt khoát không chịu đầu hàng bởi vì trong lần thứ nhất bị giết nhiều quá. Quả thực Tào Tháo cũng quá đáng, Đào Khiêm gian ác thì giết một ông ta hoặc cả bọn là đủ, cớ sao lại giết dân? Lạm sát người vô tội là táng tận lương tâm!

Vậy nên Tào Tháo cần có một dịp nào đó để chứng tỏ ông ta có lòng khoan dung và tình cảm cao đẹp. Ông ta cần có một điển hình để chứng tỏ lòng nhân từ bác ái. Trương Tú dẫn xác đến, khiến ông ta vui mừng khôn xiết. Vậy là ông ta khép lại chuyện cũ, tỏ ra ngày càng tín nhiệm Tú, phong chức cho Tú hơn cả tướng lĩnh của Tháo. Tú hưởng lộc hai nghìn hộ. Các tướng lĩnh, của Tháo cao nhất cũng chi một nghìn hộ.

Đương nhiên cái hình mẫu do Tháo dựng nên, về sau vẫn bị trả thù. 8 năm sau, Trương Tú theo Tháo đi đánh Ô Hoàn, chưa đến nơi đã chết không rõ nguyên nhân. Nguỵ lược chép rằng, Tú bị Tào Phi dọa mà chết. Để lấy lòng Tào Phi, Tú nhiều lần mời Tào Phi nhậu nhẹt, không dè Tào Phi nổi giận: Ngươi giết anh trai ta, đồ mặt dày! Tú sợ quá, tự đâm cổ chết (Tâm bất tự an, nãi tự sát). Đây là một nghi án, ta không bàn. Nhưng con trai Tú là Trương Tuyền thì đúng là bị giết. Tuyền chết vì liên can đến vụ án Trương Phúng mưu phản. Nghe nói vụ này chết đến mấy nghìn người (liên tọa tử giả sổ thiên nhân). Đó là năm Kiến An thứ hai mươi bốn (219 sau công nguyên), sau khi Trương Tú đầu hàng hai mươi năm. Đó là một cuộc đại thanh trừng khi Tháo còn sống. Kẻ ra tay vẫn là Tào Phi.

Đến nay không sao tìm ra Trương Tuyền đã dính vào vụ án này như thế nào. Có thể là Trương Tuyền thấy cha bị bức tử nên oán giận Tháo, tham gia vào vụ mưu phản của Trương Phúng. Cũng có thể Tào Phi là kẻ gián tiếp gây ra cái chết của Trương Tú, sợ Tuyền báo thù, cố ý đẩy Tuyền đi đến mưu phản rồi giết chết để bịt miệng (sát nhân diệt khẩu). Lại cũng có thể không bức tử Trương Tú, nhưng rất biết Tháo dung nạp Trương Tú hoàn toàn do nhu cầu chính trị. Tháo không bao giờ quên Tú đã giết Tào Ngang. Không giết Trương Tú thì bắt con Tú chịu tội. Vì vậy, Trương Tuyền chết có thể là một án oan, hoặc bị đẩy đến chỗ chết. Trên thực tế, Tào Tháo là con người thù dai. Hơn nữa, trả thù không ghê tay. Lầm to khi cho rằng Tào Tháo không biết trả thù. Có điều, sau hai mươi năm mới trả thù thì Tháo đúng là kẻ “gian hùng”.

Tranh thủ chữ tín trong thiên hạ

Nhưng đối với Giả Hủ thì Tào Tháo lẫn Tào Phi đều đối xử rất tốt. Trên thực tế, trong vụ này, Tháo là người vớ bẫm. Trương Tú chẳng qua tìm được lối thoát, Giả Hủ thì có chỗ trú chân, còn Tháo thì kiếm được một cái vốn kếch xù về chính trị. Do vậy thái độ của Tháo đối với Giả Hủ khác với Trương Tú. Với Trương Tú, Tháo vừa lung lạc vừa đề phòng nhưng lại tỏ ra không đề phòng.; Với Giả Hủ, Tháo vừa cảm kích vừa hỉ hả, mà lại thật tình. Khi Trương Tú về hàng, Tháo cầm tay Giả Hủ, giọng cảm kích: “Chính tiên sinh giúp ta tranh thủ được chữ tín trong thiên hạ” (Sử ngã tín trọng vu thiên hạ giả, tử dã). Tháo không nói đãi bôi, mà thực lòng. Từ đó, mưu sâu kế lớn Tháo đều bàn riêng với Giả Hủ.

Trên thực tế, Giả Hủ có lẽ là người thông minh nhất trong lịch sử Tam quốc. Rất nhiều mưu sĩ, danh nhân thời Tam quốc đều có kết cục chẳng ra gì. Điểm lại những người về phe Tào Tháo, người thì bất hòa như Mao Giới, người thì chết một cách bí hiểm như Tuân Úc, người thì toi mạng như Hứa Du. Riêng Giả Hủ thì vững như bàn thạch, chết già trên giường. Ông ta phục vụ 2 đời họ Tào, là Thái úy dưới triều đại Tào Phi, chết năm 77 tuổi, tên thụy là Túc hầu, kết cục tốt hơn những người khác.

 

Sự thông minh của Giả Hủ ở chỗ, ông ta thấu hiểu tình đời, đi guốc trong bụng người khác. Theo Tam quốc chí. Giả Hủ truyện, sau khi bày cho Lý Giác và Quách Tự – “hai con sói tây bắc”đột nhập Tràng An, Giả Hủ không vào hùa với chúng, mà bỏ đi. Sau khi rời Tràng An, lúc đầu Giả Hủ theo Đoàn Uy, sau theo Trương Tú. Khi rời bỏ Đoàn Uy, người ta hỏi, Đoàn Uy đối xử với ông quá tốt, vì sao ông bỏ đi? Giả Hủ nói, Đoàn Uy có tính đa nghi. Ông ta rất khách khí với tôi, chứng tỏ ông ta dè chừng tôi, sợ tôi cướp quyền của ông ta. Một ngày nào đó, ông ta sẽ thịt tôi. Tôi bỏ đi, ông ta như cất được gánh nặng. Đoàn Uy là con người thân cô thế cô, rất cần ngoại viện, vì vậy, sẽ đối xử tử tế với gia đình tôi. Trương Tú không có mưu sĩ, rất muốn tôi về với ông ta. Vậy là tôi và gia đình tôi đều an toàn.

Sau đó quả như lời Giả Hủ, Trương Tú việc lớn việc nhỏ đều nghe lời Giả Hủ. Đoàn Uy thì đối xử với gia đình Giả Hủ ngày càng hậu hĩ. Giả Hủ liệu việc như thần, thần tình là ở điểm này. Nhiều người bị Tam quốc diễn nghĩa bịp, tưởng trên đời có “diệu kế trong cẩm nang” (cẩm nang diệu kế). Làm gì có cẩm nang cho các mưu mô thủ đoạn? Cẩm nang chính là nắm được người khác nghĩ gì làm gì.

Biết người cũng là biết mình. Sau khi về với Tào Tháo, Giả Hủ biết rất rõ thân phận của ông ta. Một người đa mưu túc kế như ông ta, vừa là đối tượng lợi dụng, vừa là nhân vật nguy hiểm đối với các bậc quân chủ, huống hồ ông ta vốn là tên “phản thùng”. Do vậy, ông ta hết sức nhún nhường. Lúc đầu ông ta kín tiếng, rất ít khi bày mưu, cũng không giao du với ai, ngay cả gả chồng cho con gái cũng không chọn cửa quyền (Hủ tự dĩ phi Thái tổ cựu thần, nhi sách mưu thậm trường, cụ kiến tình nghi cái môn tự thủ, thoái vô tư giao nam nữ giá thú, bất kết cao môn). Thu mình trong vỏ bọc, Giả Hủ thông minh rất mực.

Giờ đây nhìn lại, công việc xuất sắc nhất của con người thông minh Giả Hủ, là tổ chức cho Trương Tú hàng Tào. Đúng là ma dẫn lối quỉ đưa đường, Trương Tú hàng Tào đúng lúc. Trước đó mấy tháng, Viên Thiệu huy động mười vạn tinh binh tiến về Hứa Xương. Trước đó hai tháng, quân Tào đóng quân ở Quan Độ. Một cuộc chiến tranh có tính chất quyết định vận mệnh Trung Quốc sắp nổ ra. Cuộc chiến đó đã diễn ra như thế nào?