Quái vật bay: Những dự án máy bay "chết yểu" của Liên Xô

Hơn 3.200 máy bay và trực thăng, 148 nghìn người trong biên chế, 107 năm trên con đường chiến đấu vẻ vang - vào ngày 12/8, các phi công quân sự Nga đã kỷ niệm ngày lễ chuyên nghiệp. Vào ngày này năm 1912, Bộ Tổng tham mưu Nga đã ra lệnh thành lập bộ phận không quân, sau này trở thành Không quân Liên Xô và Nga.

Trong những năm qua, hàng trăm loại máy bay và trực thăng đã được trang bị cho Không quân. Nhưng, không phải tất cả các mẫu máy bay đều được sản xuất hàng loạt. Sau đây là bài viết của Sputnik về những dự án thú vị nhất bị dừng lại ở giai đoạn bản vẽ hoặc chỉ được sản xuất một lượng nhỏ.

MiG-105.11

Trong những năm Chiến tranh Lạnh, cả Mỹ và Liên Xô đã chế tạo những máy bay vũ trụ, trong tương lai có thể được sử dụng làm máy bay ném bom quỹ đạo.

Bên kia đại dương, các chuyên gia đã tạo ra chiếc máy bay thí nghiệm X-20 DynaSoar, còn Liên Xô đã tạo ra chiếc máy bay thí nghiệm MiG-105.11 có tên Nga là "Lapot" hay giày sợi do hình dáng phần mũi của nó.

Chiếc máy bay thí nghiệm MiG-105.11. CC BY-SA 2.0 / PETER ALBRECHT / MIG 105-11 "SPIRAL EPOS"

Các chuyên gia đã có ý định sử dụng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa R-7 để đưa chiếc máy bay này lên quỹ đạo, nhưng điều này đã không xảy ra. Vào cuối những năm 1970, nguyên mẫu đã được thử nghiệm ở tốc độ cận âm: nó đã được một chiếc máy bay ném bom Tu-95 (được thiết kế đặc biệt cho dự án này) mang theo dưới bụng rồi đã được thả ra từ độ cao lớn.

Nguyên mẫu cận âm bay với tốc độ lên đến 800 km/giờ, trọng lượng 3 tấn rưỡi, có một phi công. Đã có một số phương án lựa chọn: máy bay trinh sát, máy bay tiêu diệt tàu sân bay bằng tên lửa với đầu đạn hạt nhân, máy bay đánh chặn các mục tiêu trên không.

Tuy nhiên, quá trình thử nghiệm đã kết thúc sau một tai nạn nghiêm trọng - vào ngày 13/9/1978, phi cơ quỹ đạo đã bị hư hại nặng khi hạ cánh. Sau đó dự án đã chấm dứt hoạt động do chi phí quá cao. Nguyên mẫu độc đáo MiG-105.11 đang được lưu trữ tại bảo tàng hàng không ở Monino gần Matxcơva.

M-50

Để đáp trả chương trình của Mỹ phát triển máy bay ném bom siêu âm XB-70 Valkyrie, Cục thiết kế Myasishchev của Liên Xô đã bắt đầu thiết kế máy bay của lớp này vào năm 1956. Kết quả là đã xuất hiện nguyên mẫu với cánh tam giác và thân máy bay có tiết diện tối thiểu.

Máy bay được trang bị bốn động cơ - hai động cơ được đặt dưới cánh và hai động cơ ở hai đầu. Tầm bay xa tối đa của M-50 theo dự án đạt 14-15 nghìn km, tốc độ lên tới 1.900-2.000 km /giờ.

M-50. © ẢNH: PUBLIC DOMAIN/ALF VAN BEEM

Nguyên mẫu M-50 đã cất cánh vào ngày 27/10/1959. Trong một năm, chiếc máy bay đã thực hiện 11 chuyến bay thử nghiệm, nhưng tốc độ không vượt quá 1.090 km/ giờ. Các chuyên gia đã thấy rõ rằng, với 4 động cơ này, nó không thể vượt qua rào cản âm thanh. Các động cơ đã được thay thế, nhưng, vẫn không thể đạt được tốc độ siêu thanh.

Vào năm 1961, dự án M-50 bị chính phủ Liên Xô hủy bỏ vì đặc điểm thiết kế không phù hợp với thực tiễn, cũng như bởi vì Liên Xô quyết định tập trung vào phát triển tên lửa đạn đạo và chương trình chinh phục không gian. Mỹ đã hủy bỏ chương trình XB-70 vì lý do tương tự.

Mi-12

Liên Xô đã lập kỷ lục đến nay chưa ai phá vỡ được - mẫu trực thăng lớn nhất và nặng nhất từng được chế tạo. Đây là trực thăng vận tải Mi-12, nó đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 10/7/1968. Chiếc trực thăng siêu nặng có sức chứa hơn 30 tấn, có khả năng vận chuyển các bộ phận của tên lửa đạn đạo xuyên lục địa cho Lực lượng tên lửa chiến lược.

Đặc điểm của trực thăng này là kiểu cánh quạt nâng kép đặt hai bên trái-phải được điều khiển bởi bốn động cơ D-25VF. Tổ lái - sáu đến mười người, sức chứa - 196 hành khách. Trọng lượng rỗng của Mi-12 tới 69 tấn. Chiếc trực thăng tăng tốc lên 260 km /giờ và có thể lên độ cao 3.500 mét.

Trực thăng vận tải Mi-12. © SPUTNIK / LEV POLIKASHIN

Tính tổng cộng, hai nguyên mẫu của Mi-12 đã được chế tạo. Chiếc trực thăng này đã ra mắt công chúng vào năm 1971 tại Paris Air Show Le Bourget và đã gây ấn tượng mạnh với phái đoàn Mỹ.

Hiệp hội Trực thăng Hoa Kỳ đã trao cho Cục thiết kế Mil "Giải thưởng I. Sikorsky" vì những thành tựu nổi bật trong lĩnh vực chế tạo máy bay trực thăng. Tuy nhiên, Mi-12 đã không được sản xuất hàng loạt.

Đến thời điểm đó, quân đội không còn có nhu cầu về loại máy bay trực thăng nặng như vậy bởi vì khi đó đã xuất hiện các tên lửa chiến lược nhẹ và hiệu quả trên các bệ phóng di động.

Các máy bay trực thăng thuộc lớp nhẹ hơn đã đáp ứng tất cả các nhu cầu của Lực lượng Vũ trang. Nguyên mẫu đầu tiên được đặt trên lãnh thổ Nhà máy Trực thăng Matxcơva, và chiếc thứ hai được chuyển đến Bảo tàng Không quân ở Monino.

VVA-14

Vào ngày 4/9/1972, một chiếc máy bay thí nghiệm đã cất cánh, máy bay này đã kết hợp các chức năng của thủy phi cơ, máy bay ném bom và máy bay ném ngư lôi.

VVA-14 là loại máy bay do kỹ sư Liên Xô gốc Ý Robert Bartini thiết kế. Đây là thủy phi cơ cất cánh thẳng đứng, được cho là có thể cất cánh và hạ cánh trên mặt nước như một máy bay thông thường cũng như một máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng.

VVA-14. CC BY-SA 2.0 / ALEKSANDER MARKIN / FLYING STAND 14M1P

Theo kế hoạch ban đầu, VVA-14 phải vào thành phần của tổ hợp không quân chống tàu ngầm, bao gồm một chiếc máy bay, hệ thống để ngắm và phát hiện mục tiêu Burevestnik, vũ khí chống tàu ngầm và hệ thống tiếp nhiên liệu.

Tổ hợp này được thiết kế để phát hiện và tiêu diệt các tàu ngầm của đối phương ở khu vực cách xa nơi cất cánh 1.200-1.500 km, cả độc lập cũng như với sự yểm trợ của các phương tiện khác của Hải quân.

Do những khó khăn với động cơ cất cánh thẳng đứng, Liên Xô chỉ chế tạo một nguyên mẫu có thể biến máy bay thành ekranoplan. Thiết bị này đã được thử nghiệm tại Vịnh Taganrog của Biển Azov vào năm 1976.

Mặc dù theo bản thiết kế, máy bay phải có khả năng cất cánh thẳng đứng, nhưng, Cục Thiết kế Kỹ thuật Rybinsk vẫn không hoàn thành việc phát triển các động cơ nâng RD36-35PR. Nguyên mẫu VVA-14 duy nhất có thể được nhìn thấy tại Bảo tàng Không quân ở Monino.

MiG-1.44

Liên Xô đã bắt đầu thiết kế chế tạo máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 từ lâu trước khi xuất hiện dự án PAK FA sau này được đặt tên là Su-57.

Năm 1983, Cục thiết kế Mikoyan đã bắt đầu thực hiện "Chương trình mục tiêu toàn diện" phát triển máy bay tiêm kích, động cơ, hệ thống điện tử và vũ khí, cũng như sự phân công chiến thuật và kỹ thuật của Lực lượng Không quân và Phòng không.

Năm 1987, dự án quốc phòng này đã được phê duyệt, và trong năm 1991 đã có thiết kế phác thảo của máy bay với mã số MFI là máy bay chiến đấu tiền tuyến đa chức năng.

MiG-1.44. CC BY-SA 2.0 / ANNA ZVEREVA / MIG DESIGN BUREAU, 144, MIKOYAN-GUREVICH MIG 1.44

 

Theo dự án, máy bay này có thể đạt tốc độ lên tới 3.210 km/giờ, lên độ cao 20 nghìn mét. Tầm bay xa - ít nhất bốn nghìn km. Chiếc máy bay siêu cơ động, với kỹ thuật tàng hình, siêu thanh, không cần thêm quy trình đốt sau.

Tuy nhiên, dự án này đã bị dừng lại vào năm 1991 sau khi bùng nổ cuộc khủng hoảng. Song, nguyên mẫu đã cất cánh vào ngày 29/2/2000, nhưng, quyết định của chính phủ năm 2002 về Su-57 đã chôn vùi dự án MFI. Nguyên mẫu duy nhất được lưu trữ trong Viện nghiên cứu hàng không mang tên Gromov ở thành phố Zhukovsky gần Matxcơva.