Tổng thống Philippines tuyên bố “cự tuyệt” vũ khí Mỹ

Tổng thống Rodrigo Duterte (Ảnh: Reuters)

Trong bài phát biểu trước các binh sĩ hôm 11/1 tại tỉnh Bulacan, Tổng thống Rodrigo Duterte cho biết ông không đồng ý tiếp tục mua vũ khí từ Mỹ vì chính quyền Tổng thống Donald Trump dọa sẽ áp lệnh trừng phạt với những nước mua trang thiết bị quân sự từ Nga. Ngoài ra, ông Duterte cũng chỉ trích việc Mỹ phản đối Philippines có giao dịch với Trung Quốc và lên án Manila về chiến dịch chống ma túy đẫm máu.

"Nếu chúng ta mua (vũ khí) từ Trung Quốc hoặc Nga, chúng ta sẽ bị liệt vào danh sách cấm vận, chúng ta không thể giao thương với Nga. Do vậy, đừng kỳ vọng tôi sẽ mua vũ khí từ Mỹ", Tổng thống Duterte nói.

Theo nhà lãnh đạo Philippines, chính quyền của ông sẽ thay thế việc mua vũ khí từ Mỹ, một đồng minh chính trị và quân sự truyền thống của Manila, bằng những trang thiết bị quân sự không chỉ từ Nga, mà còn từ Hàn Quốc và Israel - nơi ông Duterte đến thăm năm 2018.

Phát biểu của Tổng thống Duterte được đưa ra chỉ một tháng sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana thông báo nước này muốn mua 16 máy bay trực thăng Black Hawk do Mỹ sản xuất trị giá 240 triệu USD, thay vì mua trực thăng rẻ hơn của Nga để tránh các lệnh trừng phạt của Washington.

Philippines đang lên kế hoạch chi khoảng 5,6 tỷ USD trong vòng 5 năm tới để cải thiện năng lực phòng vệ của nước này. Năm ngoái, Philippines đã mua các máy bay chiến đấu của Hàn Quốc, tàu hậu cần từ Indonesia và xe bọc thép từ Israel.

Một thỏa thuận quân sự do Philippines và Mỹ đàm phán năm ngoái đã bị chặn lại tại Quốc hội Mỹ sau khi một số nghị sĩ từ chối thông qua thỏa thuận này với cáo buộc Philippines vi phạm nhân quyền trong cuộc chiến chống ma túy do Tổng thống Duterte phát động. Cuộc chiến gây tranh cãi này khiến hàng nghìn người thiệt mạng tại Philippines.

Tháng 8/2017, Tổng thống Donald Trump đã ký luật áp lệnh trừng phạt mới với những quốc gia và thực thể có giao dịch với các cơ quan tình báo và quốc phòng Nga.

Tháng 8/2018, một quan chức quốc phòng Mỹ cảnh báo Philippines về việc mua vũ khí từ Nga, cho rằng động thái này của Manila "không giúp ích cho quan hệ đồng minh" giữa hai nước.

"Khi các vị mua các hệ thống vũ khí, đặc biệt là những hệ thống quan trọng, các vị không chỉ mua năng lực (phòng thủ), mà còn đang đầu tư vào một mối quan hệ", Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về Các vấn đề An ninh Thái Bình Dương Randall Schriver nói.

Trong một động thái được cho là gây tổn hại cho mối quan hệ song phương Mỹ - Philippines, Manila đã kêu gọi xem xét lại Hiệp ước Phòng thủ chung (MDT), một thỏa thuận liên minh lâu đời giữa Washington và Manila và được xem là nền tảng cho quan hệ chiến lược giữa hai bên.

Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana, cựu tùy viện quốc phòng Philippines tại Washington, đang dẫn đầu nỗ lực kêu gọi đánh giá lại một trong những hiệp ước tạo nên mối quan hệ đồng minh lâu đời nhất ở châu Á. Giới quan sát nhận định hiệp ước MDT nếu bị hủy bỏ sẽ có tác động rất lớn đến tình hình an ninh khu vực, bao gồm tranh chấp trên Biển Đông.