Chiến đấu cơ F-35 đối mặt với nguy cơ bị “thất sủng”

Quá đắt đỏ

F-35 do Tập đoàn Lockheed Martin (Mỹ) chế tạo là máy bay chiến đấu 1 ghế lái, 2 động cơ, được quảng cáo là có thể tác chiến hiệu quả trong mọi điều kiện thời tiết. F-35 có tốc độ gần 2.000km/giờ, có khả năng mang tên lửa không đối không, bom dẫn đường bằng laser với tầm hoạt động khoảng 2.100km và có thể đánh lừa hệ thống radar của đối phương. Điểm mạnh của F-35 là sự kết hợp hoàn hảo giữa hệ thống vũ khí tầm xa, cảm biến hiện đại, kỹ thuật tàng hình và hệ thống dẫn đường bằng vệ tinh. Ngoài chế độ tàng hình, F-35 còn có khả năng mang theo 10 tấn vũ khí, điều mà chưa tiêm kích đa năng nào của Nga và Trung Quốc có được. F-35 được Lầu Năm Góc quảng cáo là “loại máy bay có khả năng sát thương, yểm trợ và sống sót cao nhất từng được sử dụng”.

Theo trang mạng Breaking Defense, không quân Mỹ dự tính mua 1.763 chiếc F-35. Tuy nhiên, mới đây, ông Will Roper, người đứng đầu cơ quan mua sắm của không quân Mỹ tuyên bố, F-35 “còn lâu mới trở thành chiến đấu cơ có giá cả phải chăng để Mỹ có thể mua với số lượng lớn”. Theo ông Roper, không quân Mỹ “luôn có sẵn các lựa chọn số 1, số 2” và điều đó “tạo ra sự cạnh tranh để các doanh nghiệp phải cải tiến”. “Đó là lý do vì sao các chiến đấu cơ trong chương trình chiếm ưu thế trên không thế hệ tiếp theo (NGAD) trở nên rất quan trọng với không quân Mỹ. Chương trình này không chỉ tạo ra các chiến đấu cơ thế hệ mới mà chúng tôi cần trong chiến đấu. Nó cũng không chỉ là một mô hình mua sắm hoàn toàn khác mà còn là cơ hội để chế tạo một loại máy bay bền vững hơn F-35. Trên thực tế, việc giảm chi phí bay mỗi giờ của F-35 là điều bất khả thi”, Breaking Defense dẫn lời ông Roper khẳng định.

Các chiến đấu cơ F-35 tham gia một cuộc tập trận tại Căn cứ không quân Hill ở bang Utah của Mỹ hồi tháng 1-2020. Ảnh: US Air Force

Cũng theo Breaking Defense, phản hồi tuyên bố của ông Roper, một phát ngôn viên của Lockheed Martin nhấn mạnh, tập đoàn này “hiểu được tầm quan trọng cần có chi phí phải chăng đối với F-35, liên quan cả tới việc sản xuất và hoạt động”. Theo phát ngôn viên này, Tập đoàn Lockheed Martin đang tập trung vào việc làm sao để F-35 “có năng lực vô song với một chi phí tương tự các chiến đấu cơ thế hệ cũ”.

Trang mạng Topwar cho rằng tuyên bố từ người đứng đầu cơ quan mua sắm của không quân Mỹ chính là thông điệp gửi đến Tập đoàn Lockheed Martin, rằng chi phí hoạt động của F-35 cần phải được giảm thêm nữa. “Đây là một nỗ lực nhằm gây sức ép với một doanh nghiệp vốn có tham vọng tài chính không ngừng gia tăng. Nếu Tập đoàn Lockheed Martin không thể khiến chi phí hoạt động của F-35 trở nên bớt đắt đỏ, không quân Mỹ sẽ buộc phải nghĩ đến giải pháp thay thế. Chi phí trung bình một giờ bay của F-35 hiện ước tính khoảng 42.000-43.000USD”, Topwar nhấn mạnh.

Breaking Defense dẫn lời chuyên gia Richard Aboulafia thuộc công ty phân tích hàng không vũ trụ Teal Group của Mỹ cho rằng, ngay cả kế hoạch dự tính mua 1.763 chiếc F-35 đã là “một trong những chuyện hư cấu kỳ lạ trong lĩnh vực mua sắm quốc phòng” bởi không quân Mỹ không thể nào có đủ ngân sách cho việc này. “Không quân Mỹ có khả năng mua được 50 chiếc F-35/năm. Giả sử trong vòng 20-25 năm tới vẫn duy trì được tốc độ này thì nhiều lắm không quân Mỹ sẽ chỉ mua tổng cộng được khoảng 1.000-1.200 chiếc F-35”, chuyên gia Richard Aboulafia nêu rõ. Trong khi đó, trang Topwar nhận định không ai có thể bảo đảm rằng các chiến đấu cơ trong chương trình NGAD sẽ “ngốn ít tiền thuế của người dân Mỹ hơn” so với F-35.

Hàng trăm lỗi kỹ thuật

F-35 được phát triển trong khuôn khổ chương trình vũ khí đắt đỏ nhất lịch sử quân sự thế giới, ước tính lên tới 1,5 nghìn tỷ USD. Theo Bloomberg, cho đến nay, F-35 đã được biên chế cho quân đội của 9 quốc gia. Tập đoàn Lockheed Martin đã và sắp bàn giao tổng cộng 970 chiếc F-35 trong tổng số hơn 3.200 chiếc dự kiến được chế tạo.

Tuy nhiên, điều đáng nói là việc phát triển F-35 vẫn chưa được hoàn tất bởi còn tồn tại hàng loạt vấn đề về kỹ thuật. Bloomberg dẫn báo cáo mới nhất của Lầu Năm Góc cho biết, F-35 “tiếp tục còn một số lượng lớn những thiếu sót”. Theo báo cáo, F-35 hiện còn tồn tại ít nhất 871 lỗi, chỉ giảm hai lỗi so với năm ngoái. Những lỗi phần cứng và phần mềm chưa được khắc phục được cho là có thể làm giảm khả năng sẵn sàng chiến đấu, thực thi nhiệm vụ và bảo dưỡng của các máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 này.