Chiến lược nào cho công nghiệp hỗ trợ chen chân chuỗi cung ứng?

Thách thức là cơ hội

"Dù sự hiện diện đã tăng lên nhưng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trên thị trường quốc tế vẫn còn nhiều hạn chế", Tiến sĩ Kawaguchi Shinichiro - Cố vấn cao cấp của Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) thẳng thắn chia sẻ tại hội thảo "Chiến lược nào cho SMEs hỗ trợ trong chuỗi cung ứng mới?" ngày 18/9 tại Hà Nội.

Theo ông Kawaguchi Shinichiro, chi phí nhân công tại Việt Nam đang ngày càng tăng, đẩy giá thành sản phẩm lên cao, làm giảm khả năng cạnh tranh. So với các quốc gia láng giềng như Trung Quốc và Ấn Độ, Việt Nam không có lợi thế về giá cả do quy mô sản xuất còn hạn chế.

Dù đã cải thiện, chất lượng và năng lực kỹ thuật của doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu gia công chính xác và kỹ thuật cao trong một số lĩnh vực, khiến họ thua kém các công ty nước ngoài.

Về sức mạnh thương hiệu, trừ một số ngành nổi tiếng như dệt may, sức mạnh thương hiệu và độ nhận diện thương hiệu của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường thế giới còn thấp.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Kawaguchi nhấn mạnh, thách thức không mang nghĩa tiêu cực mà là cơ hội để doanh nghiệp phát triển. Doanh nghiệp cần xem các điểm yếu hiện tại là tiền đề để chuyển mình mạnh mẽ hơn.

Để làm được điều đó, ông đề xuất một loạt giải pháp đồng bộ. Cụ thể, cần đầu tư vào công nghệ và tự động hóa. Thay thế thiết bị lạc hậu bằng công nghệ hiện đại, tự động hóa quy trình để tăng năng suất, chuẩn hóa chất lượng và giảm chi phí nhân công. Ứng dụng công nghệ số để phân tích dữ liệu theo thời gian thực, giúp đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác.

Thực hiện chuyển đổi bền vững và chuyển đổi sinh thái. Chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn và giảm gánh nặng lên môi trường.

"Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là 'tấm vé' để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh của thị trường quốc tế, nâng cao hình ảnh thương hiệu và mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường mới", chuyên gia nêu.

Về phía Chính phủ, chuyên gia cho rằng, cần có thêm nhiều chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế và dịch vụ tư vấn để thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

"Thay vì cố gắng trở thành một doanh nghiệp lớn, hãy tập trung phát triển trong một thị trường ngách nhỏ và trở thành người dẫn đầu. Điều quan trọng nhất là sự quyết tâm. Các doanh nghiệp Việt Nam hãy quyết tâm để đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một nền kinh tế phát triển vững mạnh. Không có gì là không thể làm được. Hãy cố gắng trở thành những 'mini leader' trong những thị trường ngách nhỏ trên thế giới", chuyên gia từ EBRD khuyến nghị.

Từ khóa chiến lược cho DNNVV

Trong phiên tọa đàm, các diễn giả đã mang đến những góc nhìn đa chiều khi được yêu cầu chọn một từ khóa duy nhất để mô tả ưu tiên chiến lược cho các DNNVV trong giai đoạn này.

Các diễn giả tham gia toạ đàm.

Ông Nguyễn Đoàn Kết - Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông chọn từ khóa "sản xuất xanh thông minh". Ông cho rằng trong bối cảnh thế giới đầy biến động, chuyển đổi số là điều kiện cần để thực hiện chuyển đổi xanh – một xu thế tất yếu giúp doanh nghiệp bước ra thế giới. Xây dựng một nền sản xuất xanh, thông minh và linh hoạt là chìa khóa để thích ứng với mọi thách thức.

Ông Nguyễn Minh Tân - Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân phát ETEK nhấn mạnh từ khóa "thay đổi tư duy". Ông Tân tin rằng giai đoạn 2024-2025 là một năm bản lề, đòi hỏi doanh nghiệp phải thay đổi cách nghĩ, từ việc kết nối trong hệ sinh thái ngành, áp dụng AI để tăng năng suất, đến việc đầu tư vào con người, văn hóa doanh nghiệp và phát triển bền vững gắn liền với xã hội.

Trong khi đó, từ khoá "nhanh gọn thích ứng" được ông Võ Văn Khôi - Tổng Giám đốc Công ty Việt DYNAMIC lựa chọn. Là một công ty siêu nhỏ, lợi thế cạnh tranh lớn nhất chính là sự nhanh nhẹn. Doanh nghiệp phải gọn gàng, linh hoạt, áp dụng phương pháp "lean and agile", tức tinh gọn và linh hoạt để nhanh chóng đáp ứng thay đổi của thị trường. "Đối với doanh nghiệp nhỏ, chậm là chết", ông khẳng định.

Tiến sĩ Kawaguchi Shinichiro bổ sung thêm một góc nhìn chiến lược với từ khóa "nội địa hóa chuỗi cung ứng". Theo ông, việc ưu tiên sử dụng máy móc, con người, linh kiện và nguyên vật liệu của Việt Nam sẽ giúp giảm thiểu tác động từ các biến động bên ngoài, cắt giảm chi phí, tạo thêm việc làm và thúc đẩy kinh tế trong nước.

Tại sự kiện, các diễn giả có chung nhận định, chuyển đổi công nghệ, tư duy linh hoạt, tập trung vào thị trường ngách và tăng cường liên kết sẽ là những chiến lược then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu mới.