Mỹ nghi Nga thay đổi học thuyết Hải quân

Mỹ tin dự án kỳ hạm của hải quân Nga tan vỡ

Các hãng tin TASS và Interfax của Nga mới đây đã đưa tin rằng, Bộ Quốc phòng Nga đã đình chỉ hai chương trình phát triển tàu chiến lớn nhất của các hạm đội nước này là tuần dương hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân Project 23560, lớp Leader (Lider) và tàu hộ vệ hạng nặng Project 22350M, lớp Admiral Gorshkov.

Chuyên gia David Axe viết trên tạp chí “Lợi ích Dân tộc” (The National Interest) rằng, việc Hải quân Nga hủy hai dự án này sẽ không làm ai ngạc nhiên, bởi Điện Kremlin đã vật lộn để tài trợ cho việc đóng tàu ngay cả trước khi đại dịch virus corona mới bùng phát, khiến giá dầu giảm mạnh về dưới mức 0 vào cuối tháng 4 năm 2020.

Bộ Quốc phòng Nga đã đình chỉ dự án chế tạo tuần dương hạm lớp Lider

Hai dự án đại diện cho các nỗ lực chính của hải quân Nga để hiện đại hóa hạm đội tàu tuần dương và tàu khu trục của họ. Việc đình chỉ hai dự án tiếp tục đẩy quá trình hiện đại hóa kéo dài hàng thập kỷ của hải quân Nga thành một lực lượng hoạt động ven bờ, mang tính chất “Hạm đội xanh lục” (theo phân loại của hải quân Mỹ là “green-water”).

Vấn đề vẫn như mọi khi, đó là: “Tiền”. Nga chi khoảng 70 tỷ dollars hàng năm cho các lực lượng vũ trang của mình, chỉ bằng 1/10 những gì Hoa Kỳ chi cho quân đội của mình. Ở mức chi tiêu đó, Moscow không thể đủ khả năng duy trì cùng một lực lượng hoạt động viễn dương như Washington, mang tính chất “Hải quân xanh dương” (theo phân loại của hải quân Mỹ là “blue-water”).

Các chiến hạm thuộc Project 23560 là một thiết kế tuần dương hạm hạt nhân có lượng giãn nước hơn 10.000 tấn, khiến nó có kích thước tương tự tuần dương hạm lớp Zumwalt và Ticonderoga của Mỹ, cũng như tuần dương hạm Type 055 của hải quân Trung Quốc.

Nhưng trong đó, các tuần dương hạm của Mỹ và Trung Quốc có động cơ đẩy thông thường, Project 23560 là chạy bằng năng lượng hạt nhân. Đáng chú ý là hai tuần dương hạm Kirov cổ điển thời Chiến tranh Lạnh của hạm đội Liên Xô/Nga cũng tự hào về động cơ hạt nhân.

Trong hải quân Nga, các tuần dương hạm hạt nhân lớp Kirov hoặc các tuần dương hạm thông thường lớp Slava đóng vai trò là kỳ hạm của các nhóm tác chiến mặt nước được trang bị tên lửa, với vai trò chính là kiểm soát các vùng biển rộng trên các đại dương để bảo vệ các tàu ngầm tên lửa đạn đạo và chống lại các tàu sân bay Mỹ.

Bộ Quốc phòng Nga cũng đã đình chỉ dự án chế tạo tàu khu trục Project 22350M, lớp Admiral Gorshkov

Với việc Dự án 23560 bị đình chỉ và các tuần dương hạm lớp Kirov đã cũ, sắp hết thời gian sử dụng, trong tương lai gần, hạm đội Nga sẽ phải dựa vào các tàu nhỏ hơn cho vai trò này, ví dụ như các tuần dương hạm thông thường lớp Slava, nhưng chúng cũng đã cũ, sắp hết thời hạn sử dụng như lớp Kirov. Do đó, Nga chỉ còn hy vọng duy nhất là các khu trục hạm cỡ lớn.

Lớp tàu thay thế cũng bị đình chỉ

Hai chiếc tàu đầu tiên thuộc Dự án 22350, lớp Đô đốc Gorshkov (Admiral Gorshkov), hiện đang hoạt động, vài chiếc khác đang được khởi đóng, một số đang được thử nghiệm. Hải quân Nga dự định sẽ đóng tổng cộng tới 15 chiến hạm được Moscow liệt vào dạng tàu khu trục, nhưng được phương tây xếp vào dạng tàu hộ vệ hạng nặng.

Các tàu khu trục thuộc Dự án 22350 mỗi tàu có tới 72 tên lửa chống hạm/đối đất và phòng không được đặt trong các ống phóng thẳng đứng, số lượng trang bị vũ khí chỉ ít hơn một chút so với tàu khu trục lớp Arleigh Burke của Mỹ, trong khi chúng có kích thước chỉ bằng một nửa.

Vào tháng 3 năm 2019, Cục thiết kế Severnoye báo cáo đã hoàn thành thiết kế phác thảo của tàu khu trục Project 22350M nâng cấp và bắt đầu công việc thiết kế kỹ thuật cho con tàu.

Các tàu khu trục Project 22350M sẽ tăng số lượng ống phóng VLS thêm 48 tên lửa hành trình Kalibr, Oniks và Zircon, cho phép loại này có hỏa lực tương đương với tuần dương hạm lớn hơn, trong khi lượng giãn nước chỉ khoảng 7.000 tấn, lớn hơn một chút so với Project 22350.

Tàu sân bay duy nhất Kuznetsov của Nga cũng đã rất già lão

Nhưng đáng thương thay cho hải quân Nga, Điện Kremlin cũng đã đình chỉ phát triển các tàu khu trục lớn Project 22350M, trước đây còn được kỳ vọng có thể thay thế cho tuần dương hạm Project 23560, lớp Leader.

Với việc kết thúc cả hai dự án phát triển tuần dương hạm mới và khu trục hạm mới, trong khi dự án chế tạo tàu sân bay tương lai cũng bị loại bỏ khỏi chương trình trang bị vũ khí quốc gia cho đến năm 2027, Hải quân Nga chỉ còn lại các chương trình mới cho tàu hộ tống, tàu hộ vệ cỡ vừa và tàu ngầm.

Khi các siêu hạm thời Chiến tranh lạnh như tàu sân bay duy nhất Kuznetsov hay các tuần dương hạm hạt nhân lớp Kirov, tuần dương hạm thông thường lớp Slava cuối cùng sẽ nghỉ hưu, hải quân Nga sẽ có một hạm đội hoàn toàn mới, khác biệt về tính chất.

Các tàu ngầm của họ sẽ vẫn có khả năng triển khai toàn cầu, nhưng khả năng của hạm đội tàu mặt nước bị thu hẹp đáng kể, chỉ có khả năng hoạt động ven bờ, thiếu đi khả năng hoạt động viễn dương.

Do đó, Nga sẽ phải xây dựng lại học thuyết hải quân của mình, xây dựng các “hạm đội nước nông”, các chiến hạm của Nga sẽ chỉ hoạt động quanh quẩn gần nhà, thực hiện vai trò phòng thủ là chủ yếu, trong khi thỉnh thoảng phóng tên lửa hành trình vào các mục tiêu ở xa.