Hành động quân sự Nga tại Bắc Cực dấy lên loạt e ngại

Theo hình ảnh CBC tiếp cận được, ở độ cao rất lớn, lính nhảy dù Nga thả mình từ một chiếc máy bay vận tải khổng lồ lên bầu trời đầy mây và sau đó tiến hành chiến đấu trong cuộc tập trận kéo dài ba ngày ở một vùng đất hoang sơ giữa mùa đông.

Cuộc tập trận gần đây trên Franz Josef Land, một quần đảo của Nga, gồm các hòn đảo không có người ở phần lớn ở Bắc Cực, đã dấy lên sự chú ý từ các cộng đồng quốc phòng và ngoại giao, đặc biệt là ở Canada, nơi có chuỗi đảo vùng cực Far North của riêng họ.

Các lính nhảy dù Nga đã nhảy từ một máy bay vận tải Ilyushin Il-76 từ độ cao 10.000 m (30.000 feet) và theo thông tin của Bộ Quốc phòng Nga và các phương tiện truyền thông, thử nghiệm thiết bị mới được phát triển cho các hoạt động quân sự trong thời tiết cực lạnh.

Họ đã sử dụng mặt nạ oxy chuyên dụng, hệ thống dẫn đường và dù.

Thứ trưởng quốc phòng Nga, Trung tướng Yunus-Bek Yevkurov, tự hào về cuộc tập trận ngày 25/4 là lần đầu tiên của loại hình diễn tập từ độ cao như vậy.

Đó là một màn thể hiện đáng kinh ngạc và một bài kiểm tra sức chịu đựng phi thường đối với quân đội, một chuyên gia quốc phòng Canada cho biết.

"Đó là hoạt động giảm độ cao lớn nhất mà chúng tôi đã thấy", Andrea Charron, giám đốc Trung tâm nghiên cứu quốc phòng và an ninh của Đại học Manitoba cho biết. "Khi họ hạ cánh, họ đã hoàn thành một bài tập huấn luyện chiến đấu kéo dài ba ngày, và đó là một kỳ tích đáng kinh ngạc về sức chịu đựng của con người cho dù bạn nhìn từ góc độ quân sự, hay bất kỳ quan điểm nào. Đó là một màn trình diễn đáng kinh ngạc về hậu cần, lòng can đảm và các kĩ năng khéo léo."

Thông điệp cho NATO?

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và các hệ lụy kinh tế đang thống trị khắp các mặt báo và mạng lưới tin tức, hoạt động quân sự này của Nga ít được chú ý trên các phương tiện truyền thông phương Tây, nhưng lại nhận được sự quan tâm ở Nga và khắp Đông Âu. Sự kiện này được Bộ Quốc phòng Nga coi là một hoạt động diễn tập kỷ niệm trước lễ kỷ niệm 75 năm kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai.

Nhiều chuyên gia quốc phòng đang bị chia rẽ về việc liệu sự kiện này truyền tải đi thông điệp nào và liệu nó có phải là lời cảnh báo cho NATO, đặc biệt là Canada, Na Uy và Mỹ.

"Tôi không chắc NATO nên áp đặt hiểu bất kỳ ý định nào trong cuộc tập trận này", Charron, một chuyên gia về tác chiến ở Bắc Cực nói.

Nhưng Rob Huebert, một chuyên gia quốc phòng tại Đại học Calgary, cho biết việc Nga chứng minh họ có thể chiếm giữ một hòn đảo Bắc Cực trong thời tiết khắc nghiệt vào cuối mùa xuân như vậy là một thông điệp không thể nhầm lẫn từ Moscow gửi đến NATO.

"Người Nga rất nghiêm túc khi họ nói rằng họ muốn trở thành cường quốc quân sự ở khu vực Bắc Cực", Huebert nói.

Sự hiện diện tại Bắc cực của Nga

Na Uy và Canada, đặc biệt, cả hai nước này cần chú ý, ông nói.

Cuộc tập trận, Huebert nói, cần phải được đặt trong bối cảnh lớn hơn cùng các hoạt động khác của Nga ở vùng Far North, bao gồm việc tái kích hoạt các căn cứ Bắc Cực thời Chiến tranh Lạnh bị bỏ hoang và lắp đặt các hệ thống phòng không tối tân.

Một phần khá lớn của sức mạnh răn đe hạt nhân của Nga nằm trong hạm đội tàu ngầm đạn đạo của họ, đi từ các căn cứ phía bắc. Huebert cho biết tham vọng Bắc Cực của Nga một phần là về các nguồn tài nguyên phía bắc bị che khuất bởi biến đổi khí hậu, nhưng cũng phản ánh mong muốn của họ để chứng minh rằng không ai sẽ gây rối với các căn cứ hạm đội hạt nhân của nước này.

Và chính vì những lý do trên mà Charron nói rằng các nhà lãnh đạo phương Tây phải suy nghĩ cẩn trọng về những động lực tiềm tàng của Nga, đặc biệt là vào thời điểm không chắc chắn này.

"Tôi nghĩ rằng đây là một hồi chuông cảnh tỉnh vì tôi không nghĩ chúng ta thực sự hiểu chiến lược quân sự của Nga như chúng ta vốn nghĩ", bà Charron nói.

"Mối quan ngại lớn của tôi là chúng ta giải thích sai, hiểu sai những gì người Nga đang làm, hoặc ngược lại, trong những thời điểm đặc biệt căng thẳng vì dịch Covid-19 này, khi nhiều lo ngại tập trung về nền kinh tế thế giới. Đây là lúc nơi bạn nhìn thấy những hiểu lầm, sự cố và tai nạn."

Quân đội phương Tây "phải hành động"

Quân đội Canada và Hoa Kỳ, trong nhiều năm qua, đã tiến hành các cuộc tập trận ở Bắc cực thời tiết lạnh, bao gồm cả những nhảy dù.

Tuy nhiên, người Nga đã tiến hành cuộc tập trận của họ trong khi thời tiết vẫn còn rất khắc nghiệt, không giống như vào mùa hè khi khóa đào tạo chính ở Bắc Cực của Canada - Chiến dịch Nanook - diễn ra, Huebert nói.

Charron nói: "Đã có những cuộc tập trận ở Far North vào mùa đông, nhưng người Nga đã tìm ra cách thực hiện điều đó trên cơ sở lâu dài. Điều này có thể gây rắc rối cho các quân đội phương Tây và họ lo ngại rằng "có cần phải bước lên và xem liệu đây có phải là những kỹ năng chúng ta cần phải học hỏi không?"

Nhận xét về các cuộc tập trận trước đây của Nga, một số quan chức quân sự cấp cao của Canada cho biết khả năng tác chiến ở vùng cực là khá mong manh vì khí hậu và một chiến dịch tấn công sẽ nhanh chóng biến thành nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn. "Chúng tôi đã cười nhạo người Nga", Huebert nói. "Tôi không nghĩ chúng ta còn nên cười nữa."