Vén màn xác ướp Ai Cập

Các nhà khoa học lần đầu tiên sử dụng công nghệ X-quang hiện đại để làm sáng tỏ bí ẩn về xác ướp được cho là của một bé gái 5 tuổi và có niên đại cách đây 1.900 năm.

Vén màn bí mật

Hơn một thế kỷ kể từ khi được nhà khảo cổ người Anh William Flinders Petrie khai quật vào năm 1911 tại khu vực Hawara - Ai Cập, xác ướp Hibbard nói trên vẫn còn nguyên vẹn, không giống như những xác ướp khác bị mổ xẻ. Sau khi được chuyển đến Phòng thí nghiệm quốc gia Argonne ở thủ đô Washington - Mỹ vào đầu tháng 12-2017, xác ướp Hibbard được các nhà khoa học sử dụng công nghệ X-quang synchrotron để quét bên trong mà không cần phải tháo lớp vải quấn bên ngoài. Đây là xác ướp khác thường, một phần vì chân dung một đứa trẻ được vẽ trên lớp vải.

Ông Marc Walton, chuyên gia tại Trường Kỹ thuật McCormick thuộc Trường ĐH Northwestern (Mỹ), chia sẻ: "Thật xúc động khi biết được bé gái qua đời khi còn quá nhỏ". Ông Walton cho biết thêm rằng bức chân dung cô bé đeo vàng cùng với "quá trình chôn cất tương đối xa hoa" cho thấy "cô bé xuất thân từ một gia đình cao quý". Cũng theo chuyên gia này, quá trình nghiên cứu cho thấy nguyên nhân đứa trẻ nặng 22 kg này tử vong nhiều khả năng là bệnh tật, chẳng hạn như sốt rét hoặc sởi, bởi không có các dấu hiệu chấn thương.

Một trong những câu hỏi khiến các nhà khoa học quan tâm nhất ở giai đoạn đầu của quá trình nghiên cứu là vật thể bí ẩn nằm ở phần sau hộp sọ, nhiều khả năng được đưa vào sau khi não được lấy ra theo quy trình ướp xác. Các nhà khoa học hy vọng điều này sẽ hé lộ với họ đôi điều về việc đặt thi thể cũng như quá trình ướp xác.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn phát hiện một vật thể giống cục đá trong bụng xác ướp. "Chúng tôi đoán đó là một cục đá nhưng không chắc" - bà Olivia Dill, một thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết. Các nhà nghiên cứu y khoa cũng muốn kiểm tra mô xương và răng của xác ướp. "Chúng tôi quan tâm đến chất lượng xương. Xương của xác ướp có thay đổi theo thời gian không? Chúng tôi có thể lập cơ sở dữ liệu về sự khác biệt giữa xương cổ đại và xương hiện đại" - chuyên gia Stuart Stock, đến từ Trường ĐH Northwestern (Mỹ), chia sẻ.

Các nhà nghiên cứu còn phát hiện những vật thể giống như đinh ghim nhỏ xung quanh đầu và chân xác ướp. "Chúng tôi muốn biết về những vật liệu được sử dụng và điều này sẽ cho chúng tôi biết thêm nhiều điều về quá trình chuẩn bị ướp xác và những việc làm sau đó để ổn định xác ướp" - ông Stock cho biết.

Thông qua quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học còn hy vọng có thể hiểu biết thêm về trẻ em sống cùng thời điểm với đứa trẻ được ướp xác. Ông Taco Terpstra, cũng là chuyên gia tại Trường ĐH Northwestern, cho biết khoảng 50% trẻ em trong thời kỳ nói trên qua đời khi chưa được 10 tuổi.

Xác ướp trong ngôi mộ 3.500 tuổi

Trong lúc nỗ lực phân tích xác ướp Hibbard diễn ra, Bộ Cổ vật Ai Cập thông báo khai quật 2 ngôi mộ cổ được xây dựng vào giai đoạn 1.550-1.292 trước Công nguyên tại nghĩa trang Dra Abu el-Naga ở TP Luxor. Cairo hy vọng thông tin này có thể giúp ích cho nỗ lực hồi sinh ngành du lịch đang gặp khó.

Vào những năm 1990, nhà nghiên cứu về Ai Cập Friederike Kampp-Seyfried (một người Đức) từng ghi nhận 2 ngôi mộ nói trên - gọi là Kampp 161 và Kampp 150 - nhưng chúng chưa được khai quật. Sau khi so sánh kiểu dáng và kiến trúc với những ngôi mộ cổ khác trong khu vực, các nhà khảo cổ nhận định Kampp 161 nhiều khả năng được xây dựng vào triều đại Vua Amenhotep II hoặc Vua Thutmose IV, tức nó khoảng 3.400 năm tuổi.

Trong khi đó, Kampp 150 nhiều khả năng được xây dựng từ triều đại Vua Thutmose I, trước Kampp 161 khoảng một thế kỷ. Hiện chưa rõ danh tính chủ nhân của 2 ngôi mộ nằm bên bờ Tây của sông Nile này.

Trong lúc khai quật, các nhà khảo cổ tìm thấy một lượng lớn đồ vật tang lễ mà họ chưa tìm được lời giải thích. Kampp 150 có khoảng 100 đồ vật tang lễ hình nón nhỏ làm từ bùn, vốn được sử dụng phổ biến trong các nghi lễ chôn cất ở khu vực Thượng Ai Cập.

Những đồ vật này thường được đặt bên ngoài trung tâm của mộ và mục đích thực sự của chúng vẫn còn là một bí ẩn. Một vài chuyên gia cho rằng chúng giúp xác định danh tính của chủ ngôi mộ. Trong khi đó, những người khác nói rằng chúng là đồ cúng hoặc đơn thuần là vật dụng trang trí.

Bên trong Kampp 161, các nhà khảo cổ thậm chí phát hiện một xác ướp được quấn vải lanh - một dấu hiệu cho thấy chủ nhân của ngôi mộ là một quan chức hàng đầu hay một nhân vật quyền lực, theo Bộ Cổ vật Ai Cập. Ngoài xác ướp, các nhà khảo cổ còn tìm thấy hơn 400 bức tượng, một quan tài được trang trí cùng nhiều hiện vật có giá trị khác, trong đó có một mặt nạ gỗ chuyên dùng trong đám tang.