Cộng đồng kinh tế ASEAN: Cơ hội cho ngành hàng nông sản

Thị trường rộng lớn

Việc hình thành cộng đồng ASEAN (AC) trong đó có Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) sẽ là một bước ngoặt đánh dấu sự hội nhập khu vực một cách toàn diện của các nền kinh tế Đông Nam Á, hướng tới mô hình một cộng đồng kinh tế - an ninh - xã hội. 

Đồng thời, AEC cũng sẽ hòa trộn nền kinh tế của 10 quốc gia thành viên thành một khối sản xuất, thương mại và đầu tư, tạo ra thị một thị trường chung của khu vực. Điều đó sẽ có những tác động, ảnh hưởng nhất định tới nền kinh tế Việt Nam nói chung và thương mại quốc tế Việt Nam nói riêng. Trong đó, nông nghiệp là một trong những lĩnh vực có nhiều tác động. 

Sau khi thành lập, AEC sẽ là một thị trường chung có quy mô lớn với hơn 600 triệu dân và tổng GDP hàng năm khoảng 2.000 tỷ USD thong qua sự liên kết về kinh tế trên cơ sở sản xuất thống nhất như tự do thương mại về đầu tư, chu chuyển vốn, lao động, dịch vụ… 

Trả lời PV, Tiến sĩ Võ Trí Thành – Phó Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế trung ương (CIEM) cho biết, với mục tiêu nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế công bằng trong khu vực, AEC sẽ tạo ra một khu vực kinh tế có tính cạnh tranh cao và hội nhập đầy đủ vào nền kinh tế toàn cầu. 

"Do đó, lợi ích mà các thành viên có được khi AEC được hình thành là tăng trưởng kinh tế nhanh hơn, tạo ra nhiều việc làm hơn, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mạnh mẽ hơn, phân bổ nguồn lực tốt hơn, tăng cường năng lực sản xuất và tính cạnh tranh", ông Thành nhận định.

Cũng theo TS. Thành, tham gia AEC sẽ giúp Việt Nam tăng thêm khối lượng trao đổi thương mại với các nước trong khu vực. Trong đó thương mại nông sản giữ một vị trí quan trọng với gạo, thủy sản, rau quả, ... là những nhóm hàng chính Việt Nam xuất sang thị trường này, với trị giá chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN.

Áp lực cạnh tranh

Tiến sĩ Võ Trí Thành cho biết, tham gia AEC sẽ tác động tới việc thay đổi cơ cấu sản phẩm xuất khẩu theo chiều hướng tích cực. Trong thời gian qua, cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN đang chuyển biến theo chiều hướng tích cực, được nâng cao cả về chất lượng và giá trị, trong đó mặt hàng nông sản và nguyên liệu như gạo, cà phê, cao su, nông sản chế biến với giá trị cao và ổn định. Việt Nam và các nước ASEAN khác cùng gia nhập các câu lạc bộ các nước xuất khẩu lớn nhất trên thế giới về gạo, cao su, cà phê, hạt điều, hạt tiêu, thủy sản,...

"Trong quan hệ về FDI, ASEAN là nguồn FDI lớn cho Việt Nam, đồng thời là cầu nối cho nhiều khoản đầu tư của các công ty đa quốc gia có trụ sở tại ASEAN. Bên cạnh những mặt tích cực, các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam trong đó có hàng nông lâm thủy sản sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh của hàng hóa các nước khác trên thị trường ASEAN", TS. Thành cho biết.

Vị chuyên gia kinh tế này cũng cho biết, trong thời gian tới, AEC hình thành sẽ tạo ra thị trường chung, không còn rào cản hàng hóa, dịch vụ, vốn... Hàng hoá ở các nước thành viên ASEAN sẽ có mức thuế ưu đãi như nhau, khi đó sức cạnh tranh sẽ tập trung vào chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm.

Theo nhận định TS Võ Trí Thành, Cộng đồng kinh tế ASEAN hình thành sẽ là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam. Hàng hóa của Việt Nam sẽ không chỉ được tiêu thụ tại thị trường 90 triệu dân mà là 600 triệu người.

"Các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội xuất khẩu sang các nước và ngược lại, nông sản của các nước cũng sẽ rộng cửa vào Việt Nam. Khi có sự giao thương thì "ranh giới" của các quốc gia sẽ bị xóa nhòa và như vậy sẽ tạo ra hiệu quả kinh tế lớn hơn", vị này cho biết.

Vị chuyên gia này cũng cho biết thêm, vì là một đất nước có thế mạnh về nông nghiệp, Việt Nam có nhiều tiềm năng và điều kiện sản xuất các nông sản có giá trị như thủy sản, rau quả. Chính vì thế,  Việt Nam đầu tư nhiều hơn để hiện đại hóa nền nông nghiệp, nâng cao chất lượng sản phẩm và sức cạnh tranh trong chuỗi cung ứng, tạo liên kết bền vững giữa khâu sản xuất và thị trường.

Vị chuyên gia kinh tế này cũng khuyến nghị, do ASEAN là thị trường rất lớn nhưng để tận dụng được cơ hội này, các doanh nghiệp Việt Nam nên có sự chuẩn bị kỹ càng về nhiều mặt, nhất là phải thay đổi để thích ứng với yêu cầu mới. Thay đổi là việc khó khăn nhưng cần thiết và doanh nghiệp nào chuẩn bị được điều này sẽ thành công.

Trong khi đó, với thiết bị, công nghệ hiện nay, sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam khó có thể cạnh tranh với sản phẩm xuất khẩu của các nước trong khối. Do đó đòi hỏi cần phải tằng cường năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp thông qua việc tăng cường thu hút đầu tư cải tiến công nghệ sản xuất xuất khẩu, cải tiến mẫu mã quy cách sản phẩm....