'Cuộc chơi' dữ liệu thay đổi, doanh nghiệp cần thích ứng ra sao?

Cơ hội vàng để tạo lợi thế cạnh tranh

Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn mới của quản trị số với Luật Dữ liệu đầu tiên có hiệu lực từ 1/7/2025. Đây là dấu mốc quan trọng, thiết lập khung pháp lý rõ ràng cho quản lý, bảo vệ, xử lý và sử dụng dữ liệu số, đồng thời tiệm cận các chuẩn mực quốc tế như GDPR (EU), DSA và các luật tại Ấn Độ, Trung Quốc.

Theo báo cáo “Luật Dữ liệu và tác động đến doanh nghiệp trong tương lai” của CTCO FiinGroup Việt Nam (FiinGroup), Luật Dữ liệu mới được xem là nền tảng để Việt Nam xây dựng một môi trường dữ liệu an toàn và sáng tạo, từ đó mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp.

Thứ nhất, luật tạo ra lợi thế cạnh tranh thông qua niềm tin của khách hàng

"Bằng việc bắt buộc các biện pháp quản lý rủi ro và an ninh mạng, việc tăng cường bảo mật dữ liệu sẽ giúp xây dựng niềm tin vững chắc giữa khách hàng và đối tác. Các doanh nghiệp tuân thủ hiệu quả có thể đạt được lợi thế cạnh tranh vượt trội", các chuyên gia FiinGroup nhận định.

Thứ hai, luật thúc đẩy phát triển các dịch vụ dữ liệu chuyên biệt. Các quy định về sản phẩm dữ liệu trung gian, dịch vụ phân tích và tổng hợp dữ liệu sẽ tạo cơ hội cho doanh nghiệp đổi mới và tạo ra các nguồn doanh thu mới.

Thứ ba, việc thành lập Trung tâm Dữ liệu Quốc gia và các nền tảng chia sẻ dữ liệu sẽ mở ra cơ hội hợp tác giữa doanh nghiệp và Chính phủ trong việc xây dựng các sáng kiến dựa trên dữ liệu như nghiên cứu và dịch vụ công.

Cuối cùng, việc Việt Nam định hướng theo các tiêu chuẩn toàn cầu như GDPR của châu Âu sẽ mở ra cơ hội hợp tác quốc tế, giúp doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thách thức đòi hỏi sự thích ứng linh hoạt

Bên cạnh những cơ hội, theo FiinGroup, Luật Dữ liệu cũng đặt ra bốn thách thức lớn mà doanh nghiệp cần lường trước.

Đầu tiên là tuân thủ các quy định phức tạp. Luật điều chỉnh toàn bộ vòng đời dữ liệu, từ thu thập, lưu trữ, chia sẻ đến chuyển dữ liệu ra nước ngoài, làm tăng chi phí và tính phức tạp trong hoạt động của doanh nghiệp.

Thứ hai, các doanh nghiệp đa quốc gia sẽ phải tuân thủ đồng thời nhiều khung pháp lý, bao gồm Luật Dữ liệu của Việt Nam và các quy định quốc tế khác như GDPR, làm tăng nguy cơ xung đột pháp lý.

Thứ ba, các hạn chế trong việc chuyển dữ liệu xuyên biên giới đối với dữ liệu "cốt lõi" hoặc "quan trọng" có thể cản trở các công ty đa quốc gia trong việc tập trung xử lý dữ liệu hoặc sử dụng các trung tâm dữ liệu toàn cầu.

Ngoai ra, các quy định nghiêm ngặt có thể giảm khả năng tận dụng dữ liệu để đổi mới, đặc biệt là trong việc ứng dụng các công nghệ toàn cầu như AI và Học máy, vốn phụ thuộc vào các bộ dữ liệu lớn.

Theo FiinGroup, chìa khóa để thành công nằm ở sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và Chính phủ.

Đối với doanh nghiệp, cần xây dựng chiến lược tuân thủ linh hoạt, đầu tư vào an ninh mạng và chủ động hợp tác với các cơ quan quản lý.

"Doanh nghiệp cần chủ động thích ứng để tránh bị động trước bối cảnh pháp lý đang thay đổi. Việc nâng cấp hệ thống quản lý dữ liệu và tích hợp tính minh bạch vào quy trình vận hành sẽ là yếu tố quan trọng giúp duy trì năng lực cạnh tranh", báo cáo nhấn mạnh.

Về phía Chính phủ, điều quan trọng là phải cân bằng giữa bảo vệ dữ liệu và tăng trưởng kinh tế. FiinGroup khuyến nghị Chính phủ cần cung cấp các hướng dẫn rõ ràng, tham gia các diễn đàn toàn cầu để điều chỉnh quy định phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, và đàm phán các thỏa thuận song phương để giảm bớt hạn chế về chuyển dữ liệu xuyên biên giới.

"Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước và doanh nghiệp là yếu tố then chốt để tối ưu hóa quản trị dữ liệu mà không cản trở tăng trưởng kinh tế", các chuyên gia kết luận.