Chuyển hướng xuất khẩu sang thị trường gần Việt Nam: Cẩn trọng khi giao thương

Liên tục nhận các đơn hàng xuất khẩu qua Trung Đông, Mỹ, song các đơn hàng này hầu như không có lãi do chi phí đầu vào cao bởi doanh nghiệp xuất khẩu đang chịu tác động tiêu cực kép. Đó là giá cước vận tải tăng và đồng USD cũng tăng giá. Điều này khiến lợi nhuận của doan nghiệp bị ăn mòn.

Trước tình trạng này, các thị trường gần như Trung Quốc, ASEAN đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn trong chiến lược kinh doanh của mình để tiết giảm chi phí.

Theo ông Phạm Quang Anh - CEO Công ty Dệt may Dony, doanh nghiệp của ông đã chủ động điều chỉnh, cân nhắc mở rộng sang thị trường Campuchia để dễ giao nhận. Mặc dù Campuchia là thị trường mới, song lượng đơn hàng khá dồi dào.

Thông thường ngành dệt may sẽ bán chạy nhất vào dịp Tết Nguyên đán với Trung Quốc và dịp Tết Dương lịch với các thị trường châu Âu, Mỹ, Trung Đông. Riêng thị trường Campuchia, do ngày Tết của nước này rơi vào tháng 4/2024, nên nghịch mùa với tất cả các thị trường khác.

“Mùa thấp điểm của thị trường truyền thống là cao điểm của Campuchia. Nhờ đó, doanh nghiệp có đủ đơn hàng để sản xuất trong cả năm. Dự kiến năm 2024, doanh số của công ty sẽ tăng 15%”, ông Anh cho biết.

Đánh giá về thị trường xuất khẩu, ông Nguyễn Văn Thứ - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm GC Food cho rằng, nông sản Việt tiếp tục được hưởng lợi về thuế suất ưu đãi nhờ các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký với Hàn Quốc, Nhật Bản. Từ đầu năm 2024 đến nay đơn hàng xuất khẩu tới các thị trường chính đều tăng trưởng tới 50%.

Ngoài các thị trường cũ, doanh nghiệp sẽ mở rộng sang thị trường lân cận như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia. Hiện công ty đã tạm dừng những đơn hàng xuất khẩu đến thị trường Trung Đông và chuyển hướng sang những thị trường thuận lợi hơn là Trung Quốc, Nhật Bản.

Đối với mặt hàng rau quả, theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản là những thị trường xuất khẩu rau quả lớn của Việt Nam khi chiếm tới 98% tổng kim ngạch. Đây là những thị trường có rất nhiều ưu điểm đối với rau quả Việt Nam như vị trí địa lý gần, thuận tiện về logistics, thời gian vận chuyển nhanh giúp giảm chi phí vận chuyển cũng như giảm thiểu rủi ro về chất lượng hàng hóa

Bên cạnh đó, một số thị trường ASEAN không phải thị trường khó tính nên sẽ là nơi để các doanh nghiệp kiểm tra độ thích nghi của sản phẩm, từ đó làm bàn đạp để tiến sang các thị trường khác.

Đồng quan điểm, ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp chế biến thủy sản cũng đang tăng cường khai thác xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Cùng với đó là mở rộng kết nối xuất khẩu sang thị trường Ấn Độ.

Đây là 2 thị trường rất tiềm năng nhờ dân số đông và nhu cầu tiêu dùng đa dạng, từ phân khúc trung bình đến cao cấp.

Tuy nhiên, ông Hòe cho rằng, cùng với việc chuyển hướng thị trường, doanh nghiệp cần cẩn trọng khi giao thương. Thông tin từ các tham tán thương mại cho biết, hiện đang có tình trạng lợi dụng chiến sự, một số đối tượng lừa đảo đưa ra các đơn hàng lớn, giá tốt để lừa đảo và chiếm đoạt hàng.

“Khi có các đơn hàng kiểu như vậy, đề nghị doanh nghiệp thận trọng và xác minh kỹ qua kênh đại sứ quán và Thương vụ Việt Nam tại khu vực. Khi giao dịch với doanh nghiệp nhập khẩu, doanh nghiệp cần ký hợp đồng thanh toán theo hình thức thư tín dụng, có đặt cọc.

Đồng thời, không trả trước bất kỳ khoản phí nào liên quan đến chi phí môi giới hợp đồng, phí phát hành hóa đơn vì đây là hành vi lừa đảo phổ biến”, ông Hòe cảnh báo.

Theo Tổng cục Hải quan, tháng 1/2024 thương mại giữa Việt Nam và ASEAN đạt 6,81 tỷ USD, tăng 35% so với mức 5,02 tỷ USD ghi nhận cùng kỳ năm 2023. Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang ASEAN đạt 3,19 tỷ USD, tăng 45% so với mức 2,19 tỷ USD ghi nhận cùng kỳ năm trước và chiếm 9,2% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam ra thế giới.

Trong quý I/2024, gạo là một trong 38 mặt hàng chính Việt Nam xuất khẩu sang Malaysia với giá xuất khẩu ghi nhận tăng tới 24% so với cùng kỳ năm trước, từ 498 USD/tấn lên 622 USD/tấn. Việt Nam có 4 mặt hàng xuất khẩu sang Indonesia đạt kim ngạch từ 100 triệu USD trở lên, bao gồm gạo, chất dẻo nguyên liệu, cà phê, điện thoại và linh kiện.

Cũng trong quý I, ngoài nhóm hàng điện tử, dầu thô và sản phẩm hóa chất trở thành những mặt hàng Việt Nam có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất sang thị trường Thái Lan. Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang Thái Lan đạt 1,98 tỷ USD, tăng 7% so với mức 1,85 tỷ USD ghi nhận cùng kỳ năm trước.