Tại sao M1 Abrams vẫn được coi là xe tăng tối tân nhất của Mỹ?

Nhiều chuyên gia quân sự đánh giá rằng M1 Abrams đã hoạt động rất hiệu quả trong cả hai cuộc chiến ở Iraq, bởi chiến trường này được coi là nơi thử nghiệm những vũ khí chiến đấu mới sau Chiến tranh Lạnh.

Xe tăng M1 Abrams đã được nâng cấp liên tục trong những năm qua, chiếc xe được đánh giá là linh hoạt và cơ động hơn so với các xe tăng khác cùng loại, đồng thời M1 Abrams cũng có khả năng bảo vệ kíp lái rất tốt. Chính vì vậy, M1 Abrams luôn được coi là một trong những xe tăng tốt nhất trên thế giới, dù đã ra đời từ rất lâu.

M1 Abrams đã tồn tại quá lâu

Nguồn gốc của xe tăng M1 Abrams bắt đầu từ những năm 1970. Chương trình XM815 được phát triển để thay thế xe tăng M60. Quân đội Mỹ sau đó đã đổi tên dự án XM815 theo tên của Tướng Creighton Abrams, một vị chỉ huy của quân đội Mỹ trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam từ năm 1968 đến năm 1972.

Xe tăng mới được gọi là XM1 Abrams. Các nguyên mẫu đầu tiên được chế tạo bởi hai công ty là Chrysler Defense và General Motors, chúng đều được thử nghiệm vào năm 1976.

Thiết kế của General Motors không phù hợp và có chi phí quá đắt. Nhưng phiên bản Chrysler Defense đã được chọn để phát triển thêm. Sau đó, Chrysler Defense sáp nhập với công ty General Dynamics Land Systems Division vào năm 1979.

M1 Abrams được chuyển giao cho quân đội Mỹ vào năm 1980. Chiếc xe tăng này ban đầu sử dụng pháo 105mm. Sau đó, M1 Abrams đã được nâng cấp với pháo M256 120 mm nòng trơn.

M1 ban đầu sử dụng động cơ tua-bin khí công suất 1.500 mã lực. Nó chỉ mất bảy giây để tăng tốc từ 0 lên 35km/h và có tốc độ tối đa 65 km/h. Xe có hộp số sáu cấp được thiết kế với bình xăng 2.200 lít. Năm 1988, M1 được bổ sung thêm áo giáp uranium nghèo.

Kỹ thuật huấn luyện M1 Abrams dẫn đến thành công trên chiến trường

Kể từ đó, General Dynamics đã sản xuất khoảng 6.000 chiếc M1 Abrams từ năm 1986 đến năm 1992. Những năm 1980, Abrams tiến hành nhiều cuộc huấn luyện ở châu Âu để chống lại cuộc tấn công bằng thiết giáp từ Liên Xô có thể xảy ra.

Trên đất Mỹ, M1 Abrams thường xuyên tập trận tại Trung tâm Huấn luyện Quốc gia (NTC) ở Fort Irwin, California, đây là nơi đào tạo thực tế nhất dành cho các kíp lái xe tăng này.

M1 Abrams đã được thực hành với các bài tập chống lại lực lượng xe tăng của Liên Xô/Nga, họ phải đối đầu với các phương tiện thời Liên Xô như BMP và BTR. Trung tâm Huấn luyện NTC cũng là nơi các kíp lái xe tăng M1 chuẩn bị trước khi tham chiến trong Chiến dịch Bão táp sa mạc.

Đến Trung Đông, M1 Abrams đã tham gia chiến đấu chống lại nhiều loại xe tăng Liên Xô có trong biên chế quân đội Iraq như T-55, T-62 và T-72. Người Mỹ chỉ mất 18 xe tăng Abrams trong chiến dịch ngắn ngủi này, trong đó có 9 chiếc bị loại khỏi chiến trường vì hư hỏng và không có thương vong cho các thành viên kíp lái xe tăng.

Những bản nâng cấp đáng chú ý

Hiện nay M1A2 là phiên bản được sử dụng nhiều nhất trong biên chế quân đội Mỹ. Chiếc xe tăng được nâng cấp các hệ thống chiến đấu giúp cải thiện khả năng sống sót cao hơn so với phiên bản M1A1.

Các cải tiến của M1A2 bao gồm thiết bị cảnh báo của chỉ huy được nâng cấp, trình xem nhiệt độ độc lập của chỉ huy (CITV), hệ thống thông tin liên phương tiện (IVIS), hệ thống định vị/điều hướng (POS/NAV).

General Dynamics cũng đã giành được hợp đồng trị giá 4,6 tỷ USD vào năm 2020 để cải tiến thêm cho phiên bản M1A2 SEPv3, dự kiến gói nâng cấp này sẽ hoàn thành vào tháng 6/2028. Đơn hàng được giao đầu tiên trị giá ước tính 406 triệu USD.

Tháng 12/2022, General Dynamic đã nhận được một hợp đồng nâng cấp khác trị giá gần 100 triệu USD từ quân đội. SEP trong M1A2 SEPv3 là viết tắt của “Gói nâng cao hệ thống”. Gói nâng cấp này là về hỏa lực, khả năng bảo vệ xe và khả năng sống sót của kíp lái. SEPv3 đã được giao cho quân đội Mỹ từ năm 2017.

M1A2 SEPv3 có thể bắn đạn động năng tiên tiến M829A4 và đạn đa năng (AMP). Xe cũng được trang bị hệ thống điều khiển từ xa phổ biến (CROWS), đây là một hệ thống chiến đấu tiên tiến với camera ban ngày tốt hơn.

M1A2 SEPv3 cũng đã cải thiện thiết bị tia hồng ngoại để giúp xe tăng tìm và tiêu diệt mục tiêu tốt hơn. Bộ giáp có thể bảo vệ chống lại các thiết bị nổ tự tạo, mìn và các loại bom bên đường điều khiển từ xa khác. SEPv3 có khả năng phát và phân phối điện tiên tiến giúp tiết kiệm nhiên liệu được cải cho xe tăng.

Các chuyên gia quân sự cho rằng đây là một giải pháp hiệu quả khi có thể tiếp tục nâng cấp hoặc cải tiến xe tăng từ nền tảng ban đầu. Những cải tiến của xe tăng M1 đã đi một chặng đường dài kể từ những năm 1970.

Tuy nhiên, ngày nay các mối đe dọa mới từ những vũ khí chống tăng tiên tiến hay những dòng xe tăng hiện đại hơn, đang thách thức khả năng chiến đấu của M1 Abrams. Mặc dù đã có nhiều ghi nhận về thiệt hại của M1 trên chiến trường, nhưng với những cải tiến và nâng cấp phù hợp chiếc xe tăng này vẫn được xem là phương tiện chiến đấu chủ lực của lục quân Mỹ trong thời gian dài.