Dệt may duy trì đà tăng trưởng nhưng vẫn đối diện nhiều nguy cơ tiềm ẩn

“Dù dịch COVID-19 tác động và ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động sản xuất của ngành, đặc biệt trong quý III/2021, nhưng xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam đã vượt lên khó khăn duy trì đà tăng trưởng tốt. Năm 2021, kim ngạch xuất khẩu dệt may ước đạt 39 tỷ USD, tăng 11,2% so với năm 2020 và tăng 0,3% so với năm 2019”, thông tin được Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) đưa ra tại Hội nghị tổng kết ngành dệt may Việt Nam năm 2021 tổ chức ngày 17/12 tại Hà Nội.

Theo Vitas, trong năm 2021 và nhất là thời gian cao điểm dịch COVID-19 lần thứ 4, các DN ngành dệt may phải đối mặt với nhiều khó khăn khi chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu bị đứt gãy, nhiều nhà máy tại khu vực phía Nam phải đóng cửa. Cùng với đó, việc thực hiện sản xuất theo phương án 3 tại chỗ; công tác xét nghiệm, tiêm vaccine cho người lao động, hoạt động logistics tăng giá và có lúc bị gián đoạn đã khiến chi phí của các DN tăng cao, ảnh hưởng lớn đến việc giữ ổn định đơn hàng, đảm bảo tiến độ hợp đồng xuất khẩu cũng như doanh thu trong năm của ngành dệt may.

Chia sẻ về những khó khăn của ngành dệt may trong năm 2021, ôngVũ Đức Giang, Chủ tịch Vitas cho rằng, năm 2021 cực kỳ thách thức đối với các ngành công nghiệp nói chung, trong đó có công nghiệp dệt may Việt Nam. Trong bối cảnh dịch bệnh và điều kiện giãn cách xã hội của các DN khu vực phía Nam suốt 4 tháng quý II và III, áp lực thiếu nguyên phụ liệu và dịch chuyển đơn hàngđã tạo ra áp lực cực kỳ lớn cho các DN dệt may khu vực phía Nam.

Đặc biệt trong năm 2021, ngành dệt may của Trung Quốc, Ấn Độ và Bangladesh có sự tăng trưởng cao nhờ cải thiện về công nghệ, năng suất, chất lượng nên DN dệt may Việt Nam phải có chiến lược để tăng khả năng cạnh tranh. “Tuy nhiên trong bối cảnh đó, ngành dệt may Việt Nam đã chứng kiến sự nỗ lực chia sẻ, hỗ trợ và củng cố chuỗi hợp tác bền vững khi hoạt động sản xuất của nhiều DN bị ngưng trệ”, ông Giang đánh giá.

Dự báo trong năm 2022 tình hình quốc tế, trong nước có những thuận lợi, cơ hội và khó khăn, thách thức đan xen, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Vitas cho rằng, dịch COVID-19 dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp; tăng trưởng kinh tế thế giới không đồng đều. Trong nước, kinh nghiệm và năng lực cũng như khả năng ứng phó dịch bệnh tiếp tục được nâng lên nhưng sức chống chịu và nguồn lực của Nhà nước, DN và người dân giảm sút.

“Nguy cơ chậm phục hồi kinh tế, suy giảm tăng trưởng vẫn còn tiềm ẩn nếu Việt Nam không kiểm soát được dịch bệnh một cách cơ bản để mở cửa trở lại nền kinh tế; rủi ro lạm phát gia tăng; thiên tai, biến đổi khí hậu là nguy cơ luôn tiềm ẩn đối với ngành dệt may”, ông Cẩm cho biết

Trước những thách thức cùng những khó khăn trước mắt, Hiệp hội Dệt may Việt Nam đưa ra 3 kịch bản cho tăng trưởng của ngành dệt may trong năm 2022. Cụ thể, nếu tình hình dịch bệnh được cơ bản kiểm soát trong quý I năm 2022, kịch bản tích cực nhất kim ngạch xuất khẩu sẽ đạt 41,5 - 42,5 tỷ USD; kịch bản trung bình xuất khẩu đạt 40-41 tỷ USD nếu tình hình dịch bệnh còn phức tạp đến giữa năm 2022; kịch bản kém tích cực nhất là khi tình hình dịch bệnh còn phức tạp kéo dài đến cuối năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của ngành dự kiến sẽ chỉ đạt 38-39 tỷ USD.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng theo các kịch bản đã được ngành dệt may đưa ra, ông Trương Văn Cẩm kiến nghị Nhà nước tiếp tục triển khai chiến lược vaccine, đây được coi là giải pháp căn cơ để các DN phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới. Cùng với đó, Nhà nước cần mở rộng chính sách tài khóa và tiền tệ, sửa đổi quy định còn bất cập giảm gánh nặng chi phí cho DN, bỏ hạn chế thời gian làm thêm 400 giờ/năm.

Cùng với đó, ngành dệt may mong muốn Chính phủ sớm phê duyệt “Chiến lược phát triển ngành Dệt may và Da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2035” để ngành có thể tự túc nguyên phụ liệu, đáp ứng quy tắc xuất xứ của các hiệp định thương mại tự do, ứng dụng công nghệ 4.0 để hiện đại hóa sản xuất, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu.

“Để phát triển bền vững, các DN ngành dệt may phải xây dựng tầm nhìn mới, có khát vọng khẳng định vị thế của mình. Ngành dệt may Việt Nam không cạnh tranh lao động giá rẻ mà cạnh tranh về chất lượng, công nghệ, năng suất, thời gian giao hàng, minh bạch, tiết giảm tối đa năng lượng, tài nguyên, môi trường. Cùng với đó, trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, các DN phải đẩy mạnh liên kết chuỗi, đây sẽ là cơ hội giúp các DN phát huy được thế mạnh riêng và tận dụng được thế mạnh của tập thể”, ông Cẩm nêu rõ.

Theo phản ánh của các DN dệt may, hiện nay, khó khăn lớn nhất của ngành vẫn là dịch bệnh COVID-19, vì nếu tiếp tục phát sinh các ca F0 sẽ ảnh hưởng lớn đến tiến độ sản xuất và mục tiêu kinh doanh của toàn ngành.

Các tổ chức quốc tế, nhãn hàng, cố vấn ngành cũng đưa ra khuyến cáo, DN dệt may Việt Nam muốn giữ vững thị trường xuất khẩu và mở rộng sản xuất phải phát triển theo hướng bền vững, nâng cao chất lượng hàng hóa, đảm bảo thời gian giao hàng. Trước mắt, việc đầu tư thực hành các tiêu chuẩn phát triển bền vững có thể gây khó khăn cho DN, nhưg về lâu dài uy tín, thương hiệu của DN sẽ ngày càng tốt hơn, có thể nhận được sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư mới.