Xây Lò phản ứng hạt nhân mới: Lo vỡ quy hoạch Đà Lạt

Phó thủ tướng đã đề nghị Bộ Khoa học - công nghệ và Bộ Xây dựng rà soát quy hoạch.

 

Lò phản ứng hạt nhân mới nằm trong dự án Trung tâm Nghiên cứu công nghệ nguyên tử Việt - Nga, có vốn đầu tư 500 triệu USD do Chính phủ Nga hỗ trợ tín dụng, dự kiến khởi công xây dựng vào năm 2015 nhưng đến nay sau hai năm, các bên vẫn chưa thống nhất được địa điểm.

 

 

Địa điểm ban đầu được Bộ Khoa học - công nghệ đề xuất nằm trong khuôn viên của Trung tâm ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp (P.12, Đà Lạt) có diện tích hơn 100ha, phía chuyên gia Nga đã đến Đà Lạt khảo sát, đồng ý tuy nhiên tỉnh Lâm Đồng chưa đồng thuận.

 

Đây là lần thứ hai lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng lên tiếng kể từ khi dự án này được Chính phủ thông báo với tỉnh vào năm 2012 và là lần đầu tiên kể từ khi dự án này được phía nhà thầu xây dựng là Tập đoàn Năng lượng nguyên tử quốc gia Nga (Rosatom) công bố chính thức vào giữa tháng 3-2014.

 

Tại buổi làm việc với Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh, Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng Huỳnh Đức Hòa cho rằng nên dời lò hạt nhân mới mà Chính phủ đã đồng ý cho xây dựng ở Đà Lạt ra xa thành phố khoảng 22km.

 

Trao đổi bên lề với Tuổi Trẻ, ông Hòa cho rằng: “Chúng tôi không chống lại quyết định của Chính phủ, nhưng tôi cho rằng lò phản ứng mới có công suất lớn này sẽ làm hư quy hoạch chung Đà Lạt mà Thủ tướng đã phê duyệt vào năm 2002. Trong quy hoạch này mọi thứ chúng tôi đã chuẩn bị ổn định rồi”.

 

Trả lời câu hỏi về việc có ý kiến cho rằng ông Hòa nhiều lần kiến nghị dời lò hạt nhân do ảnh hưởng đến những dự án phê duyệt trước đó, ông Hòa trả lời: “Chẳng có dự án nào cả, đây là quy hoạch chung và ý chung của nhân dân thôi”.

 

Ông Hòa khẳng định nếu Chính phủ đồng ý dời dự án xây lò hạt nhân ra khỏi Đà Lạt thì tỉnh sẽ thống nhất bố trí bất kỳ khu đất nào Chính phủ muốn dọc tỉnh lộ 723 (nối Đà Lạt - Nha Trang). Cự ly mà tỉnh này đề nghị là cách xa Đà Lạt tối thiểu 20km.

 

 

PGS.TS Nguyễn Mộng Sinh - nguyên phó giám đốc Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt, ủy viên ban chấp hành Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật tỉnh Lâm Đồng - cho rằng: “Tôi không bình luận về việc quy hoạch sẽ bị phá vỡ do xây dựng lò nghiên cứu hạt nhân, tuy nhiên tôi cho rằng lo lắng này không có cơ sở, do lò hạt nhân mới này sẽ nằm chung diện tích đất có sẵn đang dùng cho Trung tâm ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp thuộc Viện Năng lương nguyên tử Việt Nam”.

 

Còn PGS.TS Nguyễn Nhị Điền, viện phó Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, cho biết có thể tỉnh Lâm Đồng lo sợ xuất hiện thêm lò phản ứng hạt nhân mới với công suất gấp 30 lần lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt hiện hữu sẽ ảnh hưởng đến du lịch Đà Lạt và các dự án đã quy hoạch trước đó.

 

Nhưng nhìn nhận lại, có thêm một trung tâm nghiên cứu công nghệ hạt nhân tại Đà Lạt thì lợi nhiều hơn mất, thúc đẩy khoa học công nghệ của tỉnh phát triển.

 

 

Ông Điền cho biết nếu đưa lò phản ứng hạt nhân mới ra xa Đà Lạt thì rất bất lợi trong việc thu hút và đào tạo nhân lực hạt nhân vốn đang thiếu.

 

Ông nói: “Lôi kéo cán bộ giỏi về Đà Lạt không phải dễ, đằng này còn phải đưa cán bộ cách xa trung tâm, e sẽ khó khả thi. Đặc thù của nghiên cứu hạt nhân không giống như các công chức khác, giờ giấc làm việc phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác liên quan đến kỹ thuật của ngành nên cán bộ có thể đi sớm, về trễ nên quá xa gia đình của họ cũng rất khó khăn”.

 

PGS.TS Nguyễn Mộng Sinh phân tích rằng việc xây dựng lò phản ứng hạt nhân mới để nghiên cứu tại Đà Lạt an toàn hơn những vị trí khác về kết cấu địa chất và nhiệt độ tối ưu cho hoạt động ổn định của lò phản ứng công nghệ Nga, điều này các bên liên quan đã khảo sát kỹ.

 

Ông cho rằng tỉnh Lâm Đồng đẩy nhà lò ra xa trung tâm Đà Lạt sẽ khó cho nhà lò mới cần khoảng 300 kỹ sư có kinh nghiệm điều hành lò phản ứng.

 

Ông phân tích: “Hiện nay cả nước có 600 chuyên gia hạt nhân, nhưng số có thể vận hành lò hạt nhân chỉ khoảng 120 người, tập trung toàn bộ tại Đà Lạt. Gần như toàn bộ nhân lực hiện nay của lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt phải được tăng cường cho hoạt động của lò mới sau khi xây dựng xong. Bộ Khoa học - công nghệ khi khảo sát đã cho rằng đây là lý do lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt hiện hữu và lò đang chuẩn bị xây dựng không được quá xa nhau”.

 

Ngoài ra, ông Sinh còn cho rằng sự có mặt của lò phản ứng hạt nhân mới sẽ hỗ trợ đắc lực cho sự phát triển của Khu nông nghiệp công nghệ cao Đà Lạt nằm ngay cạnh địa điểm xây dựng nhà lò mới.