Vì sao con người có thể nhịn thở nhưng lại không thể “tắt” hoàn toàn thính giác?

Ảnh minh họa.

Câu trả lời nằm ở cách hoạt động của các giác quan và khả năng kiểm soát của não bộ. Việc thở là một chức năng vừa tự động, vừa có thể điều khiển bằng ý chí. Trung khu hô hấp ở não sẽ tự duy trì nhịp thở để giữ bạn sống, nhưng trong một khoảng thời gian ngắn, bạn có thể can thiệp bằng cách nín thở – nghĩa là bạn tạm thời ngắt quá trình này một cách có chủ đích. Tuy nhiên, nếu nín quá lâu, não sẽ “giành lại quyền kiểm soát” và buộc bạn phải thở để đảm bảo sự sống.

Trong khi đó, thính giác là một hệ thống tiếp nhận thụ động – tai luôn mở, và âm thanh từ môi trường xung quanh luôn được tai ghi nhận và truyền đến não, dù bạn có muốn nghe hay không. Không có cơ chế sinh lý nào cho phép bạn tự ý ngắt hoàn toàn âm thanh như cách bạn nín thở hay nhắm mắt. Trừ khi bạn dùng tay bịt tai hoặc thiết bị hỗ trợ, tai vẫn liên tục hoạt động. Điều này giống như một hệ thống cảnh báo tự nhiên giúp cơ thể luôn nhận biết môi trường – chẳng hạn như âm thanh của nguy hiểm hoặc tiếng gọi.

Ngoài ra, bộ não con người cũng rất “chủ động” trong việc xử lý âm thanh, nó có thể chọn lọc những gì cần chú ý (ví dụ như tập trung nghe tiếng ai đó nói giữa đám đông), nhưng nó không thể “tắt” hoàn toàn việc tiếp nhận âm thanh, trừ khi bạn rơi vào trạng thái ngủ sâu hoặc bị mất ý thức.

Tóm lại, chúng ta có thể nín thở vì việc đó chịu sự điều khiển của ý thức, còn nghe là một giác quan hoạt động liên tục và thụ động, không chịu sự điều khiển trực tiếp của ý chí. Đó là lý do tại sao bạn có thể “tạm dừng” hơi thở, nhưng không thể “tạm tắt” đôi tai.