Thân thế nữ tiếp viên hàng không Việt Nam đầu tiên, nhiều lần được gặp Bác Hồ, bất ngờ trước ngoại hình hiện tại

Năm 1956, ngành Hàng không dân dụng Việt Nam chính thức được thành lập. Nhưng phải 4 năm sau, các phi công cách mạng của ta được đào tạo ở Liên Xô và Trung Quốc mới trở về, chính thức trở thành nhân lực cho ngành. Hàng không Việt Nam lúc bấy giờ bắt đầu có đủ bộ máy, từ phi công, tiếp viên cho đến bộ phận mặt đất. Ngày ấy tiếp viên hàng không vẫn được gọi là chiêu đãi viên hàng không. 2 người phụ nữ đầu tiên làm công việc đó là bà Nguyễn Phi Phượng và bà Lê Kim Thu (người được nhắc đến trong bài viết này).

Bà Lê Kim Thu sinh ngày 23/9/1941 ở phố Hàm Long, Hà Nội. Xuất thân trong một gia đình viên chức Pháp, bà Thu được cho ăn học tử tế từ nhỏ và nổi tiếng xinh đẹp, thông minh. Cha bà Thu là một viên chức nhỏ giàu lòng yêu nước, làm việc ở Sở toàn quyền Đông Dương (Phủ Chủ tịch bây giờ). Khi nạn đói Ất Dậu xuất hiện, nhìn người dân đói đến chết đầy đường, gia đình bà đã đưa một số người về nuôi, chờ tình hình qua đi rồi đưa họ về quê.

Năm 1946, theo lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gia đình bà Lê Kim Thu rời Hà Nội để tham gia kháng chiến, ủng hộ cách mạng. Riêng bà Thu, nhờ sự nổi bật và nền tảng tốt, học xong lớp 8 bà được Bộ Công an lựa chọn đào tạo về ngoại ngữ và nghiệp vụ.

Tháng 7/1960, cô gái Lê Kim Thu chính thức nhận nhiệm vụ làm tiếp viên hàng không ở sân bay Gia Lâm. Cũng trong thời gian làm việc tại hàng không, bà Thu được cho học bổ túc văn hóa hết lớp 10, song song đó là học thêm tiếng Anh. Thời bấy giờ tiếp viên hàng không vẫn còn là một nghề nghiệp lạ lẫm, đòi hỏi cao hơn bây giờ rất nhiều. Tiếp viên hàng không lúc đó phải làm đủ việc, từ bán vé, vệ sinh máy bay, dọn dẹp nhà ga, thậm chí biết cả võ thuật để dùng khi cần.

Bà Lê Kim Thu từng kể lại, năm 1960 bà có chuyến bay phục vụ đầu tiên đưa đoàn chuyên gia Cộng hòa Dân chủ Đức sang giúp ta sơn máy bay. Bà Thu có nhiệm vụ phiên dịch cho đoàn bằng tiếng Anh khi họ đi thăm một số địa danh ở Điện Biên và Hà Nội.

Cũng trong năm 1960, bà Lê Kim Thu lần đầu được gặp Bác Hồ khi phục vụ trên chuyến bay đưa Người đi Trạm Giang – Quảng Đông – Trung Quốc. Khi nhìn thấy bà Thu, Bác rất vui. Bởi trước đó chỉ có tiếp viên người Trung Quốc, Liên Xô trên chuyến bay mà thôi.

Không chỉ Bác Hồ, bà Lê Kim Thu còn có cơ hội phục vụ nhiều cán bộ lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và bạn bè quốc tế. Bà từng phục vụ chuyến bay chở Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đồng chí Lê Giản, Chủ tịch mặt trận yêu nước Lào – Xuphanuvông, vua Lào Vatthana, Thủ tướng Souvanna Phouma, Thủ tướng Tiệp Khắc, Rumani…

Cuối tháng 10/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng đoàn đại biểu sang Điện Kremli họp Đại hội lần thứ 22 Đảng cộng sản Liên Xô. Sau đó Bác trở về Trung Quốc. Tổ bay IL – 14 được giao nhiệm vụ sang Bắc Kinh đón Bác về nước. Chuyến bay hôm đó gặp thời tiết xấu nên phải hạ cánh tại Trịnh Châu. Trung Quốc đành cử người đưa Bác và đoàn đi xe lửa từ Trịnh Châu về Nam Ninh rồi chờ máy bay của Việt Nam đến đón về Hà Nội. Về đến sân bay Gia Lâm đã là đầu tháng 11, Bác nói với phi hành đoàn:“Các cháu đi chuyến này vất vả quá nên bác thưởng huy hiệu cho các cháu”.Bà Lê Kim Thu cũng có mặt trong phi hành đoàn năm đó và được đích thân Bác Hồ gắn huy hiệu cho.

Hôm đó xuống đến sân bay, Bác cùng tổ bay chụp ảnh kỷ niệm. Một cháu bé đứng gần đó được Bác vẫy tay vào chụp ảnh cùng. Cháu bé đó là Thụy Anh, con gái đồng chí Đinh Kim Thụ - trưởng phòng Thương vụ lúc bấy giờ. Tấm hình này hiện vẫn được trưng bày ở Bảo tàng Hàng không và được bà Kim Thu xem như báu vật, treo trang trọng trong nhà mình.

Năm 1967, bà Lê Kim Thu lập gia đình. Khi mang thai bà quyết định nghỉ bay vì sức khỏe không cho phép. Thế nhưng sâu thẳm trong nữ tiếp viên ấy vẫn là lòng yêu nghề vô bờ bến. Đứa con đầu lòng được bà đặt tên là Hải Âu, một loài chim gợi nhớ về bầu trời. Chồng bà Thu là liệt sỹ Nguyễn Văn Bính, từng tham gia hai cuộc kháng chiến của dân tộc, có thời gian học kỹ sư máy bay ở Jucốp (Liên Xô cũ). Năm 1983 ông hy sinh tại chiến trường Campuchia.

Về phần bà Lê Kim Thu, sau này bà chuyển sang công tác ở Bộ Công an cho đến khi nghỉ hưu. Dù chỉ trong ngành hàng không 7 năm nhưng với bà Thu 7 năm đó có rất nhiều kỷ niệm không thể quên được, đặc biệt là những lần được gặp Bác, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta.

Lần hiếm hoi xuất hiện trong bài phỏng vấn của Cục Hàng không Việt Nam, bà Thu gây ấn tượng với vẻ ngoài nhanh nhẹn, mang nét đẹp dịu dàng của một người con gái Hà Nội. Bà cho biết dù đã về hưu nhưng thỉnh thoảng vẫn được mời đi nói chuyện tại các buổi giao lưu, tọa đàm để kể về những chuyến bay được phục vụ Bác Hồ.