Nhiều người lao động muốn tiếp tục làm việc từ xa sau thời kỳ giãn cách xã hội

Đại dịch Covid đã kéo theo rất nhiều sự thay đổi lớn, trong đó phải kể đến sự thay đổi mạnh mẽ trong hình thức làm việc của nhiều doanh nghiệp. Làm việc tại nhà đã trở thành một tiêu chuẩn mới và tạo ra nhiều tác động tới công việc. Một khảo sát gần đây của Q and Me được thực hiện trong tháng 8 năm 2021 với 307 người làm việc toàn thời gian tại nhà đã mang lại cái nhìn mới về môi trường làm việc.

Trước khi giãn cách xã hội 70% số người lao động đã làm việc từ xa trong đó bao gồm tới 41% số người lao động hoàn toàn làm việc từ xa. Trong 71% số người trả lời 29% làm việc luân phiên giữa văn phòng và từ xa, 28% hoàn toàn làm việc từ xa và 13% là đã làm việc từ xa từ trước khi Covid-19 diễn ra. Chỉ có 29% số người vẫn làm việc tại văn phòng.

Trong những người làm việc từ xa, tại nhà, 34% số người trả lời cảm thấy hoàn toàn hài lòng trong khi đó có 29% số người cảm thấy nhiều lo ngại (chỉ số này được tính theo thang điêm theo bảng dưới đây).

Bảng tổng hợp đánh giá theo thang điểm 1 - 10 cho việc làm việc tại nhà

Khi được hỏi điều gì khiến họ cảm thấy hài lòng khi làm việc từ xa, những người trả lời đánh gia cao việc làm việc linh hoạt, tâm lý thoải mái và việc tự quản lý bản thân trong thời gian làm việc. 61% cho rằng làm việc ở nhà được làm với tâm lý thoải mái, tương đương với tỉ lệ cho rằng họ có thể tự quản lý thời gian, tiếp theo 59% cho rằng họ có thể tự do trong phong cách làm việc, không gò bó, và cũng số lượng người đó cho rằng làm việc tại nhà họ không cần phải giao tiếp với đồng nghiệp. Làm việc ở nhà thoải mái cũng khiến 45% đưa quan điểm họ không cần phải mặc đồ công sở, 43% cho rằng chỉ cần tập trung vào công việc cá nhân thay vì những vấn đề khác tại văn phòng. 33% cho rằng họ ít chịu sức ép của sếp khi làm việc tại nhà và 31% cho biết họ không bị làm phiền bởi những đồng nghiệp khác khi làm việc tại nhà.

Đối với những người cho rằng việc làm việc tại nhà không thoải mái, lý do được họ đưa ra đó là các vấn đề liên quan tới môi trường làm việc (bị phân tâm do gia đình), các vấn đề vận hành (khi cần trình duyệt, chấp nhận ý kiến) và sự tập trung bị giảm sút. Trên 30% số người đưa ra các lý do chính là bị làm phiền bởi gia đình (chiếm 39%), công việc trở nên chậm chạp hơn (chiếm 37%), không có một môi trường làm việc thuận tiện (chiếm 37%) và các vấn đề liên quan tới giấy tờ (chiếm 37%). Tiếp theo đó là các lý do như không thể tập trung vào cộng việc (chiếm 31%), khó khăn khi làm việc với khách hàng (chiếm 31%), các vấn đề trong việc giao tiếp nội bộ (chiếm 30%) và áp lực từ quản lý (chiếm 25%).

Khi khảo sát so với với thời gian trước giãn cách xã hội, người lao động tự đánh giá bản thân khi làm việc từ xa (lấy mốc làm việc tại văn phòng 100%) thì trung bình mọi người đánh giá ở mức 79,8%. Nhiều lý do được đưa ra cho sự sụt giảm này bao gồm: tôi không có đầy đủ công cụ lao động như ở văn phòng (máy in, máy photocopy...); mặc dù làm việc ở nhà khá thoải mái nhưng tôi không có được sự hỗ trợ từ quản lý và đồng nghiệp; tôi có ít cơ hội để tiếp xúc với khách hàng kéo theo kết quả kinh doanh kém; công việc của tôi bị ảnh hưởng do gia đình như trẻ nhỏ làm ồn, các công việc gia đình và thiếu không gian làm việc riêng biệt.

Sau một thời gian dài làm việc từ xa, khi được hỏi về môi trường lý tưởng để làm việc sau đại dịch Covid-19, thật bất ngờ có tới 80% số người muốn công việc có thể được làm một phần từ xa, trong số đó là 20% số người muốn hoàn toàn làm việc tại nhà, và chỉ có 20% muốn hoàn toàn làm việc tại văn phòng. Con số này là khá bất ngờ khi đại dịch đã làm thay đổi mong muốn về môi trường làm việc của nhiều người.

Bảng tổng hợp mong muốn làm việc tại văn phòng/từ xa theo ngành nghề

Đối với ngành nghề, thì ngành sales và marketing yêu thích làm việc từ xa do tính chất công việc của họ chiếm tới 96% bao gồm: Hoàn toàn làm việc từ xa và một phần làm việc từ xa, trong khi đó những ngành công nghệ có tỷ lệ người mong muốn làm việc tại văn phòng cao hơn chiếm 16% và chỉ có 35% muốn làm việc hoàn toàn tại nhà.

Khi được hỏi về những lợi ích khi làm việc tại văn phòng, thì 63% số người cho rằng đó là yếu tố giao tiếp nội bộ, 56% cho biết là sự tập trung tốt hơn khi làm việc tại nhà, 45% thấy dễ dàng khi có thể hỏi ý kiến và góp ý, 39% đó là giao tiếp với khách hàng tốt hơn, quản lý tốt hơn, và cũng số lượng đó cho biết những việc liên quan giấy tờ sẽ vận hành trơn tru hơn. Tiếp theo là các yếu tố như thu thập thông tin tốt hơn thông qua họp tại chỗ, môi trường làm việc tốt hơn, tiếp cận công nghệ tốt hơn và không khí làm việc chuyên nghiệp hơn.

Trong khi đó, những động lực cho làm việc tại nhà được trả lời phần lớn bao gồm "việc không phiền phức khi phải giao tiếp, linh hoạt là hai yếu tố chính". 70% cho rằng lợi ích của làm việc tại nhà là họ không phải giao tiếp. 56% cho biết dễ dàng quản lý thời gian, 52% được áp dụng phong cách làm việc linh hoạt, 48% có nhiều thời gian dành cho gia đình hơn, 36% cảm thấy họ giảm bớt được những cuộc họp không cần thiết, 35% cảm thấy ít áp lực từ quản lý và các nhân viên khác, 26% tập trung tốt hơn. Trái với một số ý kiến nhóm trên, 11% cảm thấy việc giao tiếp nội bộ tốt hơn và 8% cho biết giao tiếp với khách hàng cũng thuận tiện hơn.

Từ bản khảo sát này, tuy số lượng mẫu còn ít, nhưng cũng cho chúng ta một cái nhìn khác về việc làm việc từ xa của người Việt trong thời kỳ giãn cách. Làm việc từ xa với những ưu điểm làm cho người lao động cảm thấy thoải mái, linh hoạt đặc biệt đối với những người có khả năng quản lý thời gian và công việc tốt, và có khả năng làm việc độc lập.

Tuy nhiên làm việc từ xa cũng có rất nhiều trở ngại đặc biệt đối với những người phải xử lý các công việc liên quan tới giấy tờ, và những người không có một môi trường làm việc tốt, có thể bị ảnh hưởng bởi gia đình, có trẻ nhỏ (đặc biệt khi trẻ nhỏ cũng ở nhà, không được đi học, hoặc phải học online). Việc làm việc từ xa trong tình thế hiện nay là hoàn toàn bắt buộc và chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cần nhiều thời gian để chuyển đổi hơn nữa trong thời gian tới.