Xem xét chuyển hình thức ưu đãi đầu tư khi áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu

Để thực thi quy tắc Thuế tối thiểu toàn cầu, ngày 29/11/2023, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 107/2023/QH15 về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Quốc hội yêu cầu Chính phủ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024.

Hiện Bộ Tài chính đang soạn thảo nghị định Chính phủ về thực hiện nghị quyết Quốc hội về thực thi Quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang soạn thảo nghị định Chính phủ về sửa đổi một số luật liên quan đến Thuế tối thiểu toàn cầu và nghị định sửa đổi chính sách ưu đãi đầu tư từ chủ yếu ưu đãi thuế, sang ưu đãi tài chính, chi phí đối với dự án ưu tiên.

Góp ý cho việc xây dựng các nghị định này, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cho rằng, chính sách thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam nhất quán trên nhiều nguyên tắc cơ bản. Đó là lợi ích đất nước với lợi ích của nhà đầu tư nước ngoài; lợi ích bên Việt Nam với lợi ích bên nước ngoài; lợi ích người sử dụng lao động với lợi ích người lao động.

Việt Nam thu hút FDI nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của các chiến lược phát triển. Còn nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam chủ yếu nhằm mục đích lợi nhuận. Do vậy, trong bối cảnh đang diễn ra cuộc cạnh tranh thu hút FDI khá gay gắt đòi hỏi Nhà nước phải xây dựng thể chế, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn để hài hòa được lợi ích đất nước với lợi ích nhà đầu tư.

Ông Mại khuyến nghị, cần nhanh chóng rà soát các doanh nghiệp FDI chịu ảnh hưởng; đánh giá khả năng thu thuế bổ sung, mức độ tác động tới môi trường đầu tư. Xem xét chuyển hình thức ưu đãi đầu tư khi áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu.

Rà soát toàn bộ quy định hiện hành về chính sách ưu đãi đầu tư để loại bỏ những chính sách không còn phù hợp với quy định thuế tối thiểu toàn cầu. Chỉ khi xác định đầy đủ mức độ tác động thì mới có thể có giải pháp phù hợp.

Bên cạnh đó, Nhà nước chủ động giành quyền đánh thuế bổ sung bằng việc nội luật hoá quy định Thuế tối thiểu toàn cầu. Khẩn trương nghiên cứu áp dụng cơ chế thuế tối thiểu nội địa đủ điều kiện, theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) từ năm 2024.

Để giữ được lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam cần xem xét chuyển từ các hình thức ưu đãi đầu tư bằng thuế thu nhập doanh nghiệp sang ưu đãi hỗ trợ chi phí. Trong đó có các hình thức như khấu hao nhanh, hỗ trợ bằng tiền theo một tỷ lệ nhất định cho hoạt động sản xuất và dịch vụ; hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, đào tạo nhân lực.

Cần thay đổi chính sách khuyến khích FDI theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực cạnh tranh từ các yếu tố như cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư - kinh doanh, nhất là thủ tục hành chính. Đào tạo lao động có kỹ năng, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng, phát triển ngành công nghiệp phụ trợ và các doanh nghiệp vệ tinh. Đây vốn là các yếu tố cơ bản khi các tập đoàn đưa ra các quyết định đầu tư thay vì áp dụng các ưu đãi về thuế.

"Việt Nam cần chủ động đề xuất các nước ASEAN đề ra giải pháp chung cho cộng đồng ASEAN trong việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu. Tạo đồng thuận về những tiêu chuẩn tối thiểu chung đối với các chính sách ưu đãi đầu tư nhằm ngăn chặn tình trạng cạnh tranh thu hút FDI không lành mạnh giữa các nước thành viên", ông Mại nhấn mạnh.