Tình thế ngàn cân treo sợi tóc của Ukraine khi Nga đánh dữ dội vào Đông Bắc

Tình hình Ukraine ở khu vực Đông Bắc nguy ngập đến mức Tổng thống Zelensky đã phải hủy tham gia tất cả các sự kiện quốc tế trong những ngày sắp tới, bao gồm cả chuyến thăm Tây Ban Nha, nơi ông dự kiến ký một thỏa thuận an ninh.

Hôm 15/5/2024, tại khu vực Đông Bắc, các lực lượng Ukraine phải phòng ngự quyết liệt ở thị trấn Vovchansk nằm cách biên giới Nga 8km. Tại đây, lính Ukraine phải tử thủ trong những trận đánh đường phố nhằm kiềm chế đà tiến của quân Nga.

Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine thừa nhận binh sĩ của họ đã rút khỏi vị trí tại 2 thị trấn, bao gồm Vovchansk, cho phép lực lượng Nga tạo chỗ đứng. Vài tiếng sau đó, Bộ Tổng tham mưu này cho biết, quân đội Ukraine mới chỉ “đẩy lui một phần” quân Nga ra khỏi thị trấn Vovchansk.

Oleksiy Kharkivskiy - cảnh sát trưởng của Ukraine tại Vovchansk, thông báo vào hôm 15/5 từ chính thị trấn này rằng “giao tranh vẫn đang tiếp diễn”. Ông ta cho biết thêm, quân Nga đã chiếm lĩnh các vị trí tại một số con phố và tình hình đang “cực kỳ khó khăn”.

Giới chức Ukraine cũng như các nhà phân tích quân sự cho rằng vị thế của Ukraine trên chiến trường trong những ngày gần đây đã xấu đi một cách nghiêm trọng. Trong tình thế bị áp đảo về số lượng và vũ khí, lực lượng quân sự Ukraine phải vất vả nỗ lực đẩy lui cuộc tấn công của Nga ở vùng Đông Bắc.

Hỏa lực của lính Ukraine. Ảnh: Nytimes.

Các quan chức Ukraine cho biết, quân đội Nga có vẻ tiến chậm một chút ở Đông Bắc một phần là vì vào ngày thứ 6 của đợt tấn công này, họ đã tiếp cận được một số khu vực đô thị, như Vovchansk, nên vấp phải sự kháng cự lớn hơn.

Tổng cục trưởng Tình báo quốc phòng Ukraine, tướng Kyrylo Budanov, phát biểu trên truyền hình Ukraine vào hôm 14/5 rằng các đơn vị Ukraine bổ sung đã được đưa nhanh tới khu vực này nhằm cản bước quân Nga. Mặc dù vậy, tướng Budanov thừa nhận “tình hình vẫn rất căng thẳng và chuyển biến rất mau lẹ”.

Bản đồ nguồn mở do các nhóm phân tích độc lập xây dựng đã xác nhận phần nào các đánh giá của giới chức và giới nghiên cứu Ukraine. Theo các bản đồ này, quân Nga đã tạo được chỗ đứng tại 2 khu định cư trong ngày qua. Trước đó, Nga đã chiếm được tới 5 khu chỉ trong một ngày.

Về phần mình, Bộ Quốc phòng Nga hôm 15/5 tuyên bố họ đã chiếm được 2 khu định cư ở vùng Đông Bắc của chiến trường.

Ngoài ra, Nga còn cho hay họ đã chiếm được ngôi làng Robotyne ở phía Nam. Phía Ukraine phủ nhận tuyên bố này. Serhii Skibchyk - người phát ngôn Lữ đoàn 65 của Ukraine, cho biết đối phương “mới chỉ nằm ở vùng rìa, còn chúng tôi vẫn ở trong làng”.

Mùa hè năm 2023, Ukraine tái chiếm ngôi làng Robotyne - một trong những thành quả hiếm hoi của họ trong đợt phản công thất bại khi ấy. Do vậy, nếu ngôi làng này rơi vào tay Nga một lần nữa, đó sẽ là đón giáng mạnh vào nhuệ khí quân đội Ukraine.

Thị trấn Vovchansk đã bị giội bom nặng nề kể từ khi Nga khởi động chiến dịch tiến công mới, sử dụng bom lượn - thứ vũ khí định hướng với sức công phá cực mạnh. Giới chức địa phương cho biết, đa phần cư dân của thị trấn (khoảng 17.000 vào thời điểm trước xung đột) đã di tản hết.

Hôm 15/5 Oleh Syniehubov - người đứng đầu cơ quan hành chính quân sự tỉnh Kharkov (do Ukraine kiểm soát), nói rằng gần 8.000 dân thường đã sơ tán khỏi các làng mạc, khu định cư trong tỉnh này. Những người sơ tán đó bao gồm dân làng ở vùng rìa của tỉnh Kharkov mà trong những ngày gần đây đã bị Nga pháo kích mỗi lúc một nhiều.

Krystyna Havran - ủy viên hội đồng làng Lyptsi cách vùng rìa của Kharkov khoảng 16km, cho hay bà đã phải vội sơ tán nhanh dân thường trong các ngày gần đây do chiến sự đang lan đến rất gần. Bà than: “Chẳng hạn ai tưởng tượng được lại có một cuộc tấtiếnn công như vậy”.

Hầu hết những người sơ tán từ vành ngoài tỉnh Kharkov đã di chuyển vào trong thành phố Kharlov, hy vọng thành phố lớn thứ 2 này của Ukraine sẽ che chở tốt hơn cho họ. Tuy nhiên bản thân thành phố này cũng trở thành một mục tiêu không kích của Nga trong vài tuần qua.

Giới phân tích cho rằng Nga đẩy mạnh đánh vào khu vực phía Bắc của Kharkov là nhằm chiếm các vị trí như ngôi làng Lyptsi để từ đó có thể rót đạn pháo dễ dàng vào thành phố Kharkov.

Ngoài ra, quân đội Nga cũng đánh vào mạng lưới nhà máy điện của đối phương ở tỉnh Kharkov và những vùng khác của Ukraine kể từ tháng 3, nhằm làm cho Ukraine mất điện trên diện rộng. Trên thực tế, Ukraine đã phải cắt điện luân phiên để thích ứng với tình hình mới. Lượng điện ở ngay cả thủ đô Kiev cũng bị giảm đáng kể.

Trong bối cảnh ấy, giới chức Ukraine đã phải hối thúc các đồng minh phương Tây viện trợ khẩn cho họ hệ thống phòng không và đạn dược đi kèm để bắn hạ cả tên lửa và UAV Nga. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đã lặp lại yêu cầu đó trong một cuộc họp với Ngoại trưởng Mỹ Blinken hôm 15/5. Cụ thể ông Kuleba yêu cầu Mỹ giúp Ukraine có được thêm các tổ hợp phòng không Patriot do Mỹ sản xuất.

Nga tính toán kỹ thời điểm cho cuộc tiến công của mình (bắt đầu vào ngày 10/5 vừa qua). Hiện nay, Ukraine đang thiếu nhân lực, phải vật lộn để tuyển tân binh. Họ cũng khan hiếm đạn dược do những trì hoãn trong viện trợ của phương Tây, đặc biệt là Mỹ.

Kết thúc chuyến thăm Kiev mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 15/5 nói rằng Mỹ đang “đẩy mạnh đưa đạn dược, xe thiết giáp, tên lửa và vũ khí phòng không” ra tiền tuyến Ukraine.

Ngoại trưởng Blinken cho biết thêm, chính quyền Tổng thống Biden đã phân bổ 2 tỷ USD cho quân đội Ukraine - phần lớn số tiền này sẽ đầu tư vào ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine để giúp nước này tự sản xuất vũ khí trong dài hạn.