Đầu tư trực tiếp của Úc vào Việt Nam còn rất khiêm tốn

Từ khi ban hành Luật Đầu tư nước ngoài năm 1987 và đặc biệt là sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007, các dòng vốn FDI vào Việt Nam đã gia tăng mạnh mẽ, giúp Việt Nam trở thành một trong những nước thu hút FDI lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á (ASEAN). Đặc biệt năm 2020, Việt Nam đã nằm trong tốp 20 quốc gia thu hút nhiều FDI nhất trên thế giới, đứng vị trí thứ 19, tăng 5 bậc so với năm 2019. Trong khi đó, Úc là một trong những quốc gia có đầu tư trực tiếp ra nước ngoài lớn, đứng thứ 15 thế giới năm 2020.

Tại hội thảo trực tuyến “Tăng cường đầu tư trực tiếp của Australia vào Việt Nam trong bối cảnh hội nhập CPTPP và RCEP” diễn ra sáng 22/12, bà Phùng Thị Lan Phương - Trưởng nhóm nghiên cứu Báo cáo đầu tư trực tiếp của Úc tại Việt Nam cho biết, thời gian qua, đầu tư FDI của Úc vào Việt Nam còn khá khiêm tốn. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lũy kế đến tháng 11/2021, Úc có 545 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn là 1,94 tỷ USD.

"Hiện FDI của Úc chỉ chiếm 0,5% tổng giá trị FDI tại Việt Nam và đứng thứ 19 trong danh sách các nền kinh tế có đầu tư FDI lớn nhất vào nước ta", bà Lan thông tin.

Theo bà Lan, các doanh nghiệp FDI Úc tại Việt Nam phản ánh những vấn đề của môi trường đầu tư Việt Nam đang gây cản trở nhiều nhất đến hoạt động kinh doanh của họ. Những cản trở được các DN nêu ra gồm thủ tục hành chính phiền hà, hệ thống thuế còn nhiều bất cập, hiệu quả thực thi pháp luật chưa cao, phát sinh nhiều tiêu cực và chi phí không chính thức. Cùng với đó là các hạn chế về cơ sở hạ tầng, về nguồn lao động chất lượng cao… Các doanh nghiệp tại Úc – các nhà đầu tư tiềm năng của Việt Nam cũng có những quan ngại tương tự khi cân nhắc đầu tư vào Việt Nam.

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập của VCCI, dù còn rất khiêm tốn nhưng đầu tư trực tiếp từ Úc vào Việt Nam dự báo sẽ có nhiều cơ hội tăng trưởng trong thời gian tới.

Hiện giữa Việt Nam và Australia đang có 3 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) chung. Trong đó có hai FTA thế hệ mới là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác Toàn diện Khu vực (RCEP) với nhiều cam kết đáng kể của Việt Nam dành cho các nhà đầu tư Úc.

"Với tác động cộng hưởng từ 3 FTA này và 12 FTA khác của Việt Nam sẽ mở ra những cơ hội đáng kể thu hút các doanh nghiệp FDI Australia đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam", bà Trang nhìn nhận.

Ông Charles Thursby-Pelham - Bí thư thứ nhất, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam cũng cho biết, Việt Nam và Úc vừa chính thức công bố Chiến lược tăng cường gắn kết kinh tế Australia- Việt Nam với mục tiêu đưa hai nước trở thành những đối tác thương mại tốp 10 của nhau và tăng gấp đôi đầu tư song phương trong thời gian tới.

Theo Bí thư thứ nhất, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam, để có thể hiện thực hóa được những cơ hội, trước tiên Việt Nam cần tìm hiểu và giải quyết triệt để những vấn đề đang cản trở các doanh nghiệp Australia đầu tư tại Việt Nam.

Theo Tiến sỹ Uwe Kaufmann - Giảng viên cao cấp của Viện Kinh doanh Australia, để có thể giải quyết được những tồn tại, Việt Nam cần cải cách toàn diện khu vực công, thường xuyên rà soát quy định pháp luật trong nước, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế về đầu tư, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch cho các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm nhà đầu tư Úc…

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp (Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương), Việt Nam nên học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong các chính sách thu hút và hoạt động xúc tiến đầu tư nước ngoài. Chẳng hạn trong bối cảnh dịch bệnh toàn cầu, Việt Nam có thể tăng cường thu hút đầu tư trong lĩnh vực y tế và công nghệ số, đẩy mạnh chuyển đổi số trong xúc tiến đầu tư, đồng thời nghiên cứu cách tiếp cận mở phù hợp với nhà đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh các giải pháp thu hút đầu tư của Úc vào Việt Nam, bà Phùng Thị Lan Phương, Trung tâm WTO và Hội nhập VCCI cũng đề xuất các sáng kiến tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp FDI Úc với các đối tác nội địa Việt Nam. Thực tế cho thấy nhiều dự án đầu tư của Úc tại Việt Nam trong thời gian vừa qua đã tạo ra những hiệu ứng kết nối tích cực với các đối tác trong nước.

Đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, nhiều mô hình sản xuất của các doanh nghiệp FDI Úc đã trở thành kiểu mẫu cho các doanh nghiệp trong nước học hỏi, đồng thời cũng giúp nâng cao trình độ sản xuất nông nghiệp của người dân và người lao động địa phương. Vì vậy, Chính phủ và các địa phương của Việt Nam cần tăng cường các hoạt động hỗ trợ thúc đẩy và gia tăng hiệu quả của những kết nối này.