Những đòn tấn công “ăn miếng trả miếng” thổi bùng căng thẳng Mỹ - Iran

Người biểu tình đốt lốp xe bên ngoài đại sứ quán Mỹ tại Iraq ngày 1/1. (Ảnh: Reuters)

Liệt vào danh sách khủng bố

Ngày 8/4/2019, Mỹ tuyên bố Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) là nhóm “khủng bố”. Đặc nhiệm Quds, lực lượng chịu trách nhiệm tiến hành các hoạt động của IRGC tại nước ngoài, cũng bị Washington liệt vào danh sách khủng bố này.

Ngày 5/5/2019, Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Bolton thông báo Mỹ đã triển khai một tàu sân bay và máy bay ném bom tới Trung Đông.

Ngày 23/4/2019, Quốc hội Iran thống nhất coi Bộ Chỉ huy Trung ương Mỹ (CENTCOM) và các đơn vị trực thuộc là tổ chức khủng bố, đồng thời thông qua một đạo luật nhằm đáp trả “chính sách thù địch” của Washington.

Rút khỏi thỏa thuận hạt nhân

Ngày 8/5/2019, một năm sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 nhằm kiểm soát chương trình hạt nhân của Iran, đồng thời áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt Tehran, Iran cảnh báo nước này chuẩn bị nối lại các hoạt động hạt nhân.

Tổng thống Donald Trump thông báo các biện pháp mới nhằm trừng phạt ngành khai mỏ và thép của Iran.

Tấn công tàu chở dầu

Ngày 12/5/2019, 4 tàu, trong đó có 3 tàu chở dầu, đã bị thiệt hại trong các cuộc tấn công bí ẩn tại vùng Vịnh. Mỹ đổ lỗi cho Iran gây ra các vụ tấn công này.

Ngày 25/5/2019, Mỹ cho biết đã triển khai thêm 1.500 quân tới Trung Đông để đối phó với “mối đe dọa” từ Iran.

Ngày 13/6/2019, 2 tàu chở dầu của Na Uy và Nhật Bản, cũng bị tấn công tại vịnh Oman. Mỹ, Anh và Ả rập Xê út cáo buộc Iran đứng sau vụ tấn công này, song Tehran đã lên tiếng bác bỏ.

Bắn rơi máy bay không người lái

Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran ngày 20/6/2019 tuyên bố đã bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ xâm phạm không phận của Iran gần eo biển Hormuz.

Tổng thống Trump đã thông qua kế hoạch tấn công đáp trả, song bất ngờ hủy vào phút chót.

Ngày 24/6/2019, Tổng thống Trump công bố các lệnh trừng phạt tài chính nhằm vào lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và các lãnh đạo quân đội Iran.

Ngày 18/7/2019, ông Trump thông báo quân đội Mỹ đã bắn hạ một máy bay không người lái của Iran tiếp cận quá gần một trong số các tàu hải quân của Mỹ tại eo biển Hormuz.

Ngày 1/7/2019, Iran thông báo đã vượt qua mức giới hạn về làm giàu uranium được quy định trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Tấn công tàu chở dầu Ả rập Xê út

Tàu chở dầu bốc cháy tại vịnh Oman sau khi bị tấn công. (Ảnh: RT)

Ngày 14/9/2019, các cuộc không kích được cho là do nhóm phiến quân Huthi ở Yemen, với sự hậu thuẫn của Iran, tiến hành đã nhắm mục tiêu tới hai cơ sở dầu mỏ lớn của Ả rập Xê út.

Mỹ và các nước lớn cáo buộc Iran liên quan tới cuộc tấn công này, song Tehran đã lên tiếng bác bỏ.

Ngày 20/9/2019, Tổng thống Trump thông báo “lệnh trừng phạt mạnh nhất từ trước đến nay” của Mỹ nhằm vào một quốc gia, giáng đòn mạnh mẽ vào ngân hàng trung ương Iran.

Ngày 7/11/2019, Iran nối lại hoạt động làm giàu uranium tại nhà máy Fordo.

Mỹ ủng hộ biểu tình tại Iran

Iran đã thể hiện sự giận dữ khi Mỹ ủng hộ người Iran xuống đường biểu tình hôm 15/11/2019 nhằm phản đối giá nhiên liệu tăng cao.

Nhà Trắng lên án Iran sử dụng vũ lực khiến nhiều người biểu tình thiệt mạng. Bộ Ngoại giao Iran chỉ trích “chủ nghĩa khủng bố kinh tế của Mỹ”.

Mỹ không kích giết tướng Iran

Ngày 29/12/2019, Mỹ tiến hành cuộc không kích nhằm vào căn cứ của một nhóm ủng hộ Iran tại Iraq khiến ít nhất 25 tay súng thiệt mạng.

Cuộc không kích này nhằm đáp trả các cuộc tấn công bằng tên lửa trước đó nhằm vào các lợi ích của Mỹ ở Iraq, bao gồm cái chết của một nhà thầu dân sự Mỹ hôm 27/12.

Ngày 31/12/2019, những người biểu tình ủng hộ Iran đã lao vào trụ sở đại sứ quán Mỹ tại thủ đô Baghdad, Iraq để phản đối các cuộc tấn công của Washington. Tổng thống Trump cảnh báo Iran có thể “trả một giá rất đắt”.

Ngày 3/1/2020, một cuộc không kích do Mỹ tiến hành tại Iraq đã giết chết Tướng Qasem Soleimani, tư lệnh Lực lượng Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran.

Lầu Năm Góc xác nhận ông Trump đã chỉ đạo vụ ám sát này sau khi đại sứ quán Mỹ tại Baghdad bị bao vây.

Iran đáp trả bằng tên lửa

Tại lễ tang của Tướng Soleimani ngày 7/1, chỉ huy cấp cao của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, Tướng Hossein Salami, tuyên bố Iran sẽ “trả thù” cho cái chết của tư lệnh Quds.

Rạng sáng 8/1, Iran đã phóng 15 tên lửa vào hai căn cứ quân sự của Iraq, nơi có quân đội Mỹ đồn trú. Hiện chưa có thông tin về thương vong, song giới chức Iran cho biết Mỹ đã bị tổn thất nặng nề ở căn cứ không quân al-Asad.

Ngoại trưởng Iran Javad Zarif tuyên bố cuộc tấn công bằng tên lửa là hành động tự vệ hợp pháp, trong khi lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei ca ngợi cuộc tấn công này là “cú tát vào mặt Mỹ”.

Iran cho biết nước này đặt 100 mục tiêu vào tầm ngắm nếu Mỹ thực hiện các biện pháp đáp trả cuộc tấn công. Quân đội Iran cảnh báo đòn đáp trả “đau đớn” không chỉ với Mỹ mà còn với các đồng minh của Washington trong khu vực.