Da giày hy vọng 'sau cơn mưa, trời lại sáng'

Kể từ khi dịch COVID-19 xảy ra, hoạt động sản xuất của Công ty TNHH giày Tuấn Việt theo cách cầm chừng,chờ vào tín hiệu từ thị trường Mỹ và EU.

Thị trường lớn giảm nhập

Ông Trần Văn Tắc, Giám đốc Công ty giày Tuấn Việt cho biết, hàng tồn kho của doanh nghiệp (DN) do đối tác hủy, hoãn đơn hàng lên tới hàng trăm nghìn đôi giày.

"Đây là những sản phẩm thời trang, nếu không tiêu thụ được sẽ trở nên lỗi mốt, chưa kể các chi phí phát sinh khác", ông Tắc chia sẻ.

Doanh nghiệp xuất khẩu giày dép gặp khó khăn vì dịch COVID-19.

Theo Bộ Công Thương, ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tháng 8 tăng 2,9% so với tháng 7, nhưng giảm 3,6% so với cùng kỳ; lũy kế 8 tháng giảm 4,3%.

Cũng giống như ngành dệt may, ngành sản xuất, xuất khẩu giày dépchịu tác động tiêu cực bởi dịch COVID-19. Kim ngạch xuất khẩu giày dép các loại 8 tháng đầu năm ước đạt 10,9 tỷ USD, giảm 8,6% so với cùng kỳ năm 2019. Gần như chắc chắn ngành da giày, túi xách Việt Nam sẽ không thể hoàn thànhmục tiêu đã đề ra là đạt kim ngạch xuất khẩu 24 tỷ USD trong năm nay.

Những thị trường tiêu thụ giày dép hàng đầu của Việt Nam như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Bỉ, Đức đều giảm nhập so với tháng trước. Tính chung 7 tháng đầu năm, Mỹ dẫn đầu về tiêu thụ giày dép Việt Nam với kim ngạch 3,43 tỷ USD, chiếm tỷ trọng trên 36% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước và giảm gần 9% so với cùng kỳ năm 2019.

Đứng thứ hai là Trung Quốc, chiếm 12% thị phần, có kim ngạch đạt 1,14 tỷ USD, giảm hơn 19% so với cùng kỳ năm 2019. Các thị trường theo sau là Bỉ với kim ngạch 554 triệu USD,giảm 17%;Nhật Bản:552 triệu USD,giảm 2%; Đức:505 triệu USD,giảm trên 10%.

Hầu hết thị trường xuất khẩu giày dép của Việt Nam đều bị sụt giảm, trong đó thị trường Đan Mạch giảm mạnh nhất tới gần 64%, chỉ đạt 6,2 triệu USD.

Ông Trần Quang Vinh, Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP Giày Phúc Yên chia sẻ, nguồn nguyên liệu nhập khẩu đã được nối lại nhưng sản phẩm lại bí đầu ra, không tiêu thụ được khiến DN gặp rất nhiều khó khăn, sản lượng sản xuất sụt giảm 40-50%, "chạy" đơn hàng theo từng tháng. Phần lớn sản phẩm sản xuất ra dành cho xuất khẩu nên rất khó tiêu thụ tại thị trường trong nước do giá thành cao.

Tận dụng cơ hộimới

Xuất khẩu khó khăn, việc quay lại thị trường nội địa cũng không hề dễ dàng với các DN ngành da giày. Ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso) cho biết, thị trường xuất khẩu sụt giảm tới 60-70%. Một số DN quay vào sản xuất hàng cho thị trường nội địa nhưng năng lực cung của toàn ngành là quá lớn, lên tới trên 1,1 tỷ đôi giày và gần 400 triệu ba lô túi xách.

"Thị trường Việt Nam không thể hấp thụ con số này, chưa kể sức mua ở thị trường nội địa cũng đang suy yếu", ông Kiệt nói.

Bộ Công Thương dự báo từ nay đến cuối năm, đầu ra của ngành da giày sẽ tiếp tục gặp khó, bởi phụ thuộc nhiều vào khả năng khống chế dịch của Mỹ và EU.Động lực lớn nhất cho tăng trưởng của ngành chính là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8/2020.

Tuy vậy, để có thể tận dụng cơ hội từ Hiệp định này nhằm gia tăng xuất khẩu cũng không hề dễ dàng.Theo Lefaso, trong tổng giá trị xuất khẩu hiện nay, ngành da giày chỉ hưởng 35-40% giá trị, trong đó 25-30% dùng để trả chi phí nhân công, 5% là chi phí giao nhận ngoại thương. Vì vậy, phần giá trị thực tế mà DN trong ngành nhận được là rất ít.

Thực tế cho thấy, toàn ngành da giày, túi xách Việt Nam với hơn 1.700 DN thì có tới 85% DN hạn chế về vốn, kỹ thuật và công nghệ, không chủ động được nguồn nguyên phụ liệu.Do đó, các DN da giày cần xây dựng thành công chuỗi sản xuất và cung ứng nguyên phụ liệu đồng bộ, nhằm tận dụng được "cơ hội vàng" để phát triển.

Ông Trần Thế Linh, Tổng giám đốc Công ty giày Viễn Thịnh cho biết, thời gian tới, các DN trong ngành cần đẩy mạnh liên kết với nhau, tạo thành chuỗi sản xuất. Công ty giày Viễn Thịnh hiện đã làm được đế, gót, đinh và sườn giày. Vì vậy, công ty mong muốn được hợp tác với nhiều DN khác trong ngành để không phải phụ thuộc quá nhiều vào vật tư nguyên liệu từ bên ngoài.

Phó Chủ tịch Lefaso Diệp Thành Kiệt nhìn nhận, trong thời gian tới, ngành da giày cũng sẽ có cơ hội từ việc định vị lại chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo đó, thị phần trên thế giới của Trung Quốc từ mức 60-70%sẽ giảm xuống còn khoảng 45-50%. Việt Nam cùng các quốc gia khác sẽ cân bằng tỷ lệ còn lại này, trong đó có Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Myanmar, Bangladesh và Campuchia.

Trong cuộc cạnh tranh đó, việc phát triển công nghiệp phụ trợ đi cùng nâng cao năng lực quản trị của các DN trong nước là giải pháp hàng đầu. Đồng thời, Nhà nước cần hỗ trợ DN, như: có chính sách thu hút DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đầu tư vào nguyên phụ liệu, hỗ trợ DN nội địa về vốn, ưu đãi thuế...