TP.HCM: Một loạt sai phạm của các đơn vị liên quan đến sự cố sạt lở dự án bờ kè Tắc Sông Chà

Sai phạm trong thiết kế, thi công, giám sát của chủ đầu tư và nhà thầu

Thanh tra TP.HCM vừa thông báo Kết luận thanh tra (KLTT) toàn diện về sự cố sạt lở công trình bờ kè bảo vệ Khu dân cư (KDC) Tắc Sông Chà ở ấp Bình Mỹ, xã Bình Khánh, huyện Cần Giờ. Thời kỳ thanh tra từ ngày thực hiện dự án đến ngày 24/9/2019, khi UBND TP.HCM giao cho Thanh tra thành phố tiến hành thanh tra.

Theo KLTT, nguyên nhân vụ sạt lở của dự án này thuộc về chuyên môn kỹ thuật và năng lực của các nhà thầu trong việc khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công, thẩm tra thiết kế bản vẽ thi công, thi công xây dựng, công trình và giám sát thi công xây dựng.

Kết luận thanh tra về sự cố sạt lở công trình bờ kè bảo vệ Khu dân cư (KDC) Tắc Sông Chà ở ấp Bình Mỹ, xã Bình Khánh, huyện Cần Giờ.

Cụ thể, Công ty CP Tư vấn xây dựng thủy lợi Thủy lợi - Thủy điện Nam Việt (Công ty Nam Việt) là nhà thầu tư vấn khảo sát xây dựng bước lập thiết kế bản vẽ thi công - dự toán; tư vấn lắp thiết kế bản vẽ thi công - dự toán.

Trong hồ sơ thiết kế, Công ty Nam Việt chưa đề cập, đánh giá hết các yếu tố bất lợi làm thay đổi sơ đồ chịu lực và làm giảm độ ổn định của công trình; chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ giám sát nên chưa kịp thời phát hiện việc công trình thi công chưa phù hợp với biện pháp thi công theo hồ sơ thiết kế được duyệt.

Tiếp đến là Công ty CP Đê kè và Phát triển Nông thôn Hải Dương (công ty Hải Dương) là nhà thầu thi công xây dựng, đã triển khai trình tự thi công chưa phù hợp theo chỉ dẫn kỹ thuật thi công, thực hiện kết cấu sau kè trong khi chưa hoàn thiện kết cấu mái kè. Trong quá trình thi công, công ty Hải Dương thiếu đo đạc, không quan trắc thường xuyên để phát hiện sự biến đổi của mái kè và địa hình lòng sông dưới chân mái kè…để có giải pháp xử lý kịp thời.

Đối với Công ty CP Tư vấn đầu tư Xây dựng Thủ Thiêm là nhà thầu tư vấn giám sát thi công xây dựng đã không giám sát chặt chẽ theo trình tự thi công, biện pháp thi công được duyệt. Cụ thể đã cho phép nhà thầu thi công, thi công hoàn thiện kết cấu sau kè, trong khi chưa đo đạc nghiệm thu mái kè và chưa thi công hoàn thiện toàn bộ mái kè, chưa phù hợp với trình tự thi công theo chỉ dẫn kỹ thuật của Sở Giao thông Vận tải (GTVT).

Dự án bờ kè bảo vệ KDC Tắc Sông Chà (huyện Cần Giờ, TP.HCM) xây chưa xong đã sạt lở do hàng loạt sai phạm trong thiết kế, thi công, giám sát.

Riêng Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế Xây dựng Nhật Minh là nhà thầu tư vấn thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi, không phát hiện công ty Nam Việt đã đưa số liệu vận tốc dòng chảy Vmax tối đa 2m/s không có căn cứ nhưng vẫn chấp nhận báo cáo nghiên cứu khả thi. Còn Viện Kỹ thuật Biển (nhà thầu tư vấn thẩm tra thiết kế bản vẽ thi công – dự toán công trình) chấp nhận số liệu không có căn cứ này và không nhìn nhận sai sót trong quá trình thẩm tra.

Theo Thanh tra TP.HCM, các đơn vị nói trên đã thiếu trách nhiệm trong quá trình xây dựng dự án nên để xảy ra sự cố sạt lở công trình. Tuy không gây thiệt hại về người, nhưng do sự cố dẫn đến chậm tiến độ so với kế hoạch, ảnh hưởng chất lượng của dự án, không đạt được mục tiêu chống sạt lở sông nhằm bảo vệ cơ sở hạ tầng xây dựng ven sông. Ước tính trị giá thiệt hại tối thiểu đối với đoạn kè bị sạt lở hơn 15,4 tỷ đồng.

Đối với Chủ đầu tư dự án là Khu Quản lý đường thủy nội địa (nay là Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông) thuộc Sở GTVT. Chủ đầu tư có trách nhiệm phối hợp đo đạc kiểm tra lại hiện trạng nhằm phát hiện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Tuy nhiên, khi điều kiện địa hình (lòng sông) có thay đổi, chủ đầu tư vẫn thống nhất cho phép triển khai thi công hạng mục đào đắp (thả bao tải cát), phớt lờ lưu ý của Sở GTVT.

Không những vậy, chủ đầu tư còn phê duyệt, lựa chọn công ty Nam Việt làm nhà thầu một số gói thầu đã vi phạm nguyên tắc “không bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu”. Chủ đầu tư trình Sở GTVT thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng và thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công – dự toán xây dựng công trình mà không kiểm tra, phát hiện nhà thầu này tự ý sử dụng số liệu kỹ thuật Vmax không có căn cứ, chỉ dựa trên cơ sở đánh giá trực quan và tham khảo số liệu một công trình tương tự ở kênh Thanh Đa (quận Bình Thạnh).

Điều đặc biệt, công trình này không nằm trong cùng một dòng sông và cách địa điểm xây dựng bờ kè hàng chục cây số. Càng khó hiểu hơn là chủ đầu tư không gửi Lệnh khởi công cho Thanh tra Sở Xây dựng để phối hợp kiểm tra quá trình thi công xây dựng. Thanh tra TP.HCM xác định trách nhiệm này thuộc về Giám đốc Khu Quản lý Đường thủy nội địa và Phó Giám đốc phụ trách.

Xử lý sai phạm của lãnh đạo Sở GTVT có liên quan

Từ sự cố công trình đáng tiếc này, theo KLTT, Sở GTVT chịu trách nhiệm quyết định đầu tư, phê duyệt dự án theo phân cấp của Chủ tịch UBND TP.HCM nhưng không tổ chức kiểm tra giám sát, theo dõi công tác đấu thầu theo quy định.

Từ đó, để chủ đầu tư tổ chức lựa chọn nhà thầu (công ty Nam Việt) có nhiều sai phạm, không bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu. Sở GTVT đã chủ quan trong việc thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi; thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và dự toán công trình… Khi kiểm tra công tác nghiệm thu, Sở có kiểm tra công tác nghiệm thu lần 1 nhưng không ban hành văn bản thông báo kết quả kiểm tra.

Bờ kè Tắc Sông Chà bị sạt lở một đoạn dài hơn 160m.

Từ những kết luận trên, Thanh tra TP.HCM kiến nghị và được Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Ngô Minh Châu thống nhất, yêu cầu Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM chủ trì, phối hợp với Sở GTVT kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý sai phạm đối với các đơn vị, cá nhân trước đây công tác tại Khu Quản lý đường thủy nội địa (bao gồm Phó giám đốc phụ trách có liên quan).

Đồng thời, chủ đầu tư có trách nhiệm căn cứ vào các điều khoản trong hợp đồng để xem xét giải quyết chi phí khắc phục sự cố, chi phí kiểm định và không được dùng ngân sách để thanh toán các chi phí nói trên.

KLTT cũng yêu cầu Giám đốc Sở GTVT chủ trì kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý sai phạm đối với Phòng Quản lý đường thủy, các cá nhân trực thuộc Sở có liên quan và có biện pháp xử lý đối với Giám đốc Khu Quản lý đường thủy nội địa từng thời kỳ có liên quan (kể cả nghỉ việc).

Công trình thi công bờ kè Tắc Sông Chà có tổng chiều dài 581 m, tổng vốn đầu tư gần 160 tỷ đồng và được khởi công vào tháng 12/2016. Sáng 16/6/2018, đoạn kè đang thi công xây dựng có chiều dài hơn 160m bất ngờ bị sạt lở khiến TP.HCM phải di dời khẩn cấp nhiều hộ dân.