Đằng sau thương vụ tàu ngầm Thụy Điển Södermanland

Tàu ngầm Thụy Điển

Duy trì quan điểm trung lập trong hai thế kỷ, Thụy Điển luôn đề cao việc nâng cao sức chiến đấu của các lực lượng vũ trang nói chung, cũng như duy trì và tăng cường hiệu quả chiến đấu của lực lượng tàu ngầm nói riêng. Có một bề dày lịch sử, nhưng hiện nay, hải quân Thụy Điển có quân số rất khiêm tốn (tổng cộng 2.100 quân nhân - số liệu năm 2015), nhiều tàu chiến hiện đại và năm tàu ngầm diesel-điện. Trong số các tàu ngầm Thụy Điển có ba tàu lớp Östergötland (Gotland) và hai tàu lớp Södermanland.

Tàu ngầm lớp Gotland là tàu ngầm diesel-điện, được thiết kế bởi tập đoàn Kockums (Thụy Điển) vào đầu những năm 1980 để thay thế lớp Draken lỗi thời. Tổng cộng, trong những năm 1983-1990, Kockums và Karlskronavarvet đã chế tạo năm tàu ngầm lớp Gotland. Hiện nay, lớp tàu ngầm Gotland và Södermanland được coi là lỗi thời theo các tiêu chuẩn của Hải quân Thụy Điển. Vì vậy, tàu lớp Gotland đã ngừng hoạt động vào năm 2011, làm nguồn phụ tùng cho Södermanland và đã được lên kế hoạch để thanh lý vào năm 2021, vì việc hiện đại hóa sâu nó quá tốn kém.

Vào những năm 2000-2005, có hai tàu ngầm trải qua quá trình hiện đại hóa sâu, bao gồm kéo dài thân tàu (thêm 7,5m), lắp đặt động cơ đẩy không cần không khí (Air Independent Propulsion - AIP) - động cơ Stirling, không những cho phép tàu ở dưới nước ít nhất 3 tuần, mà còn giảm đáng kể tiếng ồn khi hoạt động. Việc sử dụng hệ thống làm mát mới cho phép sử dụng các tàu ngầm lớp Södermanland không chỉ ở vùng biển Thụy Điển lạnh mà còn ở bất kỳ vùng biển nào. Do sự khác biệt lớn so với thiết kế ban đầu, những chiếc qua hiện đại hóa được xếp thuộc lớp Södermanland. Hai tàu ngầm lớp Gotland bị loại khỏi trang bị Hải quân Thụy Điển năm 2005 được tân trang lại theo dự án Södermanland và bán cho Singapore.

Tàu ngầm lớp Gotland của Thụy Điển và Hàng không mẫu hạm Mỹ Ronald Reagan; Nguồn: wikipedia.org

Vấn đề tàu ngầm được coi rất quan trọng trong “Sách trắng về chính sách an ninh của Thụy Điển và sự phát triển của quốc phòng quân sự vào năm 2021-2025”, theo đó, vào năm 2030-2035, ba tàu ngầm lớp Östergötland phải được thay thế. Nhưng thời hạn xây dựng tàu ngầm thế hệ mới Blekinge đang bị trì hoãn; nếu ở Stockholm người ta hy vọng sẽ đưa nó vào hoạt động vào năm 2023, thì thực tế cho thấy điều đó sẽ xảy ra không trước năm 2025. Được biết, tàu ngầm thuộc dự án A26 (lớp Blekinge) có lượng choán nước 1.900 tấn, chiều dài 63m, rộng 6,4m, thủy thủ đoàn từ 17-26 người, độ lặn sâu tối đa 200m, có khả năng đạt tốc độ tới 20 hải lý/giờ, sẽ được trang bị các thiết bị định vị sóng âm và các phương tiện quan sát vào loại tốt nhất để sử dụng vào mục đích trinh sát ngầm.

Trong khi đó, theo truyền thông Thụy Điển những ngày gần đây, Quốc hội nước này sẽ sớm có ý kiến về việc chuyển nhượng hai tàu ngầm Södermanland của Hải quân Thụy Điển cho Ba Lan. Việc bán hai trong số năm tàu ngầm cho Ba Lan không có nghĩa là Thụy Điển có ý định giảm đội tàu ngầm của mình. Stockholm tin chắc Thụy Điển cần ít nhất năm tàu ngầm cho việc bảo vệ lãnh hải và vùng ven bờ. Do đó, đồng thời, giới chức quân sự Thụy Điển đang đàm phán với Singapore - quốc gia được bổ sung hai tàu ngầm Archer vào năm 2011 và 2013 để mua lại hai tàu ngầm này.

Điều thú vị là, Archer Singapore ban đầu hoàn toàn không phải là của Singapore, mà là tàu ngầm Thụy Điển. Đây là tàu Hälsingland và Östergötland được bán cho Singapore sau quá trình sửa chữa và nâng cấp. Tin Thụy Điển có kế hoạch bán hai tàu ngầm cho Ba Lan có thể ảnh hưởng đến quan điểm của Singapore - nước có thể bắt chẹt giá, khi biết Thụy Điển bán hai tàu cho Ba Lan, và theo kế hoạch, nước này cần phải có ít nhất năm tàu ngầm.

Ba Lan mua tàu ngầm Thụy Điển

Theo Opex360, Hải quân Ba Lan hiện có năm tàu ngầm, một chiếc thuộc Dự án 877E được Liên Xô chế tạo và bốn chiếc kia thuộc lớp Kobben - được chế tạo vào những năm 1960, mua từ Na Uy. Ba Lan với tư cách là tiền đồn của NATO, một khi có xung đột, sẽ phải đương đầu với Hạm đội Baltic của Hải quân Nga đang được tăng cường thêm sáu tàu ngầm lớp Kilo. Để hiện đại hóa lực lượng tàu ngầm, Warsaw đã khởi xướng chương trình Orka - mua ba tàu ngầm hiện đại có thể sử dụng tên lửa hành trình.

Động cơ đẩy không cần không khí có nhiều ưu điểm; Nguồn: vpk.name

Các nhà thầu tiềm năng bao gồm Tập đoàn Naval Group của Pháp (nhà sản xuất tàu ngầm Scorpène với các tên lửa Hải quân Scalp), Marine Systems của Đức (dự án 212/214) và Kockums của Thụy Điển (trong thành phần của Saab AB, dự án A26 - lớp Blekinge đang chế tạo). Năm ngoái, chính phủ Ba Lan đã quan tâm đến hai tàu ngầm thuộc lớp Södermanland (dự án A-17) của Thụy Điển. Tháng 11/2019, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ba Lan tuyên bố, hợp tác với Thụy Điển là giải pháp chuyển tiếp, nhưng có lợi nhất cho tàu ngầm. Vào thời điểm đó, một cuộc khảo sát đã được tiến hành, và các cuộc đàm phán đã bắt đầu. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ba Lan cũng đảm bảo rằng chương trình Orka không được tái xem xét.

Trong một thời gian, Bộ Quốc phòng Ba Lan đã đàm phán với Thụy Điển để mua 2 tàu ngầm diesel-điện lớp Södermanland để thay thế các tàu ngầm lớp Kobben có trong trang bị của Hải quân Ba Lan, sẽ tăng đáng kể khả năng chiến đấu của lực lượng hải quân nước này. Theo kế hoạch của Ba Lan, Thụy Điển sẽ chuyển giao một tàu ngầm lớp Gotland và sau đó, tàu thứ hai - lớp Södermanland. Việc Ba Lan mua hai tàu dự án A-17 Kockums là theo chương trình Orka.

Tính năng chiến-kỹ thuật của Södermanland: lượng choán nước - 1.500 tấn, chiều dài - 60,5m, chiều rộng - 6,1m, sử dụng 2 động cơ diesel Hedemora Diesel V12A/15-Ub, 2 động cơ diesel 160 mã lực, 2 động cơ Stirling Kockums v4-275R; tốc độ trên mặt nước - 11 hải lý/giờ, dưới nước - 20 hải lý/giờ, độ lặn sâu - 300m, có thể lặn 45 ngày, thủy tủ đoàn - 20 người, bao gồm 5 sĩ quan; vũ khí: 6 ống phóng ngư lôi 533mm (12 ngư lôi) và 3 ống phóng ngư lôi 400mm (6 ngư lôi), mìn.

Tàu ngầm lớp lớp Södermanland Thụy Điển; Nguồn: wikipedia.org

Như vậy, nếu Thụy Điển bán tàu ngầm cho Ba Lan, họ sẽ chỉ còn lại ba tàu ngầm, một trong số đó đang trong điều kiện không đạt yêu cầu chiến đấu - viễn cảnh không mong muốn đối với Hải quân Thụy Điển, vì năm tàu ngầm hoạt động là mức tối thiểu chấp nhận được, chưa nói đến chuyện hiện tại, ở Stockholm, giới chức quân sự đang ngày càng thuyết trình về sự cần thiết phải có sáu tàu ngầm…

Thụy Điển - nước đã không có chiến tranh với bất cứ nước nào trong hai thế kỷ - coi Nga là mối đe dọa tiềm tàng và không kém phần hiếu chiến so với Ba Lan. Mỹ đang tích cực lôi kéo Thụy Điển nếu không tham gia vào liên minh, thì tham gia các hoạt động quân sự chung với 2 thành viên NATO Scandinavia và các thành viên NATO khác vùng Baltic. Cả Thụy Điển và Ba Lan đều manh nha nâng cấp sức mạnh của hạm đội tàu ngầm của mình hòng đương đầu với gấu Nga và sự gia tăng số lượng tàu ngầm ở Baltic, mà Ba Lan đang tính đến, được thực hiện để tăng khả năng chiến đấu của Liên minh chống lại Nga.