Chất lượng không khí ở Việt Nam không tốt cho sức khỏe ở mức đáng lo ngại

Những ngày gần đây, chất lượng không khí ở Hà Nội ở mức "rất xấu", như trong ngày 21/1, 5 điểm quan trắc của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội ở Hoàn Kiếm, Bắc Từ Liêm, Sóc Sơn ghi nhận chỉ số chất lượng không khí AQI trên 200. Hơn 30 điểm quan trắc của Hà Nội không có điểm nào AQI trung bình, đa phần là "xấu" (tập trung ở nội thành) và "kém" (ở ngoại thành).

"Chỉ số chất lượng không khí của Việt Nam thường ở mức không tốt cho sức khỏe và đây là vấn đề đáng lo ngại". Đây là khẳng định của Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Kritenbrink trong buổi tọa đàm Giải quyết vấn đề Khủng hoảng Chất lượng Không khí: Từ Hoa Kỳ đến Việt Nam" tại Hà Nội chiều 25/1.

Theo đó, ông Kritenbrink cho rằng tình trạng ô nhiễm ở Hà Nội đặc biệt nghiêm trọng vào mùa đông, mà một trong những nguyên nhân là do gió, thời tiết, đốt chất thải hoặc rơm rạ, khí thải từ phương tiện giao thông và sản xuất điện.

Các diễn giả tham gia sự kiện.

Đại sứ cũng cho biết phái đoàn Mỹ đã thiết lập những hệ thống giám sát chất lượng không khí ở hai thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh, nhằm cung cấp các chỉ số chất lượng không khí cho nhân viên, công dân Mỹ ở Việt Nam cũng như tất cả ai quan tâm.

"Chúng tôi là một trong những cơ quan đầu tiên công bố dữ liệu về chất lượng không khí trực tuyến cho Việt Nam và hy vọng nỗ lực này sẽ cổ vũ các cơ quan khác làm điều tương tự", ông Kritenbrink nói.

Mỹ được biết đến là quốc gia đã có nhiều kinh nghiệm trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí hàng chục năm qua và mong muốn được chia sẻ điều đó với Việt Nam.

"Với tư cách là một người bạn của Việt Nam, dự định và mục tiêu của chúng tôi là muốn chia sẻ những kinh nghiệm mà Mỹ vất vả có được, đồng thời hợp tác với Việt Nam để chúng ta có thể có được bầu không khí sạch", ông cho hay.

Bên cạnh đó, ông Kritenbrink cũng cho rằng để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí, Chính phủ Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn vào việc giám sát môi trường và thực thi các quy định, xử lý chất thải phù hợp, thay thế năng lượng hóa thạch bằng các nguồn năng lượng sạch.

Tại sự kiện, bà Brittany Thomas, đại diện của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), cũng chia sẻ các hoạt động của tổ chức này cùng Chính phủ Mỹ, nhằm hỗ trợ Việt Nam đối phó với ô nhiễm trong khí, như chương trình Clean Air Green City (CAGC, Thành phố xanh không khí sạch) hay dự án Hành động giảm ô nhiễm trị giá 11,3 triệu USD.

Bà Lê Thanh Thủy, Trưởng phòng quản lý dự án và truyền thông tại Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội, thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, thành phố đã có những động thái tích cực nhằm đối phó với ô nhiễm không khí. Nổi bật là hai Chỉ thị 15, ban hành năm 2019 và 2020, về việc loại bỏ bếp than tổ ong và hạn chế đốt rơm rạ, cùng Chỉ thị 19 về các giải pháp giải quyết chất lượng không khí ở Hà Nội.

Bên cạnh đó, sau 1 năm thực hiện Chỉ thị của Chính phủ về việc không dùng bếp than tổ ong, từ 49.921 bếp than tổ ong được người dân sử dụng năm 2017 đến quý IV năm 2020 chỉ còn 4, 571 bếp than tổ ong; giảm 91,61%.

Bên cạnh đó, với phương pháp LEAP IBC tập trung chủ yếu vào chỉ tiêu khí CO và bụi mịn PM 2.5, kết quả thu được ở Hà Nội khí CO giảm 19.000 tấn và bụi mịn PM 2.5 giảm 1658 tấn/năm.

Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm tại Hà Nội hiện chưa giảm. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội hồi đầu tháng công bố hàng loạt nguyên nhân gây ô nhiễm như thời tiết, các cụm công nghiệp xung quanh phát triển mạnh, giao thông tăng cao, rác ùn ứ, đốt rác thải, hoạt động xây dựng, trong đó có lát đá vỉa hè, sản xuất cuối năm gia tăng.

Tuy nhiên, một vấn đề đang quan tâm ở thời điểm hiện tại, theo bà Thủy đó là Hà Nội vẫn chưa thực sự tìm được nguyên nhân, chưa tìm được nguồn ô nhiễm không khí chính gây ra ô nhiễm không khí ở thời điểm hiện tại. Chính vì vậy, theo bà Thủy, việc đầu tiên cần làm là phải bắt được bệnh, biết được nguồn ô nhiễm không khí chính là nguồn nào, từ đó có những biện pháp tập trung nguôn lực để xử lý nguồn ô nhiễm chính đó một cách triệt để trước.

"Những giải pháp quản lý chất lượng không khí hiện nay vẫn chưa có sự toàn diện và thống nhất. Chúng ta chưa có được sự tổng hợp đầy đủ thông tin của các bên tham gia cũng như chưa tận dụng được những nguồn lực sẵn có. Chính điều đó đã làm cho năng lực thực hiện các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí còn hạn chế", bà Thủy nói.