Đổi mới và chuyển đổi số: Bệ phóng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình vẫn còn cao

GS Tetsuya Watanabe - Chủ tịch ERIA cho biết, để hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, với sự tư vấn của Đại sứ Nhật Bản, ERIA đã dành hai năm hợp tác với 30 chuyên gia Nhật Bản, Việt Nam và nhiều quốc gia để biên soạn báo cáo “Việt Nam 2045: Các vấn đề và thách thức đối với phát triển”.

“Bằng cách tiếp cận tổng thể, công trình nghiên cứu đưa ra khuyến nghị chính sách để Việt Nam trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045. Chúng tôi hy vọng sẽ giúp Việt Nam lựa chọn mô hình tốt nhất để phát triển nhằm đạt được mục tiêu này. Đồng thời, mong muốn hợp tác với các trường đại học ở miền Trung Việt Nam trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao", GS Tetsuya Watanab nói.

Nhìn lại sau 40 năm đổi mới, TS Võ Trí Thành - Chủ tịch Ủy ban Hợp tác kinh tế Thái Bình Dương của Việt Nam, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhận định, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể, chuyển đổi từ một quốc gia nghèo thành quốc gia có thu nhập trung bình và trở thành một trong những nền kinh tế mở cửa nhất thế giới,

Mặc dù vậy theo ông, Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình vẫn còn cao và đất nước cũng đã chịu những hậu quả về môi trường do sự tăng trưởng của mình.

“Chúng ta đã bỏ lỡ nhiều cơ hội phát triển, nên bây giờ để bảo đảm thành công mục tiêu thu nhập cao vào năm 2045 cần phải rút ra bài học từ những kinh nghiệm trong quá khứ, nhấn mạnh vào quyết tâm chính trị, cải cách hành chính và hội nhập quốc tế.

Các hành động chính sách quan trọng bao gồm tăng cường năng lực công, cải thiện khung pháp lý, đẩy nhanh tái cơ cấu, nâng cao phát triển nguồn nhân lực và củng cố hệ thống đổi mới quốc gia để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và đạt được các mục tiêu phát triển. Nói chung, Việt Nam cần tiếp tục đổi mới”, TS Võ Trí Thành phát biểu.

Việt Nam đặt trọng tâm vào đổi mới và chuyển đổi số

Về các vấn đề thay đổi mô hình tăng trưởng - chính sách để tránh “bẫy thu nhập trung bình” và những tác động của nó đối với Việt Nam, GS Trần Văn Thọ (GS danh dự Đại học Waseda, Nhật Bản) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển đổi từ tăng trưởng dựa trên đầu vào sang tăng trưởng dựa trên năng suất nhân tố tổng hợp và vai trò của cải cách thể chế trong việc duy trì tăng trưởng.

Theo ông, Việt Nam đang nói nhiều về đổi mới sáng tạo nhưng con số cụ thể thì còn rất yếu, rất mỏng. Để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và đạt được tăng trưởng dài hạn, Việt Nam cần tập trung vào các chính sách thúc đẩy công nghiệp hóa, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), cải thiện thị trường yếu tố sản xuất, nâng cao giáo dục và đào tạo, cũng như đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Chuyển dịch cơ cấu là vấn đề quan trọng nhất của Việt Nam hiện nay.

Ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng Ban nghiên cứu tổng hợp, Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, kể từ năm 2016, tăng trưởng kinh tế dài hạn của Việt Nam đã chậm lại, chủ yếu do sự cạn kiệt của các động lực tăng trưởng truyền thống. Mô hình tăng trưởng truyền thống, vốn phụ thuộc nhiều vào việc mở rộng các yếu tố sản xuất như đất đai, lao động và vốn, đã gần như đạt đến giới hạn của nó..

Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Việt Nam đã đặt trọng tâm vào đổi mới và chuyển đổi số. Sự phát triển của nền kinh tế số được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng thu nhập của Việt Nam, với mục tiêu cuối cùng là đạt được mức thu nhập cao vào năm 2045. Nghị quyết năm 2019 của Chính phủ về Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đặt tầm nhìn cho Việt Nam trở thành một quốc gia dẫn đầu về sản xuất thông minh và đổi mới tại châu Á vào năm 2045.

“Để đạt được nền kinh tế số, Việt Nam phải giải quyết nhiều thách thức, bao gồm cải thiện sự phối hợp giữa các cơ quan chính phủ, điều chỉnh các tiêu chuẩn kỹ thuật, ban hành các luật cơ bản để hỗ trợ chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực am hiểu công nghệ số”, ông Nguyễn Ánh Dương phát biểu.