Vì sao không thể lấp 'Cổng địa ngục' cháy liên tục 50 năm ở Turkmenistan?

Một hố lửa khổng lồ ở Turkmenistan đã thu hút sự giám sát ngày càng tăng từ các nhà môi trường và chính phủ nước này vì sự góp phần của nó vào biến đổi khí hậu. Hố lửa Darvaza, được mệnh danh là "Cổng địa ngục" của Turkmenistan, đã phun khí mê-tan vào khí quyển trong khoảng 50 năm.

"Theo như tôi hiểu, hố lửa hình thành từ thời Liên Xô khi Liên Xô đang cố gắng khoan khí đốt tự nhiên trong khu vực", Stefan Green, giám đốc Cơ sở Hệ vi sinh vật và Hệ gene học thuộc Đại học Rush, Mỹ, cho biết.

“Vào thời điểm đó, công nghệ khoan chưa đủ tinh vi. Giàn khoan bị sập, và khí tự nhiên bắt đầu thoát ra bầu khí quyển thay vì được giữ lại”, ông nói thêm. Sau đó, miệng hố bị đốt cháy, nhưng chưa rõ có phải do cố ý hay không.

“Nếu có chủ ý, ý tưởng là để nó đốt hết khí thay vì giải phóng không kiểm soát”, chuyên gia Green nói.

Hố lửa Darvaza được mệnh danh là "Cổng địa ngục" của Turkmenistan, đã phun khí mê-tan vào khí quyển trong khoảng 50 năm.

Hố lửa Darvaza - rộng 70 m và sâu 20 m - đã trở thành điểm thu hút khách du lịch với hàng ngàn du khách mỗi năm. Vào năm 2013, nhà thám hiểm George Kourounis, cùng với chuyên gia Stefan Green, trở thành người đầu tiên xuống đáy hố lửa.

"Lần tiếp cận đầu tiên khá đáng sợ bởi vì, ít nhất là khi tôi đi, không có lan can và không có gì ngăn bạn rơi xuống," ông Green nói.

"Hố thực sự lớn và phần rìa hố là nơi nóng nhất, ngoại trừ ngọn lửa lớn ở gần giữa hố. Vào ban đêm, nó phát sáng - đó thực sự là một cảnh tượng đáng kinh ngạc."

Vào năm 2022, tổng thống Turkmenistan đã chỉ thị cho các quan chức tìm cách dập tắt hố lửa nổi tiếng và thu giữ khí mêtan thoát ra. Theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, khí mê-tan là một loại khí nhà kính mạnh gây ra sự nóng lên toàn cầu gấp 80 lần so với carbon dioxide trong 20 năm đầu tiên trong khí quyển.

“Việc giải phóng khí đốt tự nhiên một cách không kiểm soát là một thảm họa môi trường và việc đốt cháy nó thực sự tốt hơn. Bằng cách này, khí mê-tan được chuyển đổi thành carbon dioxide. Sự giải phóng CO2 cũng có hại cho sự nóng lên toàn cầu, nhưng không tệ bằng khí mê-tan.", ông Green nói.

Với dân số 6,3 triệu người, số người sống ở Turkmenistan ít hơn ở thành phố New York. Chưa hết, đất nước này là một trong những quốc gia phát thải khí mê-tan lớn nhất thế giới. Phần lớn trong số này là do rò rỉ từ quá trình sản xuất dầu và khí đốt—được gọi là "khí thải tạm thời"—lên tới hơn 70 triệu tấn carbon dioxide tương đương mỗi năm, theo Our World In Data.

"Có rất nhiều mỏ khí đốt tự nhiên ở Turkmenistan," Green nói.

“Đây là nguyên nhân chính gây ra các vụ rò rỉ khí thải mê-tan và miệng hố lửa Darvaza là một ví dụ như vậy... Bất cứ điều gì chúng ta có thể làm để giúp ngăn chặn việc giải phóng khí nhà kính không kiểm soát này đều cực kỳ quan trọng từ góc độ biến đổi khí hậu toàn cầu. "

Một gợi ý phổ biến là chỉ cần lấp đầy miệng hố lửa. Nhưng Green cho rằng điều này khó có thể giải quyết được tình hình.

"Về cơ bản, bạn có một vụ rò rỉ khí gas trên diện rộng," ông nói. "Trừ khi bạn có thể bịt được chỗ rò rỉ, còn không thì việc lấp đầy miệng hố sẽ không giúp ích được gì, bởi vì khí gas vẫn sẽ thoát ra. Tôi nghĩ việc lấp đầy miệng hố sẽ không ngăn được chỗ rò rỉ. Để làm được điều đó, có thể cần phải khoan một số mũi khoan gần miệng hố để hút khí ra khỏi miệng hố lửa.

Tập trung hoàn toàn vào việc lấp đầy miệng hố lửa cũng có thể làm sao nhãng các nguyên nhân chính khiến Turkmenistan trở thành quốc gia top đầu trong việc phát thải mê-tan.

Green nói: “Những miệng núi lửa này thực sự là một phần nhỏ trong toàn bộ câu chuyện. Việc giải phóng khí mê-tan chủ yếu của khí tự nhiên từ các mỏ khí đốt ở Turkmenistan. Những vấn đề này cần được giải quyết bằng mọi nỗ lực có thể."