5 triệu hộ kinh doanh cá thể đang bị gạt khỏi những hỗ trợ, ưu đãi của pháp luật?

Tại Hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp dự thảo Luật Sửa đổi Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp vào sáng 20/02, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI): Hiện nay, nước ta có đến gần 5 triệu hộ kinh doanh cá thể. Các hộ kinh doanh cá thể có đóng góp rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của đất nước.

Dù chiếm đến hơn 30% GDP nhưng khung khổ chính sách áp dụng đối với chủ thể kinh doanh này hiện còn rất thiếu, có sự chưa bình đẳng so với các doanh nghiệp hoạt động chính thức. Nhiều chính sách hiện tại khiến cho các hộ kinh doanh cá thể ngần ngại chuyển đổi lên thành doanh nghiệp (DN), mặc dù luật đã có những quy định về việc chuyển đổi này.

Chủ tịch VCCI nhấn mạnh, bản chất hộ kinh doanh là DN, trong các nền kinh tế thì không ai bỏ khu vực này ra khỏi luật. Các hộ kinh doanh là DN siêu nhỏ và nhỏ nhưng không được coi là DN thì đó chính là điểm nghẽn lớn của pháp luật Việt Nam.

Khẳng định cần có khung khổ pháp lý chắc chắn cho khu vực hộ kinh doanh cá thể, ông Lộc đề nghị ban soạn thảo hãy thể hiện tinh thần tháo gỡ điểm nghẽn nói trên cho hàng triệu hộ kinh doanh, qua đó tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi và công bằng, tăng cường chất lượng quản trị để dần hình thành một thế hệ doanh nghiệp tư nhân đủ lớn, đủ mạnh.

Liên quan tới chủ thể kinh doanh, Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Công ty Luật Basico, Trọng tài viên VIAC cho rằng, cần loại bỏ hộ kinh doanh phải đăng ký kinh doanh để chuyển thành doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty. Bởi hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh (khác với hộ kinh doanh không bắt buộc phải đăng ký kinh doanh) là một tổ chức kinh doanh chuyên nghiệp, thường xuyên, bản chất chính là và phải là DN tư nhân.

Luật sư Lê Văn Hà - Công ty Luật Pathlaw phân tích, xét từ góc độ chính sách, hiện nay không có bất kỳ văn bản pháp luật nào quy định về địa vị pháp lý, quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình có đăng ký kinh doanh. Trong khi đây là đối tượng đông đảo nhất về số lượng, là khu vực tạo ra nhiều việc làm nhất trong nền kinh tế, với gần 10 triệu việc làm.

Sự tồn tại và phát triển của DN hộ gia đình, DN một chủ là thực tế khách quan. Trong khi đó, hệ thống luật pháp Việt Nam gần như gạt ra ngoài việc công nhận và bảo đảm địa vị pháp lý, các quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình có đăng ký kinh doanh. Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa cũng gạt đối tượng này ra khỏi các chính sách hỗ trợ.

Ông Hà nhấn mạnh rằng, hộ gia đình đăng ký kinh doanh là đối tượng dễ chịu tác động nhất từ các cam kết về mở cửa thị trường theo WTO, FTA và CPTPP, đặc biệt là các hộ kinh doanh trong lĩnh vực phân phối - bán lẻ, dịch vụ.

Luật sư Hà kiến nghị, cần mở rộng đối tượng điều chỉnh của Luật Doanh nghiệp bao gồm cả hộ gia đình và cá nhân có đăng ký kinh doanh. Bổ sung một chương trong luật quy định về địa vị pháp lý, quyền và nghĩa vụ của hộ đăng ký kinh doanh, hoặc phải có một văn bản luật riêng quy định về hộ gia đình đăng ký kinh doanh.

Ngoài ra, cần bỏ quy định có tính chất cưỡng ép và thiếu thực tiễn về việc bắt buộc chuyển đổi hộ gia đình đăng ký kinh doanh thành DN tại điều 212 luật hiện hành.