Thị trường vũ khí thế giới qua các con số

Năm 2019, 5 công ty vũ khí hàng đầu đều có trụ sở tại Mỹ: Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, Raytheon và General Dynamics. 5 công ty này đạt tổng cộng 166 tỷ USD doanh thu hàng năm. Tổng cộng, 12 công ty Mỹ nằm trong số 25 công ty hàng đầu năm 2019, chiếm 61% tổng doanh thu. Lần đầu tiên xuất hiện trong top 25 là một công ty Trung Đông - Edge, có trụ sở tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, được thành lập vào năm 2019, là công ty hợp nhất của hơn 25 công ty bé.

Edge đứng thứ 22 và chiếm 1,3% tổng doanh số bán vũ khí của 25 công ty hàng đầu. Điều này chứng tỏ doanh thu từ dầu mỏ ở Cận Đông và Trung Đông cũng được đầu tư vào các doanh nghiệp tạo ra công ăn việc làm và tiền bạc, chứ không chỉ được tích lũy cho các chi tiêu cá nhân của giới cầm quyền. Edge là một ví dụ cho thấy nhu cầu cao đối với các sản phẩm và dịch vụ quân sự, kết hợp với mong muốn trở nên ít phụ thuộc hơn vào các nhà cung cấp nước ngoài, đang thúc đẩy sự phát triển của các công ty vũ khí ở Cận Đông và Trung Đông.

Một công ty mới khác lọt vào danh sách 25 công ty hàng đầu năm 2019 là L3Harris Technologies (xếp hạng thứ 10), được tạo ra bởi sự hợp nhất của 2 công ty Mỹ đều nằm trong 25 công ty hàng đầu của năm 2018, đó là Harris Corporation và L3 Technologies.

Danh sách 25 công ty hàng đầu cũng bao gồm 4 công ty Trung Quốc, 3 trong số đó nằm trong top 10 gồm Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC, thứ 6), Tập đoàn Công nghệ Điện tử Trung Quốc (CETC, thứ 8) và Tập đoàn Công nghiệp Bắc Trung Quốc (Norinco, thứ 9). Doanh thu tổng hợp của 4 công ty Trung Quốc trong danh sách 25 công ty hàng đầu, bao gồm cả Tập đoàn Công nghiệp Nam Trung Quốc (CSGC, thứ 24), từ năm 2018 đến năm 2019 tăng 4,8%. Các công ty vũ khí Trung Quốc đang hưởng lợi từ Quân đội Giải phóng Nhân dân các chương trình hiện đại hóa quân đội.

Ngược lại, doanh thu của 2 công ty Nga trong 25 công ty hàng đầu là Almaz-Antey và United Shipbuilding, giảm trong năm 2019 so với năm 2018 với tổng số 634 triệu USD. Một công ty thứ ba của Nga là United Aircraft, mất 1,3 tỷ USD doanh thu và rớt khỏi danh sách 25 công ty hàng đầu của năm 2019. Cạnh tranh trong nước và giảm chi tiêu của chính phủ để hiện đại hóa Hải quân Nga là 2 trong số những thách thức chính đối với United Shipbuilding trong năm 2019. Sau Mỹ, thị phần bán vũ khí trong năm 2019 của Trung Hoa lớn thứ hai, chiếm 16% của 25 công ty hàng đầu. 6 công ty Tây Âu cộng lại chiếm 18%. 2 công ty của Nga trong bảng xếp hạng này chiếm 3,9%.

19 trong số 25 công ty vũ khí hàng đầu đã tăng doanh số bán vũ khí trong năm 2019 so với năm 2018. Mức tăng tuyệt đối lớn nhất trong doanh thu bán vũ khí được ghi nhận là Lockheed Martin - 5,1 tỷ USD (11% theo giá trị thực). Theo báo cáo của nhà sản xuất Pháp Dassault Aviation Group, mức tăng phần trăm lớn nhất trong doanh số bán vũ khí hàng năm (105%). Việc xuất khẩu máy bay chiến đấu Rafale tăng mạnh đã đưa Dassault Aviation lần đầu tiên lọt vào danh sách 25 công ty vũ khí hàng đầu.

Báo cáo của cũng xem xét sự hiện diện quốc tế của 15 công ty vũ khí lớn nhất của năm 2019. Các công ty này có mặt trên tổng số 49 quốc gia, thông qua các công ty con, công ty liên doanh và cơ sở nghiên cứu đa sở hữu. Với sự hiện diện toàn cầu tại 24 quốc gia, Thales và Airbus là hai công ty quốc tế hóa nhất, theo sau là Boeing (21 quốc gia), Leonardo (21 quốc gia) và Lockheed Martin (19 quốc gia).

Anh, Australia, Mỹ, Canada và Đức có số lượng lớn nhất trong số các công ty này. Bên ngoài các ngành công nghiệp vũ khí ở Bắc Mỹ và Tây Âu, số lượng lớn nhất các tổ chức doanh nghiệp nước ngoài là Australia (38), Saudi Arabia (24), Ấn Độ (13), Singapore (11), Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (11) và Brazil (10). Có nhiều lý do khiến các công ty vũ khí có thể muốn thành lập ở nước ngoài, bao gồm khả năng tiếp cận tốt hơn với các thị trường đang phát triển, các chương trình vũ khí hợp tác hoặc các chính sách ở các nước sở tại liên kết việc mua vũ khí với chuyển giao công nghệ.

Trong số 49 quốc gia có các ngành công nghiệp nước ngoài thuộc 15 công ty vũ khí hàng đầu, 17 quốc gia là những quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Các nước phương Nam đang tìm cách khởi động lại chương trình sản xuất vũ khí của họ đã chào đón các công ty vũ khí nước ngoài như một phương tiện để hưởng lợi từ chuyển giao công nghệ. Các công ty vũ khí của Trung Quốc và Nga trong danh sách 15 công ty hàng đầu chỉ có sự hiện diện quốc tế hạn chế. Các biện pháp trừng phạt đối với các công ty Nga và các giới hạn của chính phủ đối với các công ty Trung Quốc dường như đóng một vai trò trong việc hạn chế sự hiện diện toàn cầu của họ.

Tất cả những dữ liệu này được thu thập bởi Cơ sở dữ liệu ngành vũ khí SIPRI được thành lập vào năm 1989. Vào thời điểm đó, nó đã loại trừ dữ liệu của các công ty ở các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, bao gồm cả Liên Xô. Phiên bản cập nhật chứa dữ liệu năm 2015, bao gồm dữ liệu của các công ty ở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Liên bang Nga. Một bản lưu trữ của một trăm bộ dữ liệu đầu tiên cho giai đoạn 2002-2018 có sẵn trên trang web SIPRI (www.SIPRI.org), trong khi 25 bộ đầu tiên đã được cập nhật với thông tin mới nhất hiện có.

Bán vũ khí được định nghĩa là bán hàng hóa và dịch vụ quân sự cho các khách hàng quân sự ở cấp quốc gia và quốc tế. Trừ khi có quy định khác, tất cả các thay đổi đều được thể hiện trong điều kiện thực tế. So sánh (ví dụ: giữa 2018 và 2019 hoặc giữa 2015 và 2019) dựa trên các nhóm công ty được liệt kê trong năm tương ứng (tức là so sánh giữa các nhóm công ty khác nhau).

Trong giai đoạn 2020-2021, SIPRI sẽ phát hành bộ dữ liệu về doanh số bán vũ khí của các công ty lớn nhất thế giới cùng với kết quả lập bản đồ về quá trình quốc tế hóa ngành này. Vì lý do này, một tập dữ liệu mới đã được tạo ra, bao gồm 400 công ty con, liên doanh và cơ sở nghiên cứu được liên kết với mười lăm công ty vũ khí hàng đầu vào năm 2019. Nguồn dữ liệu bao gồm tài liệu đầu tư của công ty, thông tin trên trang web của công ty, hồ sơ công khai và các bài báo và tạp chí.

Để được đưa vào bản đồ, một ngành công nghiệp vũ khí phải hoạt động trong phần lớn năm tài chính của nó, cũng như được đặt tại một quốc gia khác với quốc gia mà công ty mẹ của nó đặt trụ sở chính và cũng (i) sản xuất hoặc cung cấp hàng hóa quân sự nghĩa vụ quân sự đối với khách hàng là quân nhân; (ii) sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ hàng hóa lưỡng dụng cho các khách hàng quân sự.

Đây là lần chuyển giao dữ liệu quan trọng đầu tiên theo quan điểm của việc xuất bản Niên giám SIPRI tiếp theo vào giữa năm 2021. Trước đó, SIPRI sẽ công bố dữ liệu của mình về chuyển giao vũ khí quốc tế (chi tiết về tất cả các cuộc chuyển giao vũ khí quốc tế lớn vào năm 2020), cũng như dữ liệu về chi tiêu quân sự toàn cầu (thông tin toàn diện về xu hướng toàn cầu, khu vực và quốc gia trong chi tiêu quân sự).