Vì sao cá có thể uống nước biển mặn, còn con người thì không?

DNVN - Chúng ta đều biết rằng nước biển có độ mặn rất cao và không thể uống trực tiếp. Nếu con người cố gắng uống nước biển, cơ thể sẽ bị mất nước nghiêm trọng do áp suất thẩm thấu cao, dẫn đến mất cân bằng điện giải. Vậy tại sao các loài sinh vật biển, đặc biệt là cá, lại có thể sống và uống nước biển mỗi ngày mà không gặp vấn đề gì?

Vì sao trải qua hàng nghìn năm, những bức tượng sư tử đá vẫn sừng sững trước cổng thành, cung điện, đền chùa và dinh thự cổ, nó mang tính thẩm mỹ hay còn ẩn chứa ý nghĩa sâu xa nào? / Vì sao người xưa lại sử dụng gối bằng gỗ hoặc gốm, những vật liệu cứng và lạnh, thay vì những chiếc gối mềm mại như ngày nay?

Cá biển có một hệ thống sinh lý đặc biệt giúp chúng loại bỏ lượng muối dư thừa khi uống nước biển. Cụ thể, trong mang của cá có các "tế bào tiết clo" có chức năng bài tiết ion muối ra ngoài, giúp cơ thể giữ lại nước ngọt cần thiết. Khi nước biển đi qua mang, các tế bào này lọc muối, cho phép cá hấp thụ nước mà không bị mất nước như con người.

Ngoài ra, cá biển còn có cơ chế màng bán thấm tại niêm mạc miệng và ruột. Khi uống nước biển, các phân tử nước có thể thẩm thấu vào cơ thể qua quá trình chênh lệch áp suất, trong khi muối được bài tiết ra ngoài qua hệ bài tiết.

Ảnh minh họa.

Cá Mập – Loài Cá Biển Không Cần Uống Nước

Không giống như cá biển thông thường, cá mập có một cơ chế hoàn toàn khác để tồn tại trong môi trường nước mặn. Chúng không uống nước biển mà duy trì một nồng độ urê cao trong máu để tạo ra áp suất thẩm thấu phù hợp. Điều này giúp nước biển tự động thấm vào cơ thể cá mập qua mang mà không cần uống nước.

Tuy nhiên, vì cơ thể cá mập chứa nhiều urê nên thịt của chúng thường có mùi amoniac đặc trưng.

Động Vật Có Vú Biển – Lấy Nước Từ Thức Ăn

Những loài động vật có vú như cá voi, cá heo hay sư tử biển cũng không uống nước biển. Thay vào đó, chúng lấy nước từ thức ăn, chủ yếu là cá và mực, thông qua quá trình chuyển hóa sinh học. Điều đặc biệt là lượng muối trong thực phẩm của chúng tương đương với nồng độ muối trong máu, giúp tránh hiện tượng mất nước.

Ngoài ra, động vật có vú biển cũng có một lợi thế khác so với con người – chúng không đổ mồ hôi, ít tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, và hầu hết hơi nước được giữ lại trong cơ thể khi thở. Nhờ vậy, chúng không cần nhiều nước ngọt như con người để sinh tồn.

Những Loài Động Vật Biển Có Cách Giải Quyết Muối Độc Đáo

Không chỉ cá và động vật có vú biển, nhiều loài sinh vật biển khác cũng có cơ chế xử lý muối độc đáo:

Rắn biển: Loài rắn biển mũi dài chủ yếu sống trên đại dương nhưng vẫn cần nước ngọt để tồn tại. Chúng giải quyết vấn đề này bằng cách uống nước mưa khi nước biển bị pha loãng sau những cơn mưa lớn.

Rùa biển: Tuyến muối đặc biệt nằm phía sau hốc mắt của rùa giúp chúng bài tiết lượng muối dư thừa. Điều này khiến rùa biển trông như đang "khóc" khi thực chất là đang loại bỏ muối ra khỏi cơ thể.

Chim biển (mòng biển, hải âu): Những loài chim này có một "tuyến khử muối" gần mũi. Khi uống nước biển, tuyến này sẽ giúp lọc muối, sau đó dung dịch muối đậm đặc được bài tiết qua mũi, trông giống như chim đang "chảy nước mũi".

Công Nghệ Khử Muối – Học Từ Thiên Nhiên

Những cơ chế lọc muối của sinh vật biển đã truyền cảm hứng cho con người trong việc phát triển công nghệ khử mặn. Công nghệ thẩm phân điện ra đời dựa trên nguyên lý lọc muối của cá biển, giúp biến nước biển thành nước ngọt phục vụ sinh hoạt và sản xuất công nghiệp.

Hiện nay, công nghệ này đã được ứng dụng rộng rãi trong xử lý nước thải, sản xuất giấy, luyện kim và bảo vệ môi trường.

Qua hàng triệu năm tiến hóa, các loài sinh vật biển đã phát triển những cơ chế sinh học độc đáo để thích nghi với môi trường nước mặn. Từ cá biển với mang lọc muối, cá mập duy trì urê trong máu, đến động vật có vú biển lấy nước từ thức ăn hay rùa biển khóc ra muối – tất cả đều là những kỳ quan của tự nhiên. Những phát hiện này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự thích nghi của sinh vật biển mà còn mang lại những ý tưởng đột phá trong công nghệ xử lý nước cho con người.