Cần thay đổi công tác kiểm tra chuyên ngành từ vụ “tắc” hơn 22.000 hộp sữa viện trợ

Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Hải quan tại công văn số 5315/TCHQ-GSQL ngày 9/11/2021, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã chủ động liên hệ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP Hồ Chí Minh để hướng dẫn thủ tục liên quan đến lô hàng và cho đưa hàng hóa về bảo quản để đảm bảo chất lượng trong khi chờ thực hiện thủ tục kiểm tra an toàn thực phẩm để thông quan.

Ngày 14/11/2021, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế có công văn số 2178/ATTP-KN thông báo kết quả kiểm tra lô hàng nêu trên do Viện Y tế công cộng TP Hồ Chí Minh thực hiện đạt theo quy định hiện hành. Trên cơ sở đó, Mặt trận Tổ quốc TP đã đăng ký tờ khai cho lô hàng lúc 11h ngày 15/11/2021 và lô hàng đã cơ quan hải quan thông quan theo đúng quy định tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm vào lúc 15h cùng ngày.

Trước đó, vụ việc này đã làm nóng nghị trường, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam TP Hồ Chí Minh gặp vướng mắc khi thực hiện thủ tục tiếp nhận viện trợ 22.362 lon sữa công thức Nutrico Optimum dành cho trẻ em từ 1 đến 36 tháng tuổi, sản xuất và nhập khẩu tại Úc.

Lô hàng viện trợ sữa bột đã đến cửa khẩu cảng Cát Lái ngày 21/10/2021, tuy nhiên sau gần 1 tháng Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hồ Chí Minh chưa nộp hồ sơ để đăng ký tờ khai nhập khẩu lô hàng.

Ngày 9/11/2021, Tổng cục Hải quan đã có văn bản khẩn trả lời Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh liên quan đến vụ 22.000 lon sữa nhập khẩu viện trợ. Theo đó, Tổng cục Hải quan cho biết theo quy định tại Điều 13 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm thì hàng hóa viện trợ không thuộc trường hợp miễn kiểm tra an toàn thực phẩm. Tuy nhiên để tạo thuận lợi, Tổng cục Hải quan cho phép đưa hàng hóa về bảo quản trên cơ sở đề nghị của người khai hải quan.

Trả lời Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh về việc vướng mắc thủ tục kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa viện trợ, Tổng cục Hải quan cho biết, theo trình bày và tài liệu gửi kèm công văn thì lô hàng sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi do nhóm thân hữu Sydney và Công ty sữa Nutrico (quốc tịch Úc) viện trợ cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam TP Hồ Chí Minh để phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 là hàng hóa do nước ngoài viện trợ phi dự án cho Việt Nam.

Tại phiên thảo luận ở Quốc hội sáng 9/11/2021, đại biểu Tô Thị Bích Châu (đoàn đại biểu TP Hồ Chí Minh) nêu thực tế, 1 lô hàng 22.000 lon sữa từ Úc chuyển về ủng hộ người dân thành phố chống dịch, Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) trả lời đồng ý sau 2 ngày nhưng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) lại đề nghị hỏi Chính phủ. Lô hàng về nước đã 1 tháng nhưng không lấy ra được.

“Chúng tôi gửi công văn đến Chính phủ thì cũng giao về cho Cục An toàn thực phẩm trả lời, vậy tại sao không tham mưu luôn, nêu chính kiến của mình?” bà Châu cho biết và nhấn mạnh cách làm của Cục An toàn thực phẩm là đúng quy trình nhưng không đúng tinh thần “chống dịch như chống giặc”.

"Hàng cứu trợ về gần 1 tháng chưa lấy ra được. Lỗi do ai?", bà Bích Châu đặt câu hỏi tại nghị trường.

Từ sự việc trên, phân tích theo quy định pháp luật hiện nay, Tổng cục Hải quan cho biết, theo Điều 13 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, có 9 trường hợp được miễn kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm. Lô hàng sữa hộp viện trợ này không thuộc đối tượng được miễn kiểm tra, trừ trường hợp được Chính phủ, Thủ tướng cho phép nhập khẩu để phục vụ yêu cầu khẩn cấp; và cũng theo quy định tại Điều 6, 7, 8 của Nghị định thì mặt hàng sữa dành cho trẻ em đến 36 tháng tuổi phải thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm. Người nhập khẩu phải thực hiện đăng ký tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ định và nộp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm do cơ quan này cấp để được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm và thông quan hàng hóa.

Việc thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm như trên được thực hiện cho từng doanh nghiệp; không áp dụng đối với hàng hóa cùng loại, cùng tên, nhãn hàng hóa, cơ sở sản xuất hàng hóa, chất liệu bao bì của các doanh nghiệp khác đã nhập khẩu trước đó, điều này đã làm ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa.

Từ những vấn đề vướng mắc đó, thực hiện Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã xây dựng Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu.

Bộ Tài chính đang xây dựng Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Ảnh minh họa: Internet

Nghị định này đang hướng tới tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện các hoạt động kiểm tra chuyên ngành, đặc biệt là kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm.

Theo quy định dự thảo Nghị định, các mặt hàng dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, đặc biệt là sữa dành cho trẻ dưới 36 tháng tuổi chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký bản công bản công bố sản phẩm và cấp mã số đăng ký một lần bởi nhà nhập khẩu đầu tiên; đối với mặt hàng cùng loại, cùng tên, nhãn hàng hóa, cơ sở sản xuất hàng hóa, chất liệu bao bì với hàng hóa đã được cấp mã số đăng ký bản công bố sản phẩm, các nhà nhập khẩu tiếp theo không cần phải thực hiện lại thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm mà được sử dụng mã số đăng ký bản công bố sản phẩm để được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm. Mã số đăng ký bản công bố sản phẩm được công khai trên Cổng thông tin một cửa quốc gia để các doanh nghiệp tra cứu và làm thủ tục thông quan.

Mặc dù dự thảo Nghị định quy định nhiều nội dung cải cách, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhưng một số Bộ, ngành còn ý kiến chưa nhất trí với dự thảo Nghị định.Với những nội dung này đã được giải trình cụ thể và xin ý kiến các thành viên Chính phủ.