Lý do quan chức Trung Quốc tự tử ngày càng nhiều

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. (Ảnh: Reuters)

Ngay sau khi lên nắm quyền cách đây gần 6 năm, Chủ tịch Tập Cận Bình đã phát động chiến dịch chống tham nhũng chưa từng có tiền lệ. Kể từ đó đến nay, gần như ngày nào cũng xuất hiện thông tin các quan chức chính phủ hoặc đảng bị bắt giữ hoặc bỏ tù vì cáo buộc tham nhũng tại Trung Quốc.

Với hơn 1 triệu quan chức bị xử phạt, Chủ tịch Tập Cận Bình đã gặt hái được kết quả đáng kể trong chiến dịch bài trừ tệ nạn tham nhũng tại Trung Quốc, từ đó đạt được mục tiêu đầu tiên trong 3 mục tiêu đề ra nhằm đảm bảo các quan chức nước này “không dám, không thể và không muốn tham nhũng”.

Tuy vậy, một xu hướng đáng báo động mới đã nổi lên trong khoảng thời gian diễn ra chiến dịch chống tham nhũng tại Trung Quốc. Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều quan chức Trung Quốc, từ trung ương tới địa phương, qua đời trong bối cảnh mà truyền thông nhà nước mô tả là “những cái chết bất thường”, trong đó phần lớn được cho là tự tử.

Zheng Xiaosong - lãnh đạo văn phòng liên lạc của Trung Quốc tại Macau (Ảnh: Xinhua)

Chỉ tính riêng trong tháng 11, đã có ít nhất 6 quan chức địa phương tại Trung Quốc được cho là đã tự tử, trong đó có một quan chức phụ trách an ninh xã hội tại thành phố Wafangdian, tỉnh Liêu Ninh. Người này đã nhảy từ trên văn phòng của mình xuống đất và tử vong. Ngoài ra, một quan chức phụ trách tài chính tại Shifang, tỉnh Tứ Xuyên, một quan chức phụ trách chính quyền điện tử tại tỉnh Hắc Long Giang và một phó thị trưởng thành phố Hohhot thuộc Nội Mông đều treo cổ tự tử trong văn phòng.

Hồi tháng trước, Zheng Xiaosong, lãnh đạo văn phòng liên lạc của Trung Quốc tại Macau, người có cấp bậc tương đương với chức bộ trưởng trong chính quyền Trung Quốc, đã nhảy lầu tự tử. Vụ việc đã gây chấn động khắp Macau, Hong Kong và Bắc Kinh do ông Zheng là người có chức vụ cao và tầm ảnh hưởng lớn. Các nhà chức trách Trung Quốc nói rằng ông Zheng mắc chứng trầm cảm, tuy nhiên nhiều người quen biết quan chức này đều khẳng định ông là một người hướng ngoại và hoạt náo.

Tuy dữ liệu hoàn chỉnh chưa được công bố, nhưng truyền thông Trung Quốc đưa tin trong khoảng thời gian từ năm 2009-2016, ít nhất 243 quan chức Trung Quốc đã tự tìm đến cái chết, trong đó chủ yếu xảy ra sau chiến dịch chống tham nhũng hồi năm 2013.

Nguyên nhân tự tử

Trước khi tự tử, tướng Zhang Yang (ảnh) từng là một trong những quan chức quyền lực nhất của quân đội Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)

Mặc dù chứng trầm cảm thường được công bố là nguyên nhân chính dẫn đến những cái chết bất thường của các quan chức Trung Quốc (tỷ lệ khoảng 50%), song giới phân tích và truyền thông nhận định hiện tượng này có liên quan tới chiến dịch chống tham nhũng.

Mặc dù có nhiều vụ việc các nhà chức trách Trung Quốc không công bố lý do khiến các quan chức tự tử, song cũng có những trường hợp cho thấy họ tự tìm đến cái chết sau khi bị điều tra vì cáo buộc tham nhũng. Một ví dụ điển hình nhất hồi năm ngoái là trường hợp của Zhang Yang, người từng là một trong những tướng quyền lực nhất tại Trung Quốc.

Trước khi qua đời vào tháng 11 năm ngoái, ông Yang từng là thành viên của Quân ủy Trung ương Trung Quốc, cơ quan chỉ huy cấp cao nhất của quân đội Trung Quốc, và là chủ nhiệm Tổng cục Chính trị. Ông Zhang bị phát hiện treo cổ tại nhà sau khi bị quản thúc vì cuộc điều tra tham nhũng.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc cho rằng một số quan chức tự kết liễu đời mình để bảo vệ những tài sản bất chính cũng như các thành viên trong gia đình, ngoài ra cũng để tránh liên lụy tới đồng nghiệp hay cấp trên.

Vào ngày 1/11, phó thị trưởng kiêm giám đốc công an Hohhot, Nội Mông, ông Li Zhibin, đã treo cổ tại văn phòng, chỉ một ngày sau khi một đồng nghiệp của ông là phó giám đốc công an tại Nội Mông bị bắt vì cáo buộc tham nhũng.

Li Zhibin - giám đốc công an Hohhot, vùng Nội Mông (Ảnh: Reuters)

 

Sự gia tăng đáng kể số vụ quan chức tự tử đã gióng hồi chuông cảnh báo tới các nhà chức trách. Theo đó, chính quyền Trung Quốc đã tăng cường các cuộc nghiên cứu và tiến hành các biện pháp phòng ngừa, bao gồm tư vấn tâm lý.

Năm ngoái, một đơn vị nghiên cứu từ Đại học Henan đã công bố báo cáo chi tiết về các vụ tử tự của quan chức Trung Quốc dựa trên các thông tin từ truyền thông trong khoảng thời gian từ năm 2013 - 2015. Báo cáo cho thấy, trong số 81 vụ tử tự được chọn làm mẫu, hơn 50% trường hợp nhảy lầu, 23,4% treo cổ và 7,4% chết đuối. Về nguyên nhân, trầm cảm được xác định là phổ biến nhất với tỷ lệ 33,3%, tiếp đó là các cuộc điều tra tham nhũng với tỷ lệ 8,7% và các vấn đề về sức khỏe chiếm 8,7%.

Đối với các quan chức Trung Quốc, việc thừa nhận mắc các vấn đề về thần kinh có thể bị coi là sức khỏe yếu và cản trở đáng kể con đường thăng tiến sự nghiệp. Đài truyền hình trung ương Trung Quốc hồi tháng 11 từng đưa tin các căn bệnh liên quan tới thần kinh, bao gồm trầm cảm, rất phổ biến trong giới quan chức nước này do áp lực công việc và thời gian làm việc kéo dài.

Kể từ năm 2013, chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập Cận Bình đã chấm dứt cuộc sống “xa hoa” của giới quan chức. Thay vào đó, họ phải xử lý cả “núi” công việc cũng như các cuộc họp. Nhiều người cũng sống trong tâm trạng lo lắng rằng họ có thể trở thành mục tiêu tiếp theo trong chiến dịch chống tham nhũng. Đây là những lý do khiến nhiều quan chức Trung Quốc ngày càng trầm cảm và gặp các vấn đề về sức khỏe.

Tuy vậy, những “mảng tối” trên vẫn không làm giảm sức hút của các cuộc thi tuyển công chức tại Trung Quốc. Hồi tháng 10, hơn 1,2 triệu thí sinh đã đăng ký thi tuyển công chức thường niên để giành lấy14.500 vị trí. Sự ổn định và những bổng lộc như chế độ lương hưu hay chăm sóc sức khỏe tốt hơn là những lý do hấp dẫn, thu hút nhiều sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học đăng ký thi công chức tại Trung Quốc.