Xe tăng hạng nhẹ AMX-13 ‘đồ cổ’ vụt trở thành nền tảng chiến xa tương lai của Pháp?

Xe tăng hạng nhẹ AMX-13 do Pháp sản xuất là phương tiện tác chiến ra đời từ rất lâu, nhưng nó lại đang cho thấy có những đặc điểm khá phù hợp với chiến tranh hiện đại.

Trang thông tin quân sự Opex360 của Pháp nhận xét, kinh nghiệm thu được từ chiến trường Ukraine đang khiến phương Tây đưa ra những kết luận có vẻ trái ngược.

Cụ thể, Bộ Quốc phòng Pháp đang thảo luận về những tính năng và đặc điểm mà một chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) tương lai đầy triển vọng (Dự án MGCS) nên có, nhất là khi vai trò của MBT đã thay đổi rất nhiều trong điều kiện hiện nay.

Căn cứ vào những gì mà thiết giáp hiện đại thể hiện qua cuộc xung đột Ukraine, về cơ bản vai trò của xe tăng đã bị giảm bớt, chủ yếu thực hiện chức năng chạy và bắn (hit and run) như phương tiện yểm trợ hỏa lực.

Với sự hỗ trợ đến từ các loại đạn tấn công chính xác tầm xa, máy bay không người lái vũ trang và cảm tử... xe tăng không còn là phương tiện quyết định chiến trường mặt đất như trước kia nữa.

Quân đội Pháp muốn có một chiếc xe tăng khác với những MBT đang được Mỹ, Anh, Đức và Nga sử dụng. Trong bối cảnh đó, họ không chỉ đề cập đến chiếc Leclerc mà còn cả xe tăng hạng nhẹ AMX-13 đã bị loại biên từ cuối thập niên 1980.

Sự quan tâm trở lại đến khái niệm xe tăng hạng nhẹ AMX-13 được thể hiện ít nhất qua những gì mà Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Pháp (CEMAT) - Tướng Pierre Shill, khi ông nói về cỗ chiến xa đặc biệt này.

Tướng Shill cho rằng trong chiến tranh hiện đại, đặc điểm về khả năng cơ động và hỏa lực là quan trọng nhất đối với xe tăng. Căn cứ yêu cầu trên, chiếc AMX-13 với các đặc điểm thiết kế "vượt thời đại" của nó lại tỏ ra rất phù hợp.

Quan điểm trên không có nghĩa là dự án xe tăng tương lai MGCS đầy hứa hẹn sẽ dựa trên thiết kế AMX-13 theo đúng nghĩa đen, chúng ta chỉ đang nói về một mẫu tham khảo để làm cơ sở nhằm tạo ra một phương tiện mới.

Khi chúng ta đề cập đến chiếc xe tăng hạng nhẹ AMX-13 do Pháp sản xuất, vốn đã là đối tượng nghiên cứu của các nhà sử học bởi đã "hoàn thành sứ mệnh lịch sử", thì vẫn cần đề cập đến những điều sau về phương tiện tác chiến này.

AMX-13 là một trong những loại xe tăng được sản xuất nhiều nhất trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, với khoảng 7.700 chiếc chế tạo tại Pháp và một số quốc gia được Paris cấp giấy phép.

Trọng lượng của xe tăng hạng nhẹ AMX-13 ở mức chỉ 15,5 tấn, dẫn tới vỏ giáp của nó chỉ chống được các loại đạn súng bộ binh thông thường và mảnh pháo, nhưng nhờ vậy mà xe có tốc độ lên tới 65 km/h, kíp điều khiển 3 người.

Cấu hình vũ khí của xe tăng hạng nhẹ AMX-13 không giống nhau, tùy thuộc vào phiên bản, có thể đó là pháo 76 mm, 90 mm hoặc 105 mm, cơ số đạn đối với từng loại là 32 - 36 viên, được đặt trong bộ nạp đạn tự động.

Về cơ bản, vai trò xe tăng hạng nhẹ AMX-13 trên chiến trường thực sự là "chạy và bắn", tức là tác xạ vào bộ binh và công sự của đối phương rồi nhanh chóng rời khỏi vị trí.

Sức cơ động cao, gọn gàng, hệ thống nạp đạn tự động "đi trước thời đại" khiến cỗ chiến xa này thực sự nên được đánh giá kỹ lưỡng về tiềm năng trong chiến tranh hiện đại.