'Bóng ma hạt nhân' đang trở lại?

Ảnh: hệ thống tên lửa di động trên đường sắt (Ảnh: Alexander Babenko / TASS)

Lầu Năm Góc không loại trừ một cuộc tấn công hạt nhân chống lại Nga. Bộ Quốc phòng Nga cũng có kế hoạch của mình dựa trên các nguyên tắc răn đe hạt nhân, điều này ngụ ý sẽ phát triển hơn nữa Lực lượng Tên lửa Chiến lược.

Gần đây, lần đầu tiên, các đặc tính của tổ hợp di động “Yars-S”, một cải tiến của hệ thống liên lục địa “RS-24 Yars”, đã được giới thiệu với công chúng. Các tên lửa mới này đã được trang bị cho hai tổ hợp, và các chuyên gia Trung Quốc đã gọi “Yars-S” là "thanh kiếm gây chết chóc của quân đội Nga".

Bộ Quốc phòng Nga đã công nhận quyết định hợp lý trong việc tái tạo một hệ thống hiệu quả cao dựa trên các hệ thống tên lửa của nhiều căn cứ khác nhau – trong hầm ngầm silo, trên mặt đất và trên đường sắt.

Điều đặc biệt đáng lưu ý là – hiện tại không có tổ hợp đường sắt chiến đấu (BZHRK) nào trong Lực lượng Tên lửa Chiến lược của Nga. Những tổ hợp “Molodets” đã được đưa vào phục vụ từ năm 1989 đã bị loại bỏ vào năm 2007, và tổ hợp BZHRK “Barguzin” đầy hứa hẹn vẫn chưa xuất hiện.

Giờ thì có hy vọng rằng “đoàn tàu tên lửa” sẽ lăn bánh trên đường ray và đến “ga” theo đúng lịch trình. Nhiều khả năng tàu “Barguzin” sẽ được trang bị tên lửa “Yars-S”.

Như chúng ta đã biết, việc phát triển thiết kế tổ hợp tên lửa di động đường sắt (BZHRK) “Barguzin” đã bị đình chỉ vào năm 2017, và vào năm 2018, "tàu tên lửa" cũng như hệ thống tên lửa chiến lược RS-26 "Rubezh" với tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, đã bị loại khỏi chương trình vũ khí của nhà nước cho đến năm 2027. Lý do là không có khả năng tài trợ cho các chương trình này.

Việc hoàn thành “Barguzin” đã bị cản trở bởi tên lửa RS-26 “Rubezh” / “Avangard”, việc thiếu kinh phí cũng đã kéo "đoàn tàu tên lửa" trở lại. Trên thực tế, "Avangard" không phải là tên lửa theo nghĩa trực tiếp của từ này – nó chỉ để trang bị cho các hệ thống tên lửa chiến lược, cơ sở của nó là một đơn vị cơ động siêu thanh.

"Avangard" được thiết kế dựa trên cơ sở ngầm silo và sẽ được lắp đặt đầu tiên trên tên lửa đạn đạo xuyên lục địa UR-100N UTTH “Stilet”, và sau đó chúng sẽ được thay thế bằng ICBM “Sarmat” (RS-28).

Trong việc "ưu tiên" này cho “Barguzin”, cả ICBM RS-24 "Yars" dành cho nó (theo kế hoạch), cũng như việc tiếp tục dự án này dưới dạng RS-26 "Rubezh" đầy hứa hẹn là không đủ.

"Yars" hiện được sử dụng cho cả hệ thống tên lửa trên mặt đất và trong phiên bản hệ thống tên lửa mặt đất di động. Tên lửa này, có trọng lượng không vượt quá 50 tấn, có thể phù hợp với BZHRK và được vận chuyển trên cơ sở một toa chở hàng thông thường với sức chở 66-68 tấn, và có thể "nhét" sáu tên lửa vào một đoàn tàu.

Đối với việc vận chuyển "đoàn tàu hỏa tiễn", một đầu máy diesel sẽ là đủ, chứ không cần tới ba đầu máy, như đối với người tiền nhiệm của BZHRK “Molodets”, và nó cũng không yêu cầu phải gia cố thêm đường ray. Tất cả điều này có thể làm tăng đáng kể tính bí mật của đoàn tàu và giảm chi phí vận hành của nó.

Có một thời, BZHRK “Molodets” được phương Tây đặt biệt danh là "bóng ma hạt nhân" vì khả năng di chuyển bí mật đường dài và khả năng phóng ICBM từ bất kỳ nơi nào trên lãnh thổ Liên Xô, sau này là Nga và các đồng minh.

Tổ hợp này, được trang bị tên lửa ba tầng sử dụng nhiên liệu rắn RT-23 UTTH của “Molodets”, phục vụ trong Lực lượng Tên lửa Chiến lược từ năm 1987 đến năm 2005.

Tính đến năm 1991, có tất cả 3 sư đoàn tên lửa đã được biên chế, trong biên chế có 4 đoàn tàu, mỗi đoàn tàu có 3 bệ phóng. Nghĩa là, 36 tên lửa đạn đạo có thể bất ngờ phóng đi cùng một lúc từ những con tàu chạy khắp đất nước.

Một trong những lợi thế của BZHRK chính là tính bí mật của nó - không thể phân biệt được các tổ hợp này với các đoàn tàu chở hàng, ngay cả khi ở khoảng cách vài mét.

Các tên lửa được đặt bên trong các toa và được nâng lên vị trí nằm ngang ngay trước khi xuất phát. Trên xe cũng có các đài chỉ huy. Thành phần của một “đoàn tàu chiến lược” như vậy gồm có 70 binh sỹ phục vụ - thậm chí cả các sĩ quan và hạ sĩ quan bảo đảm đóng vai trò là người lái tàu và thợ máy.

Do tên lửa đạn đạo có trọng lượng lớn (tên lửa kèm bệ phóng nặng hơn 150 tấn) nên phạm vi di chuyển của BZHRK bị hạn chế - đối với mỗi sư đoàn tên lửa, cần phải gia cố đường ray và bán kính hoạt động chỉ nằm trong khoảng 1500 km tính từ căn cứ của họ.

Tuy nhiên, nếu chỉ tính đến thực tế là các sư đoàn đóng tại vùng Kostroma, vùng lãnh thổ Perm và Krasnoyarsk và tầm phóng của tên lửa “Molodets” là 10.450 km, thì chúng cũng đủ để "bao phủ" gần như hoàn toàn lãnh thổ nước Mỹ.

Và tên lửa RT-23 UTTKh cũng chỉ có tuổi thọ là 15 năm, nên vào đầu tháng 5 năm 2005, Đại tá Nikolai Solovtsov, khi đó là Tư lệnh Lực lượng Tên lửa Chiến lược, đã thông báo rằng chiếc BZHRK cuối cùng đã được rút khỏi nhiệm vụ chiến đấu.

"Molodets" đã được thanh lý và người ta chỉ để lại hai "đoàn tàu tên lửa" bị cắt ngắn như một hiện vật trong Bảo tàng Công nghệ Đường sắt tại Ga Baltic ở St.Petersburg và trong Bảo tàng Kỹ thuật AvtoVAZ .

Các cuộc thảo luận bắt đầu ở Nga vào tháng 9/2009 trong Bộ Quốc phòng không loại trừ khả năng nối lại việc sử dụng các tổ hợp đường sắt quân sự.

Vào tháng 12 năm 2011, Tư lệnh Lực lượng Tên lửa Chiến lược, Tướng Sergei Karakaev, đã thông báo điều này, và vào tháng 4 năm 2013, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khi đó là Yuri Borisov, đã thông báo về việc tiếp tục công việc thiết kế thử nghiệm của Viện Kỹ thuật Nhiệt Moscow để chế tạo ra một BZHRK thế hệ mới.

Vào tháng 5 năm 2016, đã có công bố bắt đầu chế tạo các phần tử riêng lẻ của tổ hợp đường sắt, được gọi là “Barguzin”, và vào cuối năm nay tại sân bay vũ trụ Plesetsk, các cuộc thử nghiệm phóng tên lửa cho BZHRK đã diễn ra thành công.

Dự án BZHRK “Barguzin”, theo tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga, có thể được khởi động trở lại đã được thông qua. Tờ Sina của Trung Quốc viết: “Lãnh thổ rộng lớn của Nga rất thích hợp cho việc chế tạo loại tàu tên lửa này, đây cũng là điều khiến Mỹ đau đầu”,

Tờ Sina của Trung Quốc liệt kê những ưu điểm của tổ hợp này, bao gồm sức mạnh khổng lồ, khả năng tàng hình và ngụy trang cao, vượt trội hơn so với tổ hợp “Molodets” trước đây.

Ấn phẩm của Trung Quốc còn lưu ý rằng “mặc dù hệ thống này rất mạnh và có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với Hoa Kỳ, nhưng nó không thể trở thành cơ sở cho vũ khí tên lửa của Nga. Nói đúng hơn, nó có thể trở thành thiết bị bổ sung cho các hệ thống tên lửa khác”.

Trung Quốc cho rằng thời hạn cho sự trở lại của BZHRK “Barguzin” là từ 3-5 năm. Nhiều khả năng nó sẽ xuất hiện trong quân đội Nga thậm chí sớm hơn năm 2027, vì nhu cầu về một tổ hợp như vậy thực sự tồn tại.

Phiên bản đường sắt của việc tái triển khai tên lửa một cách bí mật sẽ bổ sung cho khả năng của các hệ thống tên lửa mặt đất di động và ICBM đặt trong hầm ngầm silo.

Việc tái tạo một hệ thống hiệu quả cao dựa trên các hệ thống tên lửa của các căn cứ khác nhau hiện đang được nhắc đến tại Trung tâm Phòng thủ Quốc gia của Liên bang Nga.

BZHRK là loại tổ hợp mà sẽ vô cùng khó khăn để truy tìm nó, có nghĩa là sẽ cực kỳ khó khăn để tiêu diệt nó. Với tên lửa “Yars-S” mới và RS-26 “Rubezh” đầy hứa hẹn, đoàn tàu tên lửa chắc chắn sẽ lấy lại tên gọi “Bóng ma hạt nhân”.