Doanh nghiệp bất động sản đối diện thách thức lớn về dòng tiền và trái phiếu đáo hạn

Theo VNDirect, năm 2023 là năm có lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đáo hạn lớn nhất từ trước đến nay, với tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn là khoảng hơn 213.000 tỷ đồng, cao gấp gần 2 lần so với tổng giá trị đáo hạn trong năm 2022. Trong bối cảnh hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp vẫn còn khó khăn, thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều doanh nghiệp đã gặp khó về dòng tiền và hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn.

Tính đến cuối năm 2023, có khoảng hơn 70 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc TPDN. Ước tính, tổng dư nợ TPDN của các doanh nghiệp này là khoảng hơn 172.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 16,5% dư nợ TPDN toàn thị trường. Phần lớn trong số các tổ chức phát hành này là các doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản.

Tuy nhiên, VNDirect cho biết, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP được ban hành ngày 5/3/2023 đã góp phần giúp thị trường TPDN ấm dần lên. Cụ thể, với các điều khoản tạm ngưng thi hành các quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2023 đã giúp hoạt động phát hành TPDN riêng lẻ có sự phục hồi trong nửa cuối năm 2023.

Số liệu tổng hợp của VNDirect cho thấy, trong quý IV/2023 có 166 đợt phát hành TPDN trong nước thành công, với tổng giá trị phát hành đạt khoảng 146.277 tỷ đồng, tăng 22,3% so với quý 3/2023 và cao gấp hơn 8 lần so với cùng kỳ.

Trong đó, có 159 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị phát hành đạt 131.970 tỷ đồng, chiếm 90,2% tổng giá trị phát hành. Lũy kế cả năm 2023 tổng giá trị phát hành TPDN đạt khoảng 335.721 tỷ đồng, tăng 25,6% so với cùng kỳ. Trong đó, tổng giá trị các đợt phát hành riêng lẻ đạt khoảng 300.610 tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ.

VNDirect ước tính, tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn năm 2024 là khoảng 207.000 tỷ đồng, giảm 3% so với cùng kỳ (số liệu đã loại trừ các TPDN được mua lại trước hạn và các TPDN được gia hạn kỳ hạn theo công bố đến hết ngày 10/1/2024). Lớn nhất là nhóm bất động sản chiếm 59,3% tổng giá trị đáo hạn, tương đương 122.750 tỷ đồng.

Theo sau là nhóm tài chính - ngân hàng chiếm 29,2% tổng giá trị đáo hạn. Nếu so với giá trị đáo hạn trong năm 2023, giá trị đáo hạn của nhóm bất động sản tăng 23,7%, của nhóm tài chính - ngân hàng tăng 69%.

Trong bối cảnh thị trường bất động sản vẫn còn trầm lắng, việc tháo gỡ pháp lý cho các dự án vẫn còn chậm so với kỳ vọng, khó khăn đối với hoạt động kinh doanh các doanh nghiệp bất động sản sẽ vẫn còn tiếp diễn trong năm tới. Áp lực đối với dòng tiền và vấn đề TPDN đáo hạn sẽ vẫn là thách thức lớn đối với nhóm doanh nghiệp bất động sản trong năm 2024.

VNDirect khuyến nghị, Chính phủ nên nghiên cứu và ban hành một số chính sách hỗ trợ khác thay thế cho Nghị định số 08/2023/NĐ-CP đã hết hiệu lực từ ngày 1/1/2024 để hỗ trợ và thúc đẩy quá trình phục hồi của thị trường TPDN một cách bền vững.